Nummer 09 Jaargang 04 September 2007 maandblad voor Heeswijk en Dinther Sportend jong HaDee in beeld
Jarig Voorwoord Wat hebben de HaDeejer en wethouder Ad Donkers deze maand gemeen? Ze zijn allebei jarig! Ad zegde een jaar geleden het onderwijs definitief vaarwel en mag zich nu dus een jaar lang fulltime wethouder noemen. En wij van D’n HaDeejer maken deze maand alweer een start met de vierde jaargang. Het is bijna niet te geloven, drie jaar HaDeejer hebben we alweer achter de rug. Dat zijn 36 HaDeejers, maal gemiddeld 36 pagina’s nieuws over HaDee. Tel maar uit. Wat voor ons pagina’s zijn, zijn voor Donkers glazen jus bij openingen, ontvangsten en andere bijeenkomsten waar hij als wethouder mag of moet opdraven. Benieuwd of hij ze allemaal geteld heeft, die glaasjes jus. Het onderwerp komt niet aan de orde in het interview dat we deze maand met hem hebben, wel kijkt hij terug op zijn eerste jaar als fulltime wethouder. Natuurlijk mag een jarige ook getracteerd worden op een cadeautje. Wij kregen het in de vorm van Hans Manders die regelmatig een bijdrage gaat verzorgen waarin hij zijn licht laat schijnen op in het oog springende gebeurtenissen of andere noemenswaardige zaken in HaDee. Ook nieuw is een serie waarin Riet Marien iedere maand een pand in HaDee belicht dat op de Monumentenlijst staat. Het spits wordt afgebeten door De Drie Dobbelstenen aan de Lariestraat. Verder veel ‘vetrouwd ouds’ waaronder onze Henk,Toon en Harrie, waarvan de laatste zich kan gaan opmaken voor een heus optreden op de Pronkzitting. Tenminste, als ie de ballen heeft op de uitdaging in te gaan die de Stichting Carnaval hem voorlegt. We zijn benieuwd… Veel leesplezier! De redactie Colofon D’n HaDeejer, maandblad voor inwoners van Heeswijk en Dinther Redactie: Annemieke van der Aa René Kuijs Tonny van Liempt Jacques van der Meijden Harry Mikkers Ad van Schijndel Medewerkers aan dit nummer: Robert Deckers Kelly Dortmans Maartje van Eerd Henk Habraken Anita Jacobs Marko Konings Toon Konings Riet Mariën Cathelijn van der Meijden Jeroen de Mol René van der Pas Bart van Schijndel Jan Schuurmans Wim Smits Michel van de Wetering Vormgeving: Antje van Deursen Corina van Drunen Carlijn van der Steijn Monique van de Ven Fotografie: Astrid van den Broek Marlies Dortmans Teun van Langen Trudy van de Wetering Piet van Zutphen Kopij/informatie: Uiterste inzenddatum: 10e van de maand E-mail: redactie@hadeejer.eu Advertenties: Uiterste inzenddatum: 17e van de maand E-mail: advertentie@hadeejer.eu Bel Harry Mikkers: 06-53222239 Vragen over bezorging: Bel Toon Konings 06-53584742 Jaarabonnement niet-inwoners: € 36,00 incl. verzendkosten Druk: Drukkerij Berne, Heeswijk Oplage: 3200 stuks D’n HaDeejer is een uitgave van Stichting Dorpsnieuws. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. 9 3
5 Het kleine HaDee heeft heel wat te bieden. Dat is een van de gedachten die stak achter de Multi Culti Route in 2005. Het was een tocht langs bedrijven en instellingen die iets met de term Multi Culti hebben. De succesformule wordt herhaald: ook dit jaar is er weer een Multi Culti Route, op zondag 14 oktober. Multi Culti Route: waarin een klein dorp groot kan zijn Tweede fietstocht langs bedrijven in ‘multiculti’ HaDee op zondag 14 oktober Handig om te weten… Tussen Heeswijk en Dinther staan geen plaatsnaambordjes. Je weet dus nooit exact wanneer je Heeswijk of Dinther binnenrijdt. Laat staan in welke parochie men zich bevindt. Totdat ik op een mooie zondagmiddag dit bord zag met het opschrift: parochie Dinther. Ik bevond mij toen op de kruising Abdijstraat/Lariestraat/ Meerstraat. Kijk zulke bordjes, daar heb je tenminste iets aan. TK De basis voor de Multi Culti Route ontstond twee jaar geleden uit het brein van Jeanette Heerkens van Hedi Meubel: “Ik wilde op de een of andere manier laten zien dat HaDee internationaal is. Daarmee wilde ik iets opzetten in het dorp dat er nog niet was.” Heerkens ging de hort op en peilde her en der het enthousiasme. Dat was er wel degelijk, bijvoorbeeld bij Astrid Rakhorst van Intertart: “Veel bedrijven of instellingen willen ook laten zien dat het niet allemaal geld verdienen is waar het om draait. Als je verder kijkt, zie je dat mensen meer te bieden hebben.” De Multi Culti Route was geboren en werd een succes. Ruim 550 deelnemers waren er bij de eerste editie. Die legden met de fiets of met de auto een tocht af langs bedrijven en instellingen in HaDee die ‘iets’ met het begrip Multi Culti en internationalisering hebben. En dan kon het gaan om olijfbomen, meubels, kunst, antiek of eten en drinken of zang en dans. “Heel divers, heel internationaal, heel Multi Culti”, aldus Astrid Rakhorst. “Hoewel het veel mensen aansprak, besloten we er geen jaarlijks evenement van te maken”, vervolgt Heerkens. ”Dan wordt het te snel te gewoon, een keer in de twee of drie jaar is mooi.” Formule Met het motto ‘Never change a winning team’ in het achterhoofd, wijkt de formule van dit jaar weinig af van de eerste editie. De route van vijftien kilometer voert de deelnemers langs grotendeels dezelfde bedrijven of instellingen, maar het programma ziet er ook weer anders uit. Bij Interart is onder meer werk te zien van vijf kunstenaars die iets met Afrika hebben, bij Hedi Meubel is een black pottery demo en Colombiaanse hapjes en muziek, De Vries Antiek heeft een expositie van Indonesische wapens; het is slechts een kleine greep uit wat er te zien is tijdens de Multi Culti Route. Start van de route is bij De Toren. “Ook daar staan dit jaar wat standjes van goede doelen, zoals het project van het echtpaar Van der Bilt en een stand over een project in Guatamala”, aldus Jeanette Heerkens. Bovendien heeft iedere deelnemer een prijsvraag waar iedereen aan kan deelnemen. De Multi Culti Route wordt geopend door burgemeester Heijmans en kan vanaf 10.00 uur verreden worden. De kosten bedragen 2 euro, kinderen tot twaalf jaar kunnen gratis meedoen. Iedereen kan zijn of haar eigen route uitstippelen. Voor meer info: www.trv-bernheze.nl. AvdA Jeanette Heerkens (links) en Astrid Rakhorst
7 Import over HaDee In deze rubriek geven ‘immigranten’ hun visie over hun wel en wee te HaDee Deze keer gingen we op bezoek bij de familie Van Engelen. Zij wonen sinds juni 2005 in de Eikenhoek op nummer 23. Frida (47, geboren te Wageningen), James (46, geboren te Utrecht), Jerry (25, geboren te Wageningen), en Eva (7, geboren te Veghel). Frida en James hebben elkaar leren kennen bij een verjaardagsfeestje van een zus van James. Ze zijn getrouwd in 2001. James werkt bij een consultancybureau te Rotterdam en is nu geplaatst als rayonopzichter ad interim bij Woonmaatschappij Maasland te Ravestein. Daarnaast verzorgt hij met anderen het out-door gebeuren bij de Heische Hoeve. Frida werkt bij ook bij de Heische Hoeve. Ze werkt daar in de horeca. Ze schildert, speelt toneel en heeft een hekel aan strijken. Jerry studeert sociaal pedagogisch werk. Zijn passie is muziek, hij componeert, schrijft teksten en speelt gitaar in de rockband Black Spin (de beste band uit de regio).Hij wil nog eens naar IJsland. Eva zit in groep 4 op de Bolderik en ze gaat op turnen en op muziekles. Ze wil met haar grote broer mee naar IJsland. Het gezin heeft een zware tijd achter de rug. James werd vorig jaar getroffen door een zeer ernstige bacterie en ontsnapte aan de dood. Een onderbeen is geamputeerd. Ze zijn nu de draad weer aan het oppikken. James wil na deze strijd twee dromen verwezenlijken. De Vierdaagse van Nijmegen lopen en met de racefiets de Mont Ventoux beklimmen. Hoe zijn jullie in HaDee terecht gekomen? Frida: “Ik zag een advertentie staan in het Brabants Dagblad van dit huis.Ik ben gaan kijken en wist het meteen. Dit was het. Ook de rest van het gezin zag het hier wel zitten.” Jerry: “Het is ook een erg sfeervol huis.” James: “En we hebben het hier erg naar onze zin.Wat ons het meest opviel, was dat mensen elkaar hier groeten. We woonden eerst in Veghel en in onze buurt was dat echt geen gewoonte. Het is hier een fijne buurt en de buurtvereniging organiseert van alles. Erg gemoedelijk allemaal en dat bevalt ons prima. Het leven op zich is al gejaagd genoeg en dan is het wel fijn om zo rustig en gemoedelijk te wonen.” Hadeejer, Brabander, Nederlander, Europeaan of wereldburger? Jerry: “Ik voel me meer Nederlander, ik heb niet zoveel met de Brabantse tradities.” Frida: “Brabander.” James: “Ik heb Chinees, Indisch en Nederlands bloed.Wereldburger dus.” Wat is je grootste ergernis? Frida: “Als mensen liegen.” James: “Wanneer mensen hun verantwoordelijkheid afschuiven.” Jerry: “Wanneer mensen mij in mijn ruimte beperken.” Motto? Frida: “Er zijn geen zekerheden in het leven.” James: “Bekijk het leven op een realistische manier, en blijf positief.” Jerry: “Leef voor de dingen die voor jou waardevol zijn.” Toekomst in HaDee? Frida: “Geweldig fijn dat we met ons hele gezin zo goed uit de crisis gekomen zijn en dat we nu de kans krijgen om ons leven in HaDee weer op het spoor te zetten.” RvdP Klokkenluider Klokkenluider is een eeuwenoud beroep. De beroemdste klokkenluider in de geschiedenis is Quasimodo, de gebochelde van de Notre Dame in Parijs. Behalve de persoon, die belast is met het luiden van de klokken in de kerk, is de klokkenluider tegenwoordig ook iemand, in een bedrijf of instelling, die de vuile was buiten hangt. Maar het belangrijkste blijft toch het luiden van de kerkklokken. Behalve drie grote klokken, heeft de kerk van Dinther sinds Pinksteren ook een carillon, zoals u weet. “Wie speelt die liedjes altijd op dat carillon?” vroeg een oude dame mij laatst. “Nou”, antwoordde ik, “dat gaat tegenwoordig elektronisch. Boven in de toren staat een soort jukebox en ieder uur klimt pastoor Jansen naar boven met een muntstuk van vijftig eurocent. Daar stopt hij dat muntstuk in de gleuf, zoekt een paar liedjes uit, drukt, bijvoorbeeld, op A3 voor ‘daar bij die molen’ en C7 voor ‘Annie hou jij mijn tassie effen vast’ en het carillon begint te spelen. Met een gelukzalige big smile op zijn gezicht daalt hij dan de trappen weer af.” “Dat kost hem dus iedere keer vijftig eurocent”, zei de dame zuinig. “Ja”, beaamde ik, “maar pastoor Jansen vindt dat wel meevallen en hij is blij dat hij hier pastoor is en niet in Tilburg. Was hij pastoor in Tilburg dan kostte het klokluiden hem iedere keer vijfduizend euro.” Ja Tilburg is voor klokkenluiders een hele dure stad. Zelfs ‘het klokkenluider zijn’, in de andere betekenis van het woord, is in Tilburg niet gratis, want het raadslid Smolders kostte dat 750 euro. Nee, laat pastoor Jansen maar lekker de klokken luiden in HaDee! Henk Habraken Eva, Frida, Jerry en James
9 Partijtje met circus en een olifantenbrunch Driedubbele jarige Stichting BerneZorg wil feest vieren met HaDee Op woensdag en donderdag 3 en 4 oktober viert de Stichting BerneZorg feest. Er zijn meerdere redenen voor dat feest: op de eerste plaats wordt de nieuwste nieuwbouw in gebruik genomen, verder bestaat Cunera op 17 september van dit jaar 40 jaar als verpleegtehuis en tenslotte kunnen dit najaar de bouwactiviteiten aan de Zijlstraat worden afgesloten. Directeur Hans van de Wiel en Tom Serier, voorzitter van de feestcommissie, leggen uit waarom deze feestelijkheden niet alleen voor bewoners, medewerkers en vrijwilligers worden gehouden, maar waarom BerneZorg daar graag de hele gemeenschap van Heeswijk-Dinther, Loosbroek en Vorstenbosch bij wil betrekken. De officiële opening zal pas plaatsvinden in het voorjaar van 2008. Dan zal het zogenaamde 3B-project worden afgerond. Dat behelst naast de nieuwbouw van Bernezorg ook de renovatie van de abdij van Berne en de bouw van het gymnasium Bernrode. Wat Bernezorg betreft zal dan het eigen aandeel onder meer worden onderstreept met een boek, waarin de geschiedenis van het verpleeghuis Cunera en de aanwezigheid van de Zusters van JMJ (meer dan 100 jaar, vanaf 1904) wordt beschreven. Maar de bovenstaande redenen waren voldoende om dit jaar al een voorschot te nemen op dat integrale openingsfeest van de 3 B’s en voor de hele BerneZorg-gemeenschap en voor Heeswijk-Dinther een feest te organiseren. De structuur In 1998 is de Stichting BerneZorg ontstaan uit een fusie van de Stg. Cunera (een verpleegtehuis voor de zusters van JMJ, maar ook open voor inwoners van Heeswijk-Dinther e.o.), de Stg. De Bongerd (een kloosterverzorgingshuis voor de zusters van JMJ en de heren van de Abdij van Berne) en de Stg. Ter Weer (een “gewoon” verzorgingstehuis voor Heeswijk-Dinther). Op dit moment is het zo dat 50% van de bewoners uit Heeswijk, Dinther, Loosbroek en Vorstenbosch komt, 25% zijn zusters van JMJ en de overige 25% komt uit de wijdere regio. Er zijn 96 plaatsen in Cunera, 100 in De Bongerd, 42 in Ter Weer en daarnaast zijn er nog 59 bejaardenwoningen, die onder de Stichting vallen. De Stg. BerneZorg heeft een jaarlijkse omzet van € 12 miljoen en er werken 360 medewerkers in 210 formatieplaatsen. Vrijwilligers Naast de professionele medewerkers prijst BerneZorg zich gelukkig met ruim 200 vrijwilligers. Hans van de Wiel benadrukt dat deze mensen van enorm belang zijn voor de kwaliteit van de zorg. Vrijwilligers brengen juist dat beetje extra, dat het leven zoveel aangenamer kan maken voor de bewoners. Ze verzorgen de bibliotheek, ze gaan uit wandelen met bewoners, er is een grote pastorale werkgroep, het winkeltje wordt verzorgd, bewoners worden naar de kapper, de pedicure etc. gebracht, ze fungeren als chauffeur, ze begeleiden bewoners bij bezoeken aan dokter en ziekenhuis en last but not least ze brengen bezoekjes om de bewoners de gelegenheid te geven eens gezellig bij te kletsen onder het genot van een kopje koffie. Zonder deze vrijwilligers zou het leven voor veel bewoners aanmerkelijk minder aangenaam zijn. Vanwege het grote belang dat er aan de vrijwilligers wordt gehecht, worden ze op dezelfde wijze behandeld als de medewerkers. Behalve voor bewoners en medewerkers is het feest dus zeker ook voor de vrijwilligers. Lees verder op pagina 11 Zonder deze vrijwilligers zou het leven voor veel bewoners aanmerkelijk minder aangenaam zijn.
11 Vervolg pagina 9 Partijtje met circus en een olifantenbrunch Circus Duidelijk is dus dat het feest bedoeld is voor allen die betrokken zijn bij BerneZorg. Maar dat niet alleen. Ook vindt men het belangrijk dat het hele dorp erbij wordt betrokken. Voor 3 oktober zal men dan ook zien dat op het marktplein een grote circustent wordt opgebouwd. Daar worden voorstellingen gegeven voor bewoners, medewerkers, vrijwilligers, maar ook voor kinderen uit de dorpen. Het feest wordt geopend met een spectaculaire olifantenbrunch en op dezelfde manier afgesloten. Daartoe wordt een feestelijke tafel gereed gemaakt met voedsel voor olifanten, die daar dan majesteitelijk van komen genieten. Dat zal een indrukwekkend gezicht zijn. Op 4 oktober wordt de tweedaagse afgesloten met een vrolijke feestavond voor medewerkers, vrijwilligers en gepensioneerden van BerneZorg. Om de inwoners van Heeswijk-Dinther e.o. nog de gelegenheid te geven om meer van het circus te genieten, blijft het op vrijdag 5 en zaterdag 6 oktober op Plein 1969 staan en zal er tegen een gereduceerd tarief toegang zijn voor iedereen die ervan wil genieten. BvS Mariabeeld met nieuwe kleding Christa Bok-Verkuijlen is coupeuse van beroep en maakt vooral theater- en themakleding. Onlangs heeft zij het Mariabeeld in de Dintherse kerk voorzien van nieuwe kleding. Dat is niet zonder slag of stoot gegaan. Ze heeft zich terdege voorbereid. Zo kwam ze erachter dat het een ‘Spaanse’ Maria zou zijn en dat het beeld dateert van rond 1900 en dat daarom de nieuwe kledij sober zou moeten zijn, dus niet kitscherig. Maandenlang heeft zij, soms wel 10 uur per dag, eraan gewerkt. Het ongeveer 125 cm hoge beeld heeft een nieuwe witte onderjurk gekregen, alsmede een rode jurk. Daaroverheen hangt een blauwe mantel. “De rode kleur van de jurk doet denken aan een ‘hemelse’ Maria, terwijl de blauwe kleur van de mantel een ‘aardse’ Maria verbeelt”, aldus Christa. Alles is met een roomwitte kanten rand afgezet, evenals de tule sluier. De jurk en mantel van Maria zijn opgemaakt met gouden versieringen en met pailletjes en kraaltjes. Het kroontje en de scepter van Maria zijn helemaal opgepoetst. Het beeld zelf is ook nagekeken en daar waar nodig gerestaureerd. Ook het kindje Jezus heeft een nieuw wit kleed gekregen. Het zilveren kroontje van Jezus en het zilveren aardbolletje zijn door een juwelier geschoond. JvdM Hans van de Wiel (links) en Tom Serier
13 Dood zen is ôk nie alles Ik hoop nie dek binnenkort dood gô, want doar hek op ’t mement gin tet vur. Toch is d’n dood nie iets ùm bang vur te zen. Iedereen gi unne keer dood, en èst oewen tet is dan gódde gewoon.Tet of gin tet. Ja, zo giggut nou immel.Mar ik hebber wel is over gedocht hoe ’t zô zen ès ik dood zô zen. Int hiernamaals waacht ’t himmelse paredijs, zô wurt verteld. Wèn mooie gedachte, ’n paredijs. Nojt mer werreke, elleken dag ùtsloape en miskien ’n bietje rondfietse mè ’n por skôn engelkes. Ik hebber pas nog over gedrômt. Mar in diejen droom waar ’t in d’n himmel nie zô skôn ès ik daacht. ’t Is doar gin dag, en ’t is gin naacht. Dus lekker sloape ister nie bè. Iedereen is vierentwintig ùre wakker. En ’t is ’n drukte van jewelste. Mènde ojt dè ’t hier druk is, nee dan moette doar mar is gôn kèke. D’r kumt alleen mar vollek bè want d’r gi doar nojt gimman dood! En ge vervilt oew èige kepot doar. Alle dage ’t zellefde weer, dus doar hoefde ôk niemèr over te lulle. En d’r is nog nie ins ’n kroeg. ’t Is ’n dooi bedoeling. Mar goewd, ’t is aalt nog bitter dan danse int hellevuur. Mar zô zaat ik in diejen droom gewoon lekker rustig in ’n huukske. Heur ik opins ’n stem. “Toon, Toon ben je daar” klonk ‘t. Toen ik eraachter kwaam wie men riejp, verschóót ik mun èige kepot. ’t Waar dè arige mens van d’n aardbol, die Tsjar. Tsjar ’t mediejum nuumt ze durèige. En ze riejp nar men. “Lôt me toch mè rust, arig ding,”docht ik bè mun èige. “Toon,”ging ze wijer, “ik kan je voelen.” “Gatverdamme,” docht ik, “wôr hebbik di nou wir ôn te danke? Toennik nog leefde, moes ik al niks van dè mens hebbe mè d’r Amerikaanse gedoe.” Ik keek nar d’n aardbol en zaag dè die Tsjar zaat te buurte mè unne goeie bekende van men. Die wô wete hoe ’t mè men ging. Ik docht: “Tja, zuuk dè zellef mar ùt. Ik ben nie vur niks dood. En dood is nie leuk, ôk nie onplezierig of waffur term dan ôk. Dood is alles en dood is niks: dood is gewoon dood.” Dus ik roep nar dieTsjar: “Lôt me mè rust.” “Ik heb contact,” zi die Tsjar “Hij zegt dat hij rust heeft.” Toen wier ik gelukkig wakker. TK Er zijn nogal wat vreemde straatnamen in Heeswijk en Dinther. Samen met heemkundekring De Wojstap ging de Hadeejer op zoek naar enkele betekenissen en dook in de archieven. Op zoek naar de toponiemen, de veld- en straatnamen. Deze keer drie bekende Dintherse straten. De Boterweg loopt van de Brouwerstraat naar de Kildonkseweg en is door de gemeenteraad van Heeswijk-Dinther zo benoemd in haar vergadering van 9 september 1969. Deze straat is genoemd naar de boterfabriek, die indertijd de naam “de Dageraad” droeg. Rond 1900 werden in Heeswijk, Dinther en Loosbroek boterfabrieken opgericht. In Heeswijk was dat “Onder Gods zegen”. De Dageraad is net zo’n mooie naam als De Morgenstond en vind je op Het Retsel. Het pand ‘De Dageraad’ is nog te vinden op Retselseweg 1. Het is tot woning verbouwd en tegenwoordig bewoond door de heer en mevrouw van Uden. De steen met de datum 20-11-1899, die zich in de gevel (naast de voordeur bevindt) verwijst naar pastoor F. Jansen, die waarschijnlijk geestelijk adviseur van die organisatie is geweest. De straat is zo benoemd door de gemeenteraad van Heeswijk-Dinther dd. 6 december 1979. De Koffiestraat loopt helemaal van de Hommelsedijk naar de Heibloemsedijk en is zo benoemd door de gemeenteraad van Dinther dd. 24 februari 1953. Deze benaming dateert al van ruim voor 1899 toen die straat ook zo genoemd werd. Naar de volksmond zou de naam ontleend zijn aan het feit dat de mensen uit Loosbroek, die vroeger in het dorp (Dinther) naar de kerk moesten, de route namen via die straat en daar een en ander maar vooral koffie kochten bij van Lamoen, die daar een winkeltje had. Het aantal kerkgangers is verminderd, de koffie(straat) is gebleven. Peter Kriele / AvS Boterweg, De Dageraad en de Koffiestraat Wie bijzondere, verantwoorde informatie heeft over de naam van de straat waarin hij woont, kan die insturen naar de redactie.
De laatste vier duivenmelkers van HaDee ‘In de winter vliegen ze allemaal het snelst’ Tot 1953 was HaDee twee duivenhouderverenigingen rijk. In Heeswijk De Postduif , met als thuishonk café Ter Heerd (D’n Bèkker) en in Dinther Mosquito, met als clubhuis café (Kees) Beekveld. In 1955 werden de koppen bij elkaar gestoken en zag pv Door weer en wind het licht. Een uitslag uit de Brug van 11 juni 1955: 1 J vd Broek 2 Idem 3 Idem 4 A vd Heuvel 5 A vd Aa 6 A Kuijs 7 J vd Broek 8 P Joosten 9 J de Bie. Jèntje Broek had een goede dag. Hij won 25 eieren. Deze vereniging was geen lang leven beschoren, waarschijnlijk is de vereniging in 1957 al weer opgeheven. In 1975 gingen men weer rond de tafel zitten, en werd pv De Postduif opgericht. Met als clubhuis ( Jos) De Pub. In 2000 werd het 25 jarige jubileum gevierd en werd de vereniging ook ontbonden. Nico is nu lid van De Zilvermeeuw in Berlicum, de overige drie van De Luchtbode in Schijndel. Hoe word je duivenmelker? Cees: “Ik ben pas op latere leeftijd met de duivensport begonnen. Aangestoken door mijn zoon Rodger, met wie ik samen met mijn zoon Arjan onder de naam Combinatie Wellens wedstrijden vlieg. Ik ben in 1984 lid geworden van de vereniging.” Nico: “Bij mij is het er met de paplepel ingegoten. Vader (Toon Barten, rvdp) was een fanatieke duivenhouder. Ik ben lid van pv De Zilvermeeuw te Berlicum.” Leo: “Er zat bij ons thuis in Schijndel een duivenmelker in de buurt.Trouwens, in iedere buurt zaten wel een of meer duivenmelkers.” Miet: “Mijn man Ben was duivenmelker.Toen hij gezondheidsproblemen kreeg, ben ik de duiven gaan verzorgen. Na zijn dood ben ik daar mee doorgegaan en ben ik er ook mee gaan vliegen. Het is nu wel mijn laatste jaar. De jaartjes gaan meetellen en het verzorgen valt me nu toch wel wat zwaar.” Waar komt de naam ‘duivenmelker’ vandaan? Cees: “Waarschijnlijk van de kropmelk, die de pasgeboren duif krijgt van de duivin.” Leo: “Of van het zogenaamde “melken” in het clubhuis. Onder het genot van een of meerdere drankjes komen vaak de sterke verhalen los. Er wordt dan ook altijd gezegd dat buiten het vliegseizoen, in de winter dus, de duiven het snelst vliegen…” Wat is het verschil tussen vroeger en nu? Cees: “Op de eerste plaats zijn er veel minder duivenmelkers. De jeugd heeft veel meer keuzes om een sport te beoefenen. En in een nieuwbouwwijk een duivenhok zetten, dat gaat zomaar niet tegenwoordig.” Miet: “Door het elektronisch klokken (de duif heeft een chipring om zijn poot en als hij “op de klep valt” wordt deze automatisch geregistreerd) hoef je er eigenlijk niet meer voor thuis te blijven. En het is minder gezellig geworden. Vroeger werd er toch wat langer nagebleven in het clubhuis.” Zijn er ook tactieken om een duif sneller te laten vliegen? Nico: “Jazeker, een veel voorkomende tactiek is het zogenaamde weduwschap. De doffer wordt enkele dagen voor de wedstrijd van de duivin gescheiden en mag een kwartiertje voor hij ingekorfd wordt voor de grote reis, weer bij haar. Op het moment dat de duiven gelost worden, weet hij dat het vrouwtje thuis op hem wacht…” Wat zijn de grootste gevaren voor de duif ? Leo: “Vooral roofvogels en fretten. En of de duivel er mee speelt, maar ze pakken altijd je beste duiven. En uitputting. Ze kunnen best met goed weer gelost worden, maar dat kan snel omslaan. Een collega-duivenmelker vroeg mij eens voor de grap of ik de poort bij hem wel open had gelaten. “Want”, zei hij, “ze kòmme hier ôk te voet ôn, zò muug zèn ze.” RvdP HaDee is altijd een dorp geweest van duivenmelkers.De duivensport was erg populair onder ‘de werkmens’. Met onder hen markante namen als Jan van den Broek ( Jèntje de Klepperaar), Toon (de Kûster) Barten, Joske (d’n Hommel) van der Aa en Jan de Bie. We brachten de laatste duivenmelkers van HaDee bij elkaar voor een vraaggesprek: Miet van der Sangen, Nico Barten, Leo Heesakkers en Cees Wellens (vlnr.). 15
Ingezonden Spreuk van de maand DenTol begint nu écht aan zijn laatste herfst 17 Wim Hermans 50 jaar terreinverzorger Avenstein, 40 jaar vaandeldrager harmonie st. Serveas HaDee Kupke Beste Harrie, Zo zullen we je maar noemen, hoewel we er niet van overtuigd zijn dat je zo heet. In heel HaDee en in heel Den Bosch is niemand te vinden met een dergelijke naam. Waarom hebben we naar deze naam in de telefoongids gezocht? Wel, we willen je aanbieding om mee te doen aan de pronkzitting 2008 accepteren. De commissie Pronkzitting van Stichting Carnaval Heeswijk-Dinther-Loosbroek heeft jouw naam al op de deelnemerslijst staan. Het is alleen erg lastig als we geen (echte) naam, geen telefoonnummer of emailadres hebben. Zo kunnen we je niet op de hoogte houden. De eerste uitnodiging heb je al gemist. Er is een ‘inspiratiebarbecue’ geweest. Daarmee probeerden we schrijvers, vertolkers, artiesten, enzovoort bij elkaar te brengen. Dit heeft weer geleid tot een ‘inloopavond’. Deze wordt gehouden op dinsdag 23 oktober 2007 in Café Zaal Stanserhorn. Om acht uur ‘s avonds verwachten we dan wederom een heleboel mensen die gezellig bij elkaar zijn. De bedoeling is om elkaars kwaliteiten te gebruiken. Is er iemand die moeite heeft met het maken van een tekst, kan hij of zij geholpen worden door een ander die dat wat gemakkelijker heeft. Of het kan zijn dat je jezelf wil laten regisseren, je tekst door een ander te laten bekijken en eventueel bijschaven. Je ziet, mogelijkheden genoeg. Dus Harrie, als je nog niet begonnen bent met teksten, liedjes, sketches of wat dan ook: de tijd begint te dringen. We zien je verder wel op dinsdag 23 oktober in Stanserhorn. Dan kunnen we het meteen hebben over eventueel vervoer van en naar Den Bosch. Dat moet dan geen probleem meer zijn. De Commissie Pronkzitting van Stichting Carnaval Heeswijk-Dinther-Loosbroek. Deze ingezonden brief ontvingen we naar aanleiding van het stukje van Harrie Droesen in de vorige HaDeejer. Drempelmaffia De overmaat aan drempels is al een aantal jaren een doorn in het oog van de Bernhezer politie. De mensen zijn door de overbedrempeling veel langzamer gaan rijden; racemaniakken zijn zondagsrijders geworden en sluipverkeer heet nu kruipverkeer. Hierdoor zijn er minder boete-inkomsten geweest voor onze gemeente. Dit is vervelend voor de politie omdat zij elk jaar toch maar weer moeten zien hoe zij hun boetequotum gaan halen. Nu de gemeente heeft besloten om de drempels te saneren ziet de politie haar kans. Ik heb uit betrouwbare vernomen dat de politie mede bepaalt welke drempels weggehaald of verlaagd worden. De politie stuurt erop aan dat die drempels gesaneerd worden waar de grootste kans is op snelheidsovertredingen en er tevens een potentiële schuilplaats voor de flitser aanwezig is. Ik wil u bij deze waarschuwen bij het te hard rijden op plaatsen waar drempels verlaagd of weggehaald zijn.Daar is de kans groot dat u geflitst wordt. De politie zal deze maffiapraktijken de komende jaren voortzetten totdat de gemeente weer genoeg geld heeft om het drempelaanlegbedrijf te kunnen sponsoren om wat drempels terug te leggen of te verhogen. Maar gelukkig is dat pas een probleem voor de volgende gemeenteraad. Harrie Droesen Het duurt nog even voordat het zover is, maar we zijn voorzichtig al begonnen met de voorbereidingen van het kerstnummer. Voor het eerst verschijnt het decembernummer van D’n HaDeejer voor kerst en dat is voor ons reden om uit te pakken met een extra dik kerstnummer. Hiervoor zijn we op zoek naar leuke, spannende, trieste, grappige of vrolijke waargebeurde kerstverhalen van onze lezers.Heeft u een bijzondere herinnering aan een bepaalde kerst? Een kerstdiner dat letterlijk in de soep liep? Verkeerde cadeautjes? Een speciale kerst in een warm buitenland of gewoon een kerst die u nooit zult vergeten? Schroom niet en stuur ons uw kerstverhaal van maximaal 350 woorden in. Dat kan naar: redactie@hadeejer.nl. Oproep kerstnummer
Ruim een jaar geleden stapte Ad Donkers van het onderwijs over naar een volledige baan bij de gemeente. Als wethouder namens de OPG. Hij was al acht jaar raadslid geweest in Bernheze. “Als OPG kregen we de kans en we hebben de coalitie mede bepaald”, zegt hij. Ik was het onderwijs niet echt moe, maar dit werk ligt wel in het verlengde van het verleden, van wat ik allemaal gedaan heb in verschillende functies. En: we haalden binnen HDL meer stemmen dan het CDA!” Ad Donkers: een jaar wethouder in Bernheze ‘De politieke druiven zijn niet zuur en ik blijf ze plukken’ We zitten bij Ad Donkers in de Eikenhoek op het terras. De druiven zijn rijp, het gras goed gemaaid, een grote grijze poes miauwt tussen onze benen en er straalt een heerlijk septemberzonnetje op deze dinsdagnamiddag. “Of de politieke druiven zuur zijn?” is mijn eerste vraag. Ad Donkers begint te lachen. “Nee”, zegt hij dan, en uit het verdere gesprek blijkt dat hij goed in zijn (politieke) vel zit. Iets meer links Het beleid in Bernheze wordt bepaald door een coalitie van CDA, ABB, Nistelrode Solidair (sinds kort Bernheze Solidair) en de OPG dus. Ad Donkers is wethouder met een heleboel taken. “We hebben ons eigen gezicht, met dienstverlening, kansen en mogelijkheden. Onze leus was en is niet voor niets: degelijk, deskundig, duidelijk. Ik zoek achtergronden en wil daar in duiken. Ik wil communiceren. Het is triest dat de politieke belangstelling erg beperkt blijft. Je kunt alleen blijven zoeken. Links of rechts? Och we zitten aardig in het midden, iets meer links met veel belangstelling voor sociale zaken en de minima. Landelijk stem ik PvdA of SP.” Ouderenbeleid en Ter Weer: Ad Donkers was voorheen voorzitter van het bestuur van Ter Weer en sinds 1997 voorzitter van Bernezorg. Daarna voorzitter van de Raad van toezicht. “Bij de verbouwing van De Bongerd en Cunera zijn de ideeën al ontwikkeld. Het idee blijft dat de mensen die zichzelf kunnen redden, moeten kunnen blijven wonen. Mensen die meer zorg nodig hebben kunnen terecht 18
19 Ad Donkers Personalia Geboren: 1950 in Gerwen (gemeente Nuenen) Adres: Eikenhoek 44, Dinther Gehuwd: met Gerda Dobbelsteen, 3 dochters: Imke, Linda en Elvi Opleiding: Gymnasium, Pabo, MO-A, Nederlands, MO Pedagogiek Werk: leraar LHNO in Aarle-Rixtel en Mavo i n Veghel; leraar Nederlands en coördinator Mavo / Havo / Atheneum in Veghel Wethouder van Bernheze; taken/portefeuilles: Welzijn en ouderenbeleid, Kunst en cultuur , WMO, Recreatie en toerisme, Volksgezondh eid- en jeugdgezondheidsbeleid, vrijwilligersbeleid , accommodatiebeleid. Projecten: Molukse gemeenschap, biblioth eek en Brabants historisch informatiecentrum. Bijzondere belangstelling: toneel maken en organiseren, lezen, klussen in de tuin, tennissen en wandelen. in De Bongerd. Er komen daarnaast een honderdtal woningen met nadruk op de ouderen én de voorzieningen die er nodig zijn. Dat er andere families tussen komen, is een goede zaak. Wat de gemeente betreft, kan het vooruit. Volgend jaar deze tijd is men beslist aan het bouwen. Er is prima overleg met de werkgroep ouderen.” Open samenwerking Wethouder Donkers vindt Bernheze een goede gemeente.Loopt er iets mis dan is er snel herstel. “Binnen de afdeling Welzijn en Onderwijs (Onderwijs valt onder RienWijdeven) is er een open samenwerking. Er zijn wel veel verschuivingen binnen het ambtenarenteam en dat is soms wat lastig. Ik sta altijd open voor verbeteringen (Red.: dus doorgeven!). Er staan wat belangrijke zaken op stapel, zoals een nota recreatie en toerisme met een ‘wandelrouteknooppuntensysteem’, een nota gezondheidsbeleid en ons eigen beleidsplan Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). De WMO is overigens hier al per 1 jan. ’07 ingevoerd en ik ben dik tevreden over de voortgang: de zorg dicht bij de mensen, gericht op Bernheze.” Belastingen en accommodaties Over de belastingen voor het komend jaar is Ad Donkers minder duidelijk. “Ze gaan nagenoeg niet omhoog, behoudens indexeringen of al gemaakte afspraken rond de riolering.” Het uitgangspunt van de OPG blijft wel dat de belastingen zo laag mogelijk moeten zijn. “Tegelijk moet elk gemeenschapshuis zijn eigen broek ophouden, zo ook het Cultureel Centrum in Dinther. Alleen ’t theater De Pas heeft een aparte status, maar dat komt nog ter bespreking. In Heeswijk krijg je door het BB-plusproject bij het gymnasium mogelijkheden voor van alles en nog wat. Den Tol wordt dan compleet overbodig. De Carnavalsstichting mag er nog één keer in, en dan is het echt over.” Toekomst Terwijl dochter Elvi komt aandringen dat het tijd is om te eten, praten we nog even over de toekomst. Ad Donkers: “Het bevalt prima, de portefeuille loopt lekker, ik heb een hoop te doen, maar voel me er niet druk bij. En die onregelmatige tijden, och dat ligt me wel. Verder wil ik met name dat Bernheze niet alleen een groene, maar ook een kunstzinnige, culturele gemeente is. Hopelijk merken de mensen, dat het lekker gaat. Maar zoals altijd in de politiek: er kunnen dingen omslaan en dan is de rust misschien weg…” Tenslotte plukken we nog een paar rijpe Dintherse druiven. AvS “Het idee blijft dat de mensen die zichzelf kunnen redden, moeten kunnen blijven wonen.” “Ik zoek achtergronden en wil daar in duiken. Ik wil communiceren.”
21 Het carillon Ik ben weer veel kerken binnengelopen deze zomer. Kleine sobere kerkjes, grote basilieken. De rustgevende eenvoud van een Romaans kloosterkerkje, de overweldigende verticaliteit van een Gotische kathedraal, ik kan er iedere keer weer van genieten. “In ’t buitenland steek ik wel ‘s ’n kaarske aan, en da doe me wel wa, dan”, zingt de Brabantse troubadour Gerard van Maasakkers in zijn prachtige ‘Liedje van altijd’. Een gevoel dat ik helemaal herken. In Nederland kom ik er niet meer zo vaak. Tot mijn schande moet ik bekennen dat ik nog maar één keer in de Dintherse kerk geweest ben, terwijl ik hier al tien jaar woon. Het was tijdens de begrafenis van een voetbalmaat, die zomaar tijdens een potje zaalvoetbal in elkaar gezakt was. Ik moet nog vaak aan hem denken als ik langs de kerk fiets. In de kerk van Heeswijk, waar ik ook tien jaar gewoond heb, kom ik ook steeds minder. En in de abdijkerk kom ik alleen af en toe voor nietreligieuze bijeenkomsten. Door het jaar heen meen ik het zonder god te kunnen. Toch zou ik de kerken in HaDee niet graag willen missen. Als je van een afstand onze dorpen nadert, bepalen zij het beeld. Zo moet het altijd blijven. Vooral de Dintherse kerk staat er van een afstand pontificaal bij. Zeker nu hij weer volledig uit de steigers is. Wat ook altijd moet blijven, is het luiden van de klokken. Al ga ik er zelf niet naartoe, ik wil wel horen wanneer er een mis is. Ik wil me wel met de kerkgangers verbonden voelen. Daarom begreep ik ook niks van de ophef in Tilburg, waar de omwonenden van een kerk het luiden der klokken wilden verbieden. Het kwam zover dat de pastoor een dwangsom moest betalen als hij zijn klokken toch liet klinken. Maar hij was niet van plan toe te geven aan de dwang van de ‘oprukkende heidenen’, zoals hij ze noemde. Ik wil geen oprukkende heiden zijn. Ik wil ieder uur de klok horen slaan, al wordt het verglijden van de tijd er bijna voelbaar door. In Dinther wordt die pijn tegenwoordig verzacht door het carillon. Voor het bijvoorbeeld drie uur slaat, klinkt ‘Zoete lieve Gerritje’. Ik word er vaak helemaal vrolijk van. HM Oproep reünie klas 5 Cuneraschool 1957 Voorste rij: Maria van Menzel, Tonnie van Zoggel, Liesje Heijmans (overleden 2007 ) Nellie van Gaal, Thea Gordijn, Riekske de Visser, Truus van Rixtel, Els ter Heerd. Middelste rij: Betsie de Visser, Hannie Verhagen, Lenie Dobbelsteen, Maria van Beekveld, Toos Ondersteijn, Annemieke Rijkers, Mientje van de Moosdijk, Petra Wonders, Marietje van Schijndel, Maria Gordijn, Anneke van Hasselt. Bovenste rij: Ans van de Pas, Marietje Sigmans, Ellie Sanders, Stien van Kaathoven, Ria Voets, Marietje v.d.Berg, Clazien van Driel, Adje van Driel,Willie de Visser, Maria van de Berg, Martina van de Pas. Op de foto ontbreekt Francien de Bie. De onderwijzeressen: juffrouw Wijgergangs en juffrouw van Zutphen Zoals de foto duidelijk laat zien, was de Cuneraschool toen nog een meisjesschool. Het plan is ontstaan om na zovele jaren een reünie te organiseren. Als je jezelf terugziet op de foto aarzel dan niet om contact met ons op te nemen en je aan te melden. Als iemand van jullie merkt dat er een klasgenoot ontbreekt op de foto dan horen wij dat ook graag. Aanmelden en/of informeren kan bij Wil Bekkers-de Visser / tel. 0413 -292865, e-mail: f.p.bekkers@home.nl Tonny van Liempt-Zoggel / tel. 0413- 292435 / e-mail: tonnyvanliempt@home.nl Moet je er geboren en getogen zijn om de polsslag van een dorp te kunnen voelen? Als je twintig jaar in HaDee woont en werkt, hoor je dan al bij de inboedel? Als je HaDee ziet als één groot gezellig dorp en niet als twee afzonderlijke entiteiten, heb je dan wel recht van spreken? Volgens de redactieleden van d’n HaDeejer kennelijk wel. Ze wisten dat ik graag schrijf. Ze hadden wel eens een gedicht van mij gelezen, of gehoord tijdens een Open Podium. Ze hadden mijn columns ontdekt die ik sinds enige tijd voor de site van Cubra (Cultureel Brabant) schrijf. En toen vroegen ze mij voor d’n HaDeejer. Ik was vereerd. Niet getogen: Hans Manders
22 In deze en volgende afleveringen zal de aandacht uitgaan naar op de Monumentenlijst staande historische panden in Heeswijk en Dinther. Als eerste in de rij wordt de schijnwerper gericht op het verhaal achter het Huis met de Drie Dobbelstenen gelegen aan de Lariestraat nr. 5. Ietwat verscholen achter vier lindebomen ligt het karakteristieke huis met de groene luiken waar Gerard Dobbelsteen in 1790 geboren wordt. Naast het huidige huisnummer nr. 5 is in de gevel nog de oude huisaanduiding A 142 gedrukt. In de tijd dat het huis gebouwd wordt, is een straatnaam met daaraan gekoppeld huisnummer nog geen usance. Dat komt pas in 1851 met de Gemeentewet en doet mogelijk ook in Heeswijk opgeld. Zoals gezegd woont in dit huis Gerard Dobbelsteen die in 1814 trouwt met Anna Vermeulen die hem drie zonen en een dochter schenkt. Maar hoe verdrietig, al na enkele jaren overlijdt een zoon en de dochter en na vijf jaren huwelijk ook nog Maria. Voor vader Gerard is het ondoenlijk om voor de twee zonen Joan en Adri te zorgen en daarnaast de kost te verdienen. Gelukkig is daar opa Adri Vermeulen die de zorg voor de kinderen overneemt. Deze woont om de hoek op de plek waar in latere jaren smidThomassen zich vestigt. ‘Tot het hogere geroepen’ Na tien jaren weduwnaarschap besluit Gerard priester te worden. De reden hiervoor is ongewis. Misschien omdat hij dagelijks het zicht heeft op de tegenover zijn huis gelegen ‘schuurkerk’ op de plaats van het huidige protestantse kerkhof, waar tijdens de Reformatie geheime missen voor katholieken worden opgedragen? Wie zal het zeggen.Hoe dan ook,Gerard voelt zich ‘tot het hogere geroepen’ en omdat zijn kinderen onderdak hebben, kan hij ‘de voorbereidende studiën tot de godgeleerde wetenschappen’ volgen in Uden, waarschijnlijk bij de Kruisheren. Daarna volgen in 1824 Hans Hovenier (62) Goed herstellen want het ziet er nu niet uit. Vooral de zij- en de achterkant zien er slecht uit. Ze moeten veel meer onderhoud plegen. D’n Tol wordt door veel verenigingen goed gebruikt en ligt op een goede plek met goede parkeerplaatsen ervoor. De Zaert is vrij ver weg en daar kunnen geen carnavalsfeesten voor de jeugd gegeven worden. Sjan v. Crey (68) Ze kunnen d’n Tol het beste afbreken en er een nieuwe neerzetten. Het is nu allemaal nogal ouderwets maar ja, dat zal wel van het geld afhangen. Ik weet ook niet of de gemeente een goede pot met geld heeft.Hij staat daar best goed en wordt veel gebruikt door kinderen maar ook door veel verenigingen zoals de vogelvereniging. Ik vind het heel belangrijk dat hij daar blijft staan. Riny v. Lankveld (63) Op deze plek laten staan, een keer goed schilderen en de toiletten weer opknappen. Hij staat niemand in de weg en heeft nog steeds een functie. Ieder jaar met carnaval wordt hij nuttig gebruikt maar hij kan nog voor veel meer dingen gebruikt worden. Als je een tussenscherm plaatst heb je twee zalen en kan het ook gebruikt worden voor vergaderingen. Dorpspraat vanaf de markt in HaDee: Wat moet Historische panden in HaDee: Het huis met de Drie Dobbelstenen
213 de ‘hoogere studiën’ aan het seminarie in Herlaar. De bezegeling van de studie is de priesterwijding in 1828. Na een kapelaanschap van enkele jaren wordt hij tot pastoor benoemd in Borkel en Schaft waar hij op 30 augustus 1861 overlijdt. Goed voorbeeld De gezegden ‘Goed voorbeeld doet goed volgen’ en ‘Een goed kind dat op zijn vader lijkt’ doen in dit geval zelfs dubbel opgeld. Zonen Joan en Adri treden namelijk beiden in de voetsporen van hun vader, want ook zij verkiezen het priesterschap. En net als hun vader volgen zij hetzelfde traject van Uden en Herlaar en nog een enkel jaar Haaren. Het jaar 1839 is een hoogtepunt voor de drie mannen. Op 2 en 3 juli van dat jaar zal vader Gerard in Heeswijk de heilige mis opdragen, hierbij geflankeerd door zijn beide zonen. Uit de annalen blijkt dit een buitengewone gebeurtenis waarover mensen niet uitgepraat raken. Want Heeswijk staat hiermee wel op de kaart! Van heinde en verre komen gelovigen toegestroomd. De kerk (de toenmalige inmiddels afgebroken kerk aan de Mgr. Van Oorschotstraat) is ‘letterlijk opgepropt van volk’.Met ‘…in de schoonste zetel de 84-jarige grijsaard, schoonvader en grootvader Adri Vermeulen, in de grootste ontroering overweldigd van al dat vele geluk’. Op 1 december 1839 wordt zoon Joan tot priester gewijd en wordt vervolgens kapelaan in diverse parochies.Maar hij overlijdt al jong, op 44-jarige leeftijd. Het verhaal gaat dat hij bezwijkt aan een besmettelijke ziekte die hij heeft opgelopen van een zieke patiënt aan wie hij het Heilig Oliesel toedient. Zoon Adri is een langer leven beschoren en haalt zelfs de 85 jaar. Hij ontvangt de priesterwijding in 1842 en wordt na het kapelaanschap ten slotte als pastoor benoemd in Son. Ter herinnering aan de opvallende geschiedenis van deze drie mannen wordt begin jaren dertig van de twintigste eeuw door dorpsarchitect M.C. van Aspert hun huis gerestaureerd en worden er drie dobbelstenen in de gevel gemetseld. De dobbelsteen met zeven ogen verwijst naar vader Gerard die zeven sacramenten ontvangt, de twee andere dobbelstenen met zes ogen verwijzen naar de beide broers die er zes ontvangen. Voordeur-met-trekbel Momenteel wonen in dit huis Rien en Renate de Visser. Achter de voordeur-met-trekbel valt bij binnenkomst meteen het keramische beeld van, hoe kan het ook anders, de drie aan elkaar geklonken mannen Dobbelsteen op. Het is van de kunstenaar Marcel Warmenhoven, voor beiden een waardevol object. Rien, toen nog single, kreeg het huis in bezit in 1974. Gaandeweg werd het huis opgeknapt. Binnen overheerst de kleur ossenbloed afgewisseld met blauw en oker. Het is een uiterst charmant huis geworden met een lage zoldering in het achterhuis en menig klein kamertje dat elk een eigen verhaal kan vertellen. Uit een gesprek met Rien blijkt dat ook hij geïntrigeerd is in de drie Dobbelstenen en de context waarin zij leefden. Wat dreven de vader en zijn twee zonen om priester te worden en hoe werd dat opgevat? Daarover valt veel te filosoferen, maar zal niettemin een mysterie blijven. RM Simon v. Steenbergen (62) Laten staan en opknappen. Ik woon ernaast en heb er helemaal geen last van. Er wordt veel gebruik van gemaakt en er zit een prima parkeerplaats bij. Er zit natuurlijk ook een stukje eigenbelang bij, de parkeerplaats is voor ons erg handig. Er zitten ook veel verenigingen in voor wie de Zaert veel te duur is. D’n Tol zou in 1993 al afgebroken worden maar staat er nog steeds. Karin Schalkx (38) Het is geen mooie binnenkomer als je Heeswijk-Dinther binnen komt rijden. Ik weet eigenlijk niet wat er mee moet gebeuren. Ik woon in Dinther en kom alleen maar in de Zaert. Misschien een keer goed oppimpen aan de buitenkant. Lian v.d. Steen (50) Ik denk dat er wel huizen mogen komen op die plek, geen appartementencomplex. Als ze daar dan simpele huizen neerzetten die voor de jongeren te betalen zijn dan kunnen die ook vooruit want voor hen zijn er bijna geen woningen.We hebben nu de Zaert en er komt nog een nieuwe sporthal bij het gymnasium. Het is zonde om zo’n complex alleen voor de carnaval in stand te houden. AJ er met d’n Tol gebeuren?
Zuid Afrika staat vooral bekend om de grote hoeveelheden en diversiteit van wilde dieren. Je hebt hier de grootste kans om de zogenaamde Big Five (leeuw, luipaard, olifant, Afrikaanse buffel en zwarte neushoorn) tegen het lijf te lopen. Minder bekend, maar zeker ook de moeite waard, zijn de prachtige landschappen met besneeuwde bergtoppen tot 3300 meter en uitgestrekte leegten en rotsige kloven, die je in Nederland zeker niet zult vinden. Kruger De 20 mooiste natuurgebieden in Zuid Afrika zijn beschermd als National Park, waarvan de grootste, Kruger National Park, ongeveer de helft van Nederland beslaat. Dit park is vernoemd naar Paul Kruger, de president van de Zuid-Afrikaanse Republiek aan het eind van de 19e eeuw. Hij werd gealarmeerd door de afname van het aantal kuddes buffels in het land en benoemde vier gebieden tot nationaal park. Dertig jaar later werd de bescherming van de natuur in nationale parken bij wet vastgelegd en werd de naam Sabie gewijzigd in Kruger. Pilanesberg National Park Ik heb zelf uiteraard ook een aantal nationale parken bezocht. Als eerste ben ik geweest naar het Pilanesberg National Park. Ik ben met een groepje daar doorheen gereden. Het eerste uur kwamen we vooral zebra’s tegen. Na wat langer rondrijden werd onze zoektocht beloond met een aantal bekende grote zoogdieren. Het is echt mooi om te zien hoe een giraffe de bovenste blaadjes uit een boom op eet. Je ziet neushoorns uitrusten onder een boom. Een wild zwijn komt te dicht bij een kudde olifanten. Het grootste mannetjesolifant helpt het zwijn met zijn slurf de goede richting in. Die dieren zijn echt een stuk indrukwekkender dan op televisie, zo groot en toch nog zo snel. De nationale parken in Zuid Afrika worden beheerd door de overheid, die wereldwijd een erg goede reputatie heeft op het gebied van wild- en natuurbeheer. Hunting farms De privé game hunting farms zijn een ander verhaal. Game is de term die in Afrika wordt gebruikt voor wilde beesten. In deze huntingfarms kunnen mensen tegen belachelijke bedragen een wild beest naar keuze schieten. De farms fokken doorgaans hun eigen dieren, waaronder ook bijvoorbeeld leeuwen en olifanten. Ze worden dan uitgezet in de grote stukken land die bij de farm horen, zodat de wildstand in deze gebieden in stand blijft. Onder begeleiding van een aantal gidsen gaat men dan op jacht naar de bewuste beesten. Doorgaans duurt het een aantal dagen tot het dier van hun keuze is gevonden en wordt geschoten. Sommige mensen vinden dit een onnatuurlijke en oneerlijke vorm van jacht, maar de meeste Afrikanen hebben hier totaal geen moeite mee. Anders wordt het wanneer mensen naar een ‘fench hunting farm’ gaan. Daar worden de beesten geschoten, terwijl ze in een hok zitten zonder vluchtmogelijkheid. De Afrikanen die ik daarover heb gesproken vinden dat ook echt niet kunnen. Waterval zonder water Het tweede nationale park dat ik heb bezocht, is het Royal Natal NP, gelegen in de Drankensbergen.Dit is het hoogste gebergte van Zuid-Afrika met hele mooie karakteristieke bergen en uitzichten. Hier heb ik ook de – potentiële – op één na hoogste waterval van de wereld gezien met een hoogte van 1000 meter. Helaas was er door de droge winter geen vallend water te bekennen en werd het uitzicht belemmerd door een gigantische mistwolk. Mooi was wel dat we door de sneeuw hebben gewandeld in Afrika en hele mooie dreigende bewolkte uitzichten hebben gezien. Cultuur In het volgende artikel ga ik vertellen over culturele aspecten van Zuid Afrika, die ook al interessante bevindingen hebben opgeleverd. Groeten van Geert van Gerwen HaDeejers over de grens: Zuid Afrika Op 9 juli is Geert van Gerwen vertrokken naar Zuid Afrika. Hij verblijft in Pretoria en volgt daar een mastersopleiding. In deze en volgende editie vertelt hij over Zuid-Afrika. Geert van Gerwen Oproep In de rubriek ‘HaDeejers over de grens’ krijgen jongeren de gelegenheid iets te vertellen over hun buitenlandstage. Wil jij je ervaringen met ons delen? Stuur een berichtje naar: redactie@hadeejer.eu Wilde dieren, nationale parken, prachtige uitzichten 25
27 Het is 9 juli 2007 als Bram en Koen om acht uur ’s ochtends klaar staan om aan hun reis te beginnen. Met een flinke investering in nieuwe fietsen (100 euro) en fietsbroeken (“tegen de zere reet”), en gewapend met kompas en enkele fietsboekjes gaan zij de uitdaging aan. Genietend van het fietsen door Veghel en Boekel, is het nog allemaal bekend terrein en “nog niet echt”vertelt Koen. Diezelfde dag passeren zij de grens met Duitsland en rond een uur of vier, vijf zit de eerste fietsdag er op. Gastvrij Duitsland De volgende dagen fietsen Bram en Koen door het Duitse land. Ze slapen niet op campings maar bijvoorbeeld in een bos of zij zetten hun tentje op bij mensen thuis. “Dat was erg leuk”, vertelt Bram. “Soms kregen we eten van de mensen en stond er de volgende morgen een ontbijt voor ons klaar.” Het weer zat hun mee en het schoot lekker op. Al was het tijdens dag drie even wat minder door de bergen en regen. Koen: “En niet overal staan borden, we moesten veel zoeken en wisten soms totaal niet waar naartoe, dat is minder.” Maar de gastvrijheid maakte veel goed en na acht dagen waren ze al over de helft. Bier in Oostenrijk Ook in Oostenrijk werden de ‘pedaalridders’ hartelijk ontvangen. In een klein plaatsje kregen zij een overnachtingsplaatsje in een Oostenrijkse achtertuin, waar zij getrakteerd werden op een glas bier. “Maar elke dag fietsen is toch een hele inspanning en dan heb je niet zoveel bier nodig.” Het komt hard aan”, aldus Koen. ’s Morgens waren zij al vroeg uit de veren en fietsten dan de gehele dag, tot een uur of zeven, acht. Via de site www.bramenkoenta. waarbenjij.nu hielden zij een reisverslag bij en via die site kregen zij ook leuke reacties van het thuisfront. “Dat was leuk dat iedereen ons volgde en zo leuk reageerde. Zelfs kregen we een reactie van 3FM en we zijn op de radio geweest”, aldus Bram. Boedapest Het gasstel ging kapot waardoor de groenten uit blik koud opgegeten werden. Verder genoten zij van hun tocht en vrij soepel fietsten zij door Duitsland, Oostenrijk en bereikten zo Hongarije. Het weer was goed en elke dag zwommen zij in de Donau. Per dag legden zij ongeveer 120 kilometer af. Afgezien van het gasstel ging alles goed; ze hadden zelfs wind mee. Na veertien dagen al reden zij Hongarije in. Daarmee verdwenen de fietspaden. Het bleek een heuse onderneming om per fiets Boedapest te bereiken. Door het vele zoeken werd de laatste dag (de 15e) een zware en uiteindelijk fietsten zij via de snelweg, op 24 juli, Boedapest in. Popfestival Daar waar zij een maand voor hadden uitgetrokken, deden ze uiteindelijk in vijftien dagen.Tijd over dus voor de ‘voorbereiding’ op Sziget: het grootste popfestival van Europa. “We zijn blij dat het allemaal zo goed ging en we hebben genoten van het weer, de tochten langs de rivieren en van Sziget en het is voor herhaling vatbaar”, vertelt Bram. “Ja, en per fiets is milieuvriendelijk en je ziet veel. Het is een hele mooie manier van reizen”, aldus Koen. TK Bram Bok (18 jaar) en Koen van der Heijden (19) combineerden reizen en Sziget bezoeken in een wild idee: per fiets naar Budapest, Hongarije. Beiden onervaren op fietsgebied zagen ze er wel een leuke uitdaging in en planden een hele maand in om deze monstertocht tot een goed einde te brengen. En dat lukte. Zij wilden hun verhaal aan geen enkele krant kwijt, maar voor D’n HaDeejer maakten zij een uitzondering. Blikjes koude groenten en zwemmen in een rivier Bram Bok en Koen van der Heijden fietsten 1800 kilometer naar Hongarije “Maar elke dag fietsen is toch een hele inspanning en dan heb je niet zoveel bier nodig.”
www.hadeejer.nlRkJQdWJsaXNoZXIy MjU2Mzc=