Jaargang 5 Nummer 11 november 2008 En óók: HaDee interview - Dorpspraat - Henk Habraken - Straatnamen - Ingezonden - Een Brug terug - en nog veel meer “Oei, de Sint”
3 | november 2008 D’n HaDeejer, maandblad voor inwoners van Heeswijk en Dinther Redactie: Annemieke van der Aa René Kuijs Tonny van Liempt Jacques van der Meijden Harry Mikkers Ad van Schijndel Medewerkers aan dit nummer: Robert Deckers Jos Dortmans Henk Habraken Anita Jacobs Marko Konings Toon Konings Peter Kriele Hans Manders Cathelijn van der Meijden Jeroen de Mol Bart van Schijndel Noortje van Schijndel Jan Schuurmans Wim Smits Tom Vos Michel van de Wetering Vormgeving: Antje van Deursen Corina Gloudemans Carlijn van der Steijn Monique van de Ven Fotografie: Astrid van den Broek Marlies Dortmans Kristen van der Heijden Trudy van de Wetering Piet van Zutphen Kopij/informatie: Uiterste inzenddatum: 1e van de maand E-mail: redactie@hadeejer.eu Advertenties: Uiterste inzenddatum: 15e van de maand E-mail: advertentie@hadeejer.eu Bel Jacques van der Meijden: 06-11472441 Vragen over bezorging: Bel Toon Konings 06-53584742 Jaarabonnement niet-inwoners: € 36,00 incl. verzendkosten Druk: Drukkerij Berne, Heeswijk Oplage: 3250 stuks D’n HaDeejer is een uitgave van Stichting Dorpsnieuws. Niets uit deze uitgave mag worden over-genomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorwoord november Gewoon Inhoudsopgave Nou, om heel eerlijk te zijn was het wel even wennen. Wekenlang waren we druk doende geweest met het jubileumnummer en de restyling van D’n HaDeejer, vervolgens was er een feestelijke uitreiking van het eerste nummer 50 en daarna waren er de talloze complimenten. Waarvoor uiteraard nog onze hartelijke dank. De HaDeejer in zijn nieuwe jasje is goed ontvangen en dat geeft ons de nodige stimulans om vol vertrouwen naar de 100 te werken. Maar goed, dan moet er opeens weer een ‘gewone’ HaDeejer gemaakt worden. Nummer 51. En dan ook nog in november, toch al een maand die niet altijd vrolijk stemt. Je mag gerust weten dat het na al die festiviteiten best een beetje moeilijk is om de draad weer op te pakken. Geen avonden met een denktank waarbij de ideeën zich opstapelen, geen voorwoord van de burgemeester, geen opmaaksters die met rode koontjes van opwinding hun pagina’s presenteren en voorlopig geen feestjes in het verschiet. Gewoon dus. Terwijl we eigenlijk even willen uitrusten en genieten van die zware bevalling die resyling heet. Maar dan is er weer een enerverende redactievergadering, komen de eerste artikelen en foto’s binnen en is er een mail van een opmaakster die ‘toch nog eventjes iets mooier wil maken’. En voor je het weet ben je met de hele ploeg weer vol enthousiasme bezig aan een ‘gewone’ HaDeejer. Het resultaat is dit gewone, maar ook heel mooie novembernummer. Veel leesplezier. De redactie 3 Voorwoord Nummer 51 alweer 5 It’s electric De AED in HaDee 7 Import Fietsen als hobby 9 Polen Over hun leven in HaDee 11 Een bijzonder afscheid Kunst in Ter Weer 13 Straatnamen De Retselseweg 15 Serious Request Een glazen huis aan Plein 1969 17 Ingezonden De zus van Harrie 18 Interview Het kasteel open voor iedereen 21 Duurzaam bouwen Met hulp van de zon en de wind 22 Dorpspraat ‘Een gezellig centrum’ 25 Over de grens Vanuit Ghana 27 Sluiting eetpunt Ter Weer ‘Het was behoorlijk chaotisch’ 28 Hij komt, hij komt HaDee in de ban van Sinterklaas 31 Zakelijk bekeken Lekkers bij de bakker 33 Een Brug terug 50 jaar geleden in het nieuws 34 Agenda Kantlijn is onbedoeld geestig En óók: Interview met Jacqueline Kerkhoff Colofon
5 | november 2008 De gemeente Bernheze heeft begin 2008 een lokaal gezondheidsbeleid opgesteld waarin de plaatsing van AED’s een van de speerpunten is. Besloten werd niet zomaar lukraak AED’s te plaatsen, maar dit te doen op plaatsen waar vaak veel mensen bijeen komen zoals gemeenschaphuizen en sportzalen. In HaDee gaat het dan om Cultureel Centrum Servaes, Bernrode (de sporthal) en De Zaert. Dat ze er nu nog niet zijn, komt volgens een woordvoerder van de gemeente omdat eerst de beheerders en aangemelde vrijwilligers een cursus volgen. “Zonder kundige mensen in de buurt heb je weinig aan een AED. Wij vonden het een beetje raar om de AED’s te verspreiden en vervolgens te zeggen ‘zoek het maar uit’.” Subsidie Dat wil niet zeggen dat er in HaDee nog geen AED’s zijn. Bij de gemeente zelf is dat niet bekend, er zijn ook geen vastgestelde richtlijnen hoeveel AED’s er binnen een bepaald gebied of op aantal inwoners moeten zijn, maar een klein onderzoekje uit de losse pols wijst uit dat er op tenminste drie plaatsen (beide voetbalclubs en de tennisclub) defibrillatoren hangen. Vergelijkbaar met andere gemeenten een schrale oogst. “Misschien loopt Bernheze iets achter, maar we wilden het meteen goed aanpakken. Ook speelt een rol dat er in andere gemeenten wellicht wat meer private initiatieven zijn”, zegt wethouder Ad Donkers, doelend op sport- en wijkverenigingen en bewoners van appartementencomplexen die een AED aanschaffen. Overigens hebben de huidige AED-bezitters in HaDee hun AED’s uit eigen middelen betaald. “Komende jaren komt er zeker uitbreiding, hoeveel hangt af van de behoefte”, aldus Donkers. Subsidie voor particuliere initiatieven hiervoor is niet ‘bij voorbaat uitgesloten’. “Per aanvraag wordt dat bepaald.” De cursisten hebben de cursus inmiddels afgerond of doen dit binnenkort. Begin december worden de AED’s geplaatst bij het cultureel centrum, Bernrode en de Zaert. Tekst: Annemieke van der Aa Foto’s: René Kuijs Gemeente plaatst begin december drie defibrillatoren AED’s bovenaan op de agenda in HaDee In steeds meer gemeenten zijn ze niet meer weg te denken uit het straatbeeld: de AED’s. In Bernheze, en dus ook in HaDee, hangen nog maar weinig defibrillatoren. Als het aan de gemeente ligt, komt daar snel verandering in. Een automatische externe defibrillator (Engels: Automated External Defibrillator, afgekort met AED) is een draagbaar toestel dat wordt gebruikt bij een persoon met een circulatiestilstand, waardoor op een geautomatiseerde manier een elektrische schok wordt toegediend, met als doel het hart weer in een normaal ritme te brengen. Een AED wordt geheel ten onrechte regelmatig een hartmassageapparaat genoemd. Een AED geeft echter een elektrische schok en geen hartmassages. Doordat een AED een eenvoudig te bedienen automatisch toestel is, is het nu mogelijk dat defibrilleren niet uitsluitend door de professionele hulpverleners kan worden uitgevoerd, maar ook door andere (opgeleide) personen. Op een AED zitten meestal slechts twee knoppen. Eén om het toestel in te schakelen en één om een schok toe te dienen. Na het aanzetten zal het toestel de hulpverlener door middel van gesproken instructies begeleiden. Het zal de hulpverlener vragen om de elektroden op de borst van het slachtoffer te plakken en het zal nadien automatisch een analyse van het hartritme maken. Stelt het toestel vast dat er sprake is van ventrikelfibrilleren of ventrikeltachycardie, dan zal een elektrische schok worden geadviseerd en zal het de hulpverlener instrueren om deze toe te dienen. In Nederland is het iedereen toegestaan om in geval van een noodsituatie of een levensbedreigende situatie een AED te gebruiken.
Import over HaDee Sombere tijden November is altijd een sombere en trieste maand. De maand van Allerzielen, waarin dagen steeds donkerder worden en afgevallen bladeren het toonbeeld zijn van vergane glorie. Mensen worden depressief en neerslachtig zeker als ze hun spaartegoed ooit in IJsland hebben gedeponeerd. Door de kredietcrisis dreigt er wereldwijd ook een recessie te ontstaan. Allemaal gebeurtenissen waar je niet echt vrolijk van wordt. Ofschoon ik niet begrijp waarom stekkers kunnen balen, baal ik nu zelf ook als een stekker. Laatst ontvingen wij de gemeentefolder “Travers Heeswijk-Dinther. De doorgaande weg. Deel 2”. Daarin staat vermeld dat Hoog en Laag Beugt afgesloten zijn tot medio maart 2009. Voor in die folder staat een foto van een wethouder Frans van de Ven, breed lachend, of hij smalend “lekker puh!” wil zeggen. “Dadelijk steekt hij zijn tong nog uit en zingt hij treiterend; na, na, na, na, na,” dacht ik verbitterd. Ook staat er een foto in van de bushalte aan het Raadhuisplein, met als onderschrift: “De bushalte aan de Hoofdstraat blijft in gebruik tijdens de werkzaamheden.” Wethouder van de Ven kent het verschil niet tussen Heeswijk en Dinther en weet dus niet waar hij het over heeft. En toch kun je niet met de bus van Heeswijk naar Dinther, wat niet bevorderlijk is voor de eenheid van HaDee. Tenslotte als negatieve apotheose: Tot voor kort had ik twee kippen en een haan, maar door een roofzuchtige en moorddadige vos, heb ik nu slechts één kip. Een eenzame kip die enkel uit verveling nog dagelijks haar ei legt. Al met al zijn dit sombere tijden waaraan zelfs Sinterklaas niks kan veranderen. Tekst: Anita Jacobs Foto: Astrid van de Broek Dit artikel is verwijderd op verzoek van de geïnterviewden. 7 | november 2008 column Henk
9 | november 2008 In het oktobernummer spraken we Andrzej en Monika. Nu is het (Engelse) woord aan Sebastian Czarnecki, 29 jaar, tevens werkzaam bij Arbeidsbemiddeling Loppersum in HaDee. Sebastian is sinds twee jaar in Nederland en heeft al die tijd in Heeswijk gewoond, ook al werkte hij in Rotterdam, Waalwijk en Ettenleur. Het leven van een Pool in HaDee ‘Voorlopig blijven we nog wel even hier’ Sebastian heeft al zo’n vijf jaar een relatie met Gosia. Ze woonden in hetzelfde dorp, Gwożdziany. Een toeristisch dorpje met zo’n 800 inwoners en een bekende kerk. In Polen is het financieel niet mogelijk nieuwe kerken te bouwen. Zo is een zes eeuwen oude kerk uit een ander dorp in ‘78 in het geboortedorp van Sebastian en Gosia opnieuw opgebouwd. Beiden wonen nu in Heeswijk op de Wildhorst. Sebastian werkt in vaste dienst bij Loppersum en Gosia als uitzendkracht in Oss. Sebastian: “Ik heb na mijn studie in mijnbouw- en metaalkunde, in Krakòw (de mooiste stad van Polen, volgens Sebastian), geprobeerd in Polen een baan te vinden. Dit viel niet mee en toen ik eindelijk een baan gevonden had, bleek het niet naar mijn zin te zijn. Mijn vriendin, Gosia, werkte in Polen bij een uitzendbureau, waar Loppersum zaken mee deed. Ik besloot, via Loppersum, in Nederland te gaan werken en een jaar later volgde Gosia.” Multifunctioneel Sebastian: ”Ik houd van auto rijden en kon in de haven van Rotterdam aan de slag. Ik bracht auto’s weg, die vanuit Azië naar Nederland vervoerd werden per containerschip. Daarna heb ik vijf maanden gewerkt bij verschillende bedrijven in Waalwijken in Ettenleur. Andrzej (die we in de vorige HaDeejer ondervroegen over het leven hier) is een goede vriend van me. Ik ken hem al zo’n 15 jaar, van de middelbare school. We waren elkaar even uit het oog verloren, maar kwamen elkaar bij Loppersum weer tegen. Ik mocht een avond in de week internetten op het kantoor van Loppersum, waar Andrzej al werkte en kwam daar in contact met Pieter, de eigenaar van het arbeidsbemiddelingsbureau.” Pieter vroeg Sebastian op het kantoor van Loppersum te komen werken en Sebastian is daar inmiddels in vaste dienst. Hij bereidt contracten voor, houdt de administratie bij, maakt planningen en onderhoudt klantencontacten. HaDee “Er wonen veel Polen op de Wildhorst,” aldus Sebastian. “Vooral in het weekend is het erg druk. Een gedeelte van de camping wordt ’Polish Street’ genoemd. Ik woon daar net buiten, dus da’s iets rustiger. Andrzej en ik zijn het aanspreekpunt voor de werknemers van Loppersum. We wisselen dat nu om de week af. We werken veel en hebben weinig tijd over.” Een paar jaar teug is Sebastian, tijdens zijn studie, al in Nederland geweest. “Ik heb toen de Apenheul in Apeldoorn, het Dolfinarium in Harderwijk en Giethoorn bezocht. Sinds ik hier werk kom ik wel eens in Nijmegen, ’s-Hertogenbosch en Eindhoven. Tijdens de vierdaagse heb ik de doorkomst in Cuijk bezocht, ik heb toen zelfs een stukje meegelopen….” Sebastian volgt twee avonden in de week een cursus Nederlands op ROC De Leijgraaf in Oss. Spreken gaat nog niet vlekkeloos, maar verstaan doet hij het wel. Sebastian en Gosia gaan zo’n drie à vier keer per jaar naar Polen. Ze zijn dan altijd weer blij hun familie en vrienden te zien. “Ik ben echt een familiedier,” zegt Sebastian. “Voorlopig blijven we nog hier, maar niet voor altijd. De mensen hier zijn aardig, ze spreken je bijvoorbeeld aan bij de carwash en zijn altijd bereid je te helpen. Toen ik hier kwam, viel me op dat het ‘s avonds erg rustig op straat was, stil. Tijdens Carnaval bleken de inwoners van HaDee toch niet zo rustig te zijn!” Tekst: Noortje van Schijndel Foto’s: Marlies Dortmans Nieuwe serie in d’n HaDeejer Polen in HaDee Sebastian Czarnecki
Ter Weer heeft ongeveer 60 kamertjes van 4 bij 5 meter inclusief keukentje. Ze hebben allemaal een balkon met uitzicht op het plein. Verder heb je beneden de grote zaal met podium, de hobbyruimte, de kapel, het mortuarium, de keuken, de wasserij en zelfs een kleine kapsalon. Volgens Hilde Mestrom mag in principe elke ruimte gebruikt worden om iets bijzonders mee te doen. “Neem bijvoorbeeld kamertje 23. Je kunt er gedichten op de muur schrijven, de wanden beschilderen of de vloer bewerken. Ook kun je er constructies inbouwen of iets doen met geluiden. Wie mee wil doen, kan een plan bij ons indienen en in overleg kiezen we dan een ruimte. Zo’n plan moet wel iets kunstzinnigs hebben, al hoeft men niet hoog van de torren te blazen.” Wie een indruk wil krijgen van het gebouw, kan foto’s bekijken op: Inspiratie door ruimte Vanaf 15 december krijgen de deelnemers een week de tijd om van 9.00 tot 21.00 uur hun project vorm te geven. Hilde Mestrom: “Een paar dingen zijn al bekend. Zo is het mortuarium al besproken en wil men iets organiseren met koperblazers vanaf al die balkonnetjes. Een soort concert over de markt. Het mooiste is als men zich laat inspireren door het gebouw. De muren bepalen de ruimte.” Zelf is Hilde van plan iets met een paar kamertjes te doen, waarbij ze zich laat inspireren door wat de bejaarden zagen en hoorden. Algemene expositie Afhankelijk van het aanbod wil men in de grote zaal een algemene expositie houden. Beeldend kunstenaars kunnen dan hun eigen werken exposeren. In verband met algemeen toezicht en verzekeringen vraagt men een bijdrage van 3 euro per werk. In de aparte kamertjes is men zelf verantwoordelijk. Op zaterdag 20 december maakt men een apart programma met voordrachten en muziek. Ook daar kan men voor inschrijven. En via Cube worden de basisscholen benaderd. Afscheid Al met al wil men met ‘Nog 1 keer Ter Weer’ verschillende kunstprojecten presenteren: performance, fotografie, taal, video, dans, theater. In feite is alles mogelijk en de deelname is gratis. Er zijn al kunstenaars in Bernheze benaderd, maar er is nog volop ruimte. Wie mee wil doen aan dit unieke project, kan contact opnemen met Hilde Mestrom via e-mail terweer@gmail.com of telefoon 06-27381963. Het belooft een intensief en heftig afscheid te worden van dit beeldbepalende pand bij Plein 1969. De deuren gaan open voor het publiek op zaterdag 20 december van 11.00 tot 20.00 uur en op zondag 21 december van 11.00 tot 17.00 uur. Bejaardentehuis Ter Weer staat al een tijdje leeg en begin november is de sloopvergunning aangevraagd. Eer dat het gebouw afgebroken wordt, duurt nog wel even, op zijn vroegst in februari. Intussen gaat de Bernhezer Kunstkring het pand gebruiken voor een bijzonder project, getiteld ‘Afscheid van een pand, Nog 1 keer Ter Weer’. In het voorjaar van 2006 deed de BKK dat ook met het oude gemeentehuis in Heesch voordat het verbouwd werd. Kunstenares Hilde Mestrom coördineert het project dat zijn hoogtepunt moet vinden in het weekend van 20 december. Bijzonder kunstproject in het voormalige bejaardentehuis Een intensief en heftig afscheid van Ter Weer www.picasaweb.google.nl/terweer Tekst: Ad van Schijndel Foto’s: Piet van Zutphen 11 | november 2008 Open Podium in De Zwaan Op de planken staan, voordragen voor publiek, je stem horen klinken door een hele zaal, het blijft altijd een aparte ervaring. En: wat zal men achteraf zeggen van mijn optreden? Bij het Open Podium in De Zwaan kun je het helemaal meemaken. Op dinsdag 30 december is het alweer de 27e keer. Enkele personen en groepen hebben zich al aangemeld, maar er is nog volop ruimte. Iedereen uit Bernheze (of eventueel daarbuiten) die iets wil bieden op het gebied van dans, muziek, poëzie, kabaret, videokunst o.i.d. kan zich nog aanmelden. Plankenkoorts? Geen probleem, de zaal steunt je altijd en van een daverend applaus ben je verzekerd. Vrijwel alles is mogelijk. In beginsel gaat de organisatie uit van ca. 10 minuten per optreden. Voor informatie kan men terecht bij Heleen van de Veerdonk (tel. 0413-293539), bij Ad van Schijndel (tel. 0413-292470) of bij De Zwaan. Iedere ruimte kan gebruikt worden voor het kunstproject.
De Retselseweg loopt vanaf de Brouwersstraat helemaal door tot aan de Dodenhoekseweg en is zo vastgesteld bij besluit van de raad van de gemeente Dinther dd. 24 februari 1953. Deze is ook zo genoemd in 1899. Hieraan dankt ook industrieterrein Het Retsel zijn naam. De naam houdt verband met het Reytsel. Het Reytsel werd in 1378 als landgoed genoemd. Verondersteld mag worden gezien de uitgang “sel”, dat reeds veel vroeger hier een “zala” aanwezig was, waaronder men kan verstaan een bergplaats voor l evensmi dde l en of rustplaats voor de heer van het land (de Hertog van Brabant en zijn opvolgers) bij diens doortocht door het land. In Reyt of Ret mogen we het woord raet of raad herkennen en dat is sedert de 5e eeuw aan te tonen in Germaanse persoonsnamen zoals in Raêdinus. In Dinther komt deze naam reeds voor in een oorkonde van ca. 1233 die terug gaat tot ruimschoots vóór 1196 en dan vermeld is als “Radenputthe”, put van Raêdin. De overlevering van deze toponiem moet van hoge ouderdom zijn en het Reytsel zou dus aangeduid mogen worden als ‘Raêdinushoeve’. In een akte van overdracht uit 1466 uit het Huisarchief Stapelen te Boxtel wordt een land genoemd“int Reytsel”gelegen in Dinther. Er zijn nogal wat bijzondere straatnamen in Heeswijk en Dinther. Samen met heemkundekring De Wojstap ging de Hadeejer op zoek naar enkele betekenissen en dook in de archieven. Op zoek naar de toponiemen, de veld- en straatnamen. Deze keer de Retselseweg. Tekst: Peter Kriele/Ad van Schijndel Foto: Kirsten van der Heijden 100% 50 Tis fist! Tijd vur belonne, slingers, gevulde koeke, prikliemenade en hieperdepiep. Dees is men 50e stukske int dijalekt vur dees blojke. Ik hebber spesjaal m’n feestmutske vur opgezet. ’n Stukske dus mè ’n gauw rèndje. Of loate ze de kleurkes wir derùt dees mond? Willik bè deze efkes al die mense bedanke vur al de leuke kartjes, de skôn bluumkes, de kusjes van de durskes, alle kedoos en daander fliesitasies die ik heb gekrege. Allemol keibedankt; dè meugde gerust dikker doen. Alleen jammer dè ik nie mè ’n groate foto op ’t middeblad sto. Dè mog nie. “Dè kunne we nie make”, han ze bè de redaksie gezit. “Want dan gòn alle vrouwe van HaDee, smachtend van verlange, die foto derùt skeure ùm bove d’r bed te hange. En we wille nie dè ons blad vernielt wùrt”, aldus de redaksie. Nou goewd dan nie, dan zuldet allinnig moete doen mè ’n klein fotooke van men kùpke hierbove. Ok nie onarig, al zeggik ’t zellef. Margoewd, ik ben dus in ’n feesteluke stemming. ’n Uniek jubilejum: 50e stukske. Mar ‘kweet eigeluk nie. Hoe moek dè zo 1,2,3 viere? Es ik ’n fist geef, dan moet ‘t ’n gróót zen. Bevurbild in ’n zaal ès die van D’n Tol. Mar die is weg. In ’n aander groat gebouw dan. ’t Auw gemintehuis? Mar des te treurig. ’n Gebouw dè herinnert òn twee durpe die toentertet zen samegevoegd wè ze eigeluk nie wòn. En lotter wir samegevoegd mè dùrpe wor ze eigeluk nie bè wòn heure, en doormè ’n skòn gemintehuis aachterloatend mè ’n kepotte klok. Of int auw bejaardehuis. Verrek ja, dè is wè. Doar zit ’ne skône fistzaal in. En genoeg kèmerkes, dus alleman kan blève sloape. Al moete sommigte miskien mè twit op ‘n kémerke ’n Keuke zitter in, hèndig vur de bitterballe. En zo venalles nog meer. Nou ik er zó oan denk ist gekkewèrk ùm dè ding af te breke. Wùrrum verzette ze ’t nie gewoon, ze verzette wel dikker gebouwe. Tis toch sunt, tis nog veuls te jong. Pas 36 joar en nou ist al Ter Weer terminaal, en gi Ter Weer ter ziele. Ik zò zegge: zet ’t mar op de plots van D’n Tol ner. Hedde gelijk ’n ‘aanleunfriettent’, en de perkeerplòts noeme we dan Plein 2008. Hupsakee, en fiste mar. Ik zal vandeweek d’n burgemister wel is ’n smsje sture. Die is noggal wè (heij)mans. Dan zalt zo geregeld zen, en kan Ter Weer hèndig 50 worre. Straatnamen in HaDee de Retselseweg 13 | november 2008 column Toon Bron o.a. De Wojstap-Kroniek, jg.22, nr. 4, d ecember 2002
15 | november 2008 “Al verschillende jaren wordt er in Xanadu een thema-avond gehouden om de 3FM-actie te ondersteunen”, zo vertelt Gilbert Wijnen. “Het begon met het aanvragen van verzoekplaatjes. Die brachten dan 1 euro op. Naarmate de avond vorderde, liep dat bedrag soms op tot wel 200 euro. Het eerste jaar zamelden we 1100 euro in. Afgelopen jaar hadden we naast de verzoekplaten ook een veiling, zo bracht een klippelworst 135 euro en een gesigneerd T-shirt 300 euro op. Ik heb als DJ zelf nog meegeboden bij een plaat, ik heb toen 50 euro betaald om hem niet te hoeven draaien. We zijn daarna met een volle touringcar en 1600 euro naar het glazen huis gereden. Tijdens de busreis haalden we nog eens 1200 euro op. In Den Haag gingen we met de pet rond wat ook 300 euro opleverde, uiteindelijk hadden we toen 3112 euro bij elkaar.” Hobbels Roy v.d. Heijden: “Vorig jaar december kwam Gilbert met het idee om ook in HaDee een glazen huis neer te zetten. Van de zomer zijn we dat wat uit gaan werken en besloten we een vergunning aan te vragen bij de gemeente. Maar daar werden we geconfronteerd met een aantal hobbels. Op vrijdag is het bijvoorbeeld ook de weekmarkt. Daarna is onze plannenmakerij eigenlijk gestopt, totdat we twee weken geleden (eind oktober) van de gemeente te horen kregen dat men toch mee wilde werken. Toen moesten we opeens volop aan de bak om alles te regelen. Momenteel hebben we al een boel rond, maar zijn we nog druk bezig om het programma ingevuld te krijgen.” Programma Op dit moment is de totale dagvulling nog niet bekend. Maar op vrijdag 19 december van 8.00 ’s morgens tot 1.00 uur ‘s nachts zal vanuit het glazen huis de muziek klinken. Er wordt druk samengewerkt met WAN-FM om alles live uitgezonden te krijgen op de lokale radio. Maar het is in ieder geval te volgen in de verwarmde tent bij het glazen huis. Daar kan het publiek deelnemen aan allerlei activiteiten. Voor de kinderen is er een luchtkussen en er is ook wat te eten en te drinken te verkrijgen. Twee stadsomroepers trekken door HaDee met een kar met een melkkan waarin giften gestort kunnen worden. Ook kan men verzoekplaten aanvragen. Er is medewerking van onder andere de bekende dance DJ Jochem Miller, Pap en Pudding, lokale DJ’s en artiesten. Ook is er een goederen- en dienstenveiling. “Op zaterdagavond is dan de gebruikelijke thema-avond bij Xanadu en op zondag reizen we naar Breda om bij het glazen huis van 3FM het geld aan te bieden.” “Wij zijn druk aan het organiseren”, zo vertelt Merlin van Heugten, “maar we kunnen hulp van mensen en bedrijven gebruiken die spullen of diensten aan willen bieden voor de veiling. Het moet een echt dorpsevenement worden voor jong en oud. Voor 1 euro kun je al een plaatje aanvragen. Het is natuurlijk de bedoeling om zoveel mogelijk geld op te halen voor vluchtelingenhulp, maar het moet vooral ook gezellig zijn.” ‘Het moet een echt dorpsevenement worden voor jong en oud’ Tekst: Marko Konings Foto’s: Trudy van de Wetering 3FM-actie krijgt vervolg in HaDee op Plein 1969 Een Glazen huis als dorpsevenement voor jong en oud Dit jaar wordt voor de vijfde keer door radio 3FM een glazen huis georganiseerd. Een aantal DJ’s sluit zich een week in een glazen huis op zonder eten. Tegen betaling worden er verzoekplaten gedraaid. De opbrengst is dit jaar voor vluchtelingenhulp van het Rode Kruis. In navolging van dit initiatief zal er nu ook in HaDee een glazen huis opgetrokken worden. Een gezamenlijk initiatief van feestcafé Xanadu, Stanserhorn en DJ Gilbert. Vrijdag 19 december zijn er de hele dag activiteiten om geld in te zamelen voor het goede doel. Organisatoren Roy v.d. Heijden, Martijn van Grinsven, Merlin v. Heugten en Gilbert Wijnen hopen op een geslaagde dag. Mensen die ideeën voor het programma hebben of producten of diensten willen aanbieden voor de veiling kunnen bellen met 0413-296180 of mail naar info@glazenhuisbernheze.nl. Gilbert, Merlin, Martijn en Roy (hurkend) nemen de organisatie op zich. Hier op de markt moet het glazen huis komen.
17 | november 2008 Ingezonden Eens stond mijn hart stil voor jou Eens voelde ik mijn bloed sneller door mijn aderen stromen, mijn kamers trilden heftig van verlangen naar jouw hart: het kloppen was ver te horen, maar in de stilte die volgde vloeiden onze harten ineen en we lagen samen in een dubbel beleefde tijd. Weer lag ik onverwacht naast jou en mijn kamers trilden in een ongekend ritme, maar er was geen zacht kloppen meer, nu stonden hart en tijd stil in een óngewenst moment… Anders dan toen heb jij de tijd waarin iedere seconde telt opnieuw dubbel beleefd: je bent haastig mijn kamers langs gegaan en hebt mijn stoornis hersteld. En in de herwonnen rust van ons hart adem ik, adem jij, ademen wij in een dubbel beleefde tijd. Ad van Schijndel door Hannie Droesen (zus van Harrie) Soms heb je geluk, soms heb je pech. Ik heb al vier jaar geluk gehad bij het lootjes trekken voor Sinterklaas. Anders dan bij de gemeente heb je altijd prijs, maar ik heb zo mijn voorkeuren. Maar deze keer, pure pech. Ik heb namelijk onze Harrie getrokken. En dan ben je goed jarig. Onze Harrie heeft namelijk veel meer doorgeleerd als ik. Hij weet overal wat van, en als hij het niet weet, dan praat ie er nog over. Hele verhalen kan ie houden. Ik heb wel eens gezegd: weet je wat jij moet doen? Je moet in de gemeenteraad gaan zitten. Zelfs onze wethouder kletste onder tafel. Maar dat doet ie niet. Wel commentaar, maar verder ho maar. Nou moeten ze bij ons ook een verlanglijstje inleveren. Die gaan in een grote pot en mag iedereen stiekem lezen. Dan weet je alles van elkaar en blijft het toch geheim. Onze Harrie heeft weer zo’n stom lijstje, kun je niks mee. Ik zal u vertellen wat. Een automatische drempelverlager, een elektrische stofzuiger voor hondenpoep, een openbare kantenknipper, een pleinontsmetter en een draagbare wandelstok met ingebouwd alarm. Kun je mooi niks mee. Ik ben van plan naar Habraken te gaan in Dinther, en bestel daar een anti-zeurkalender. Zo eentje met voor elke dag een spreuk. Hebben ze wel in voorraad en anders schrijven ze die zelf wel. En dan zet ik in mijn gedichtje: bij deze surprise hoort geen service; niet goed, geen geld terug. Oproep SOB Sinds 1 oktober heeft de SOB, het samenwerkingsverband van de vijf ondernemersvereniging in Bernheze het databeheersysteem Pro-mo-com in gebruik. Hiermee kunnen alle leden bereikt wor- den met informatie, meningen vragen en wensen peilen. Van 500 bedrijven zijn de e-mailadressen bekend, maar de SOB is nog op zoek naar de e-mailadressen van de overige ondernemers. Aanmelden kan via: info@so-bernheze.nl. Sinterklaassurprise Spreuk van de maand Nu 6 december op zaterdag valt, kan iedereen ’ns flink uitpakken Heb je iets leuks te melden of wil je je mening kwijt over een van onze artikelen. Schrijf een brief of mail dan naar de HaDeejer... Sjef van Zutphen Jongste telg van Maik en Nicol, is er samen met zijn drie grote zussen altijd en overal bij. HaDeekupke AED: als elke seconde telt Foto: Astrid van de Broek
‘Jacqueline? Waar zou die nu weer zitten?’ Een van de medewerksters van Kasteel Heeswijk lacht als ze uitlegt dat de directrice ‘altijd overal en nergens is’. Met een paar mensen wordt er naarstig gezocht. Als Jacqueline Kerkhoff even later eindelijk getraceerd is en onderweg van het bovenste puntje in een toren naar een ontmoetingsruimte beneden, kan ze enige bewondering op deze drukke zondagochtend niet onderdrukken: “Sinds Jacqueline hier is, is er meer reuring. Er is echt leven in de brouwerij gekomen.” En dat is ook precies wat Jacqueline Kerkhoff (1950) voor ogen had toen zij in juni 2006 aantrad bij het Kasteel. In eerste instantie als beheerder/conservator, sinds 2007 als directeur. Dat doet zij op een enthousiaste wijze, bevlogen, vol passie. En dat is ook de manier waarop ze praat over het kasteel waar ze tweeëneenhalf jaar geleden aantrad met een koffer vol ideeën. “Toen ik hier kwam stond er een schitterend kasteel waar verder weinig gebeurde. Er waren wel wat activiteiten, maar weinig structureel. Ergens was dat begrijpelijk want de restauratie heeft altijd centraal gestaan. Daardoor raakte de exploitatie wel eens in de vergetelheid. Ik ben op het juiste moment binnen gekomen omdat de restauratie toen achter de rug was”, vertelt Jacqueline Kerkhoff. Reclamewereld Met de hofcultuur, het museum en het PR-verhaal verenigd was Kasteel Heeswijk voor haar een project waarin haar hele werkzame leven vervlochten was. Tot haar dertigste werkte Jacqueline Kerkhof in de reclamewereld waar ze veel met PR te maken had. Ze promoveerde op Maria van Hongarije en museologie was haar bijvak tijdens haar studie geschiedenis. “Bovendien was ik wegbezuinigd bij het Catherijneconvent in Utrecht en net gepromoveerd dus ik wilde graag aan de slag”, zegt Jacqueline. Meer evenementen, ruimere openingstijden en een grondige herinrichting van het museum en de tuinen waren enkele van de plannen. Van een Harry Potter’s kasteelnacht tot de (momenteel lopende) iconententoonstelling; van theater tot lezingen. “Ik heb zelf vaak voor een gesloten deur gestaan als ik eens op bezoek was. Het kasteel was een gesloten bolwerk waar je sporadisch naar binnen kon. Ik wilde de poorten letterlijk en figuurlijk open zetten.” Geldtekort Jacqueline Kerkhoff zegt nu eindelijk de vruchten te plukken van alle inspanningen, van het inventariseren en plannen doorvoeren. Vorig jaar was er een recordaantal van 20.000 bezoekers. Een aantal dat dit jaar overtroffen moet worden. “Maar we moeOfficieel werkt ze 36 uur in de week. Maar in de praktijk komt het erop neer dat een 50-urige werkweek heel normaal is voor Jacqueline Kerkhoff uit Eindhoven. Sinds 2006 is zij directeur van Kasteel Heeswijk. En dat is nu eenmaal een baan die veel tijd en energie vergt van iemand die ook voor de honderd procent wil gaan. “Ik wil het kasteel meer laten leven”. Tekst: Annemieke van der Aa Foto’s: René Kuijs Kasteel-directeur Jacqueline Kerkhoff kijkt terug op een goed jaar Iedere dag nieuwe ontdekkingen ‘Puur Natuur was een uitglijder. Bepaalde evenementen kunnen niet in of rond een kasteel’ 18 | november 2008
ten continu alert blijven, het gevoel van twee stappen vooruit en een stap naar achteren overheerst. Dát, en het structurele geldtekort, maken het moeilijk”, verzucht Jacqueline. “Maar ik raak er niet gefrustreerd door of zo. Je wordt er realist van. En creatief, je bent altijd op zoek naar potjes met geld. Ik ben hier als een werveldwind gekomen, maar de afgelopen drie jaar heb ik geleerd dat ik af en toe pas op de plaats moet doen. Maar ik zie vooruitgang, en dan zijn al die uren die je per week maakt dus niet voor niets.” Dan, lachend: “Maar een secretaresse zou ik er erg graag bij willen hebben. Dat staat ook bovenaan de lijst.” Jacqueline heeft het naar haar zin in het kasteel. Ze doet, zoals ze zelf zegt, iedere dag nog nieuwe ontdekkingen. En dat is voor een historicus het neusje van de zalm. Er zit volgens haar nog veel ‘in het depot’. “Eeuwige zonde. Het bordjesplafond. Of de Chinese eetkamer, die is uniek in heel Nederland”, klinkt het enthousiast. Plannen zijn er te over. Meer kinderen en scholen bij het kasteel betrekken bijvoorbeeld (‘Ik vind dat alle musea voor kinderen onder de twaalf jaar gratis moeten zijn’), of, op korte termijn, de openstelling op tweede Kerstdag. “Dat is echt dé dag om open te zijn.” Het kasteel pakt dit jaar sowieso groot uit met kerst. Op 14 december is er een kerstfeest met onder meer de tentoonstelling van de Mantel van Maria, een uitgebreide kerstmarkt, een Bizantijns koor, de luisterfilm de Jonker en de Juffer en natuurlijk de inconententoonstelling. Maar, grenzen zijn er ook: “Met Puur Natuur (een housefeest deze zomer, red.) hebben we de plank misgeslagen. Dat was een uitglijder, maar daar hebben we van geleerd. Bepaalde evenementen kunnen nu eenmaal niet op of rond een kasteel. Een dancefeest is er daar eentje van.” “Maar voor het overige gaan we in 2009 op dezelfde voet verder”, vervolgt Jacqueline. “Het centrale thema is Aan Tafel, daar gaan we ook veel mee doen. Of het Russisch kerstfeest op 6 januari. En dan is er zo enorm veel materiaal dat gedigitaliseerd moet gaan worden. Ik werk officieel 36 uur, maar in de praktijk zijn het er vaak vijftig. Het is eerder regel dan uitzondering dat ik hier zes dagen in de week ben. Maar dat vind ik niet erg, je bent nu eenmaal verantwoordelijk of je bent het niet.” Drempel Met de komst naar Kasteel Heeswijk, maakte Jacqueline naar eigen zeggen ook kennis met een ‘dorpskern waar de creativiteit van af spat’. “Dat verbaasde me in het begin wel zeg, in positieve zin. De Kersouwe, Interart, de organisatie van de middeleeuwse feesten op het kasteel, de BKK. Echt een cultureel dorp.” “Ik vond ook dat de verhouding tussen het dorp en het kasteel verbeterd moest worden. Vroeger was er een enorme afstand, voor veel mensen was de drempel toch te hoog om te komen. Wat dat is? Misschien durven ze niet. Ik vind dat iedereen uit Heeswijk minstens een keer in het kasteel moet zijn geweest. Ik ben er wel een beetje trots op dat ik met mijn ploeg voor elkaar heb gekregen dat er steeds meer mensen uit het dorp hierheen komen.” Iedere werkdag is er voor Jacqueline de rit tussen haar woonplaats Eindhoven en Heeswijk. Een verhuizing hierheen ziet zij niet zo zitten: “Ik ben 58 jaar, dit is denk ik wel mijn laatste baan, en om dan nog voor die paar jaar te verhuizen… Bovendien, de huizen zijn hier enorm duur en ik heb het nu prima naar mijn zin.” ‘Toen ik hier kwam stond er een schitterend kasteel waar verder weinig mee gebeurde’ 1950: geboren in Venray 1966: werkzaam in het bedrijfsleven 1975: start studie avondatheneum 1980: start studie Geschiedenis in Nijmegen 1989: afgestudeerd met scriptie Maria van Hongarije 1991: projectleider tentoonstellingen Museum Catharijneconvent Utrecht 1990: werkzaam voor een filmmaatschappij in Amsterdam 1994: onderzoek door heel Europa 1996: conservator museum Catherijneconvent Utrecht 1997 Hoofd Presentatie&Communicatie Museum Catharijneconvent Utrecht 2005: gepromoveerd 2006: kasteel Heeswijk Jacqueline woont samen met Wijnand van Waardenburg. Zij hebben een zoon (die in Singapore woont); een dochter in Engeland en twee kleinkinderen. 19 | november 2008
Michelle Hendriks en Marjan Gevers zijn 16 jaar en geboren en getogen in Heeswijk-Dinther. Ze dansen al vanaf hun vierde of vijfde jaar. Ze begonnen bij turnvereniging Sinecura waar men naast het turnen ook aan dansen doet, het zogenaamde Jazz-Street dance. “Street-dance is een aparte manier van dansen op bepaalde muziek, maar dan wel een beetje stoerder dan het gewone dansen en Jazz-dance wordt vaak gebruikt in musicals. Dit combineer je met wat makkelijke danspasjes voor kinderen en je hebt Jazz-Street Dance”, zegt Michelle.Toen hun lerares wat minder tijd kreeg voor de danslessen vroeg ze of het niks voor hen was om les te gaan geven. Dat vonden ze wel leuk en ze zijn toen een cursus gaan volgen waar ze inmiddels voor geslaagd zijn. Ze mogen nu dus zelf les geven. “Doordat we onze lerares al regelmatig meehielpen was het voor ons niet helemaal vreemd.” Bekendheid Michelle en Marjan vertellen enthousiast verder: “We hebben één groep helemaal zelf opgestart en twee lessen hebben we overgenomen. De bedoeling is dat we dit dus uit gaan breiden, als er wat meer bekendheid aan gegeven is. De eerste groep die we doen is op maandag van kwart voor vier tot half vijf voor de leeftijd van 4 tot 7 jaar, en de tweede groep is op dinsdag van vier tot vijf uur voor de iets oudere van 7 tot 12 jaar. Verder is er dinsdag van vijf tot zes uur nog een les voor de 12 tot 14 jarigen. We dansen zelf ook nog steeds in de groep daarboven waar we dus nog steeds les krijgen van onze lerares.” Stoere muziek Voor de kleintjes verzinnen ze zelf danspasjes op leuke muziek van onder andere K3, Samson en Gert, Jumbo en Chips en doen ondertussen ook nog wat leuke spelletjes. ”Voor de tussengroep worden de pasjes al wat sneller en moeilijker en is de muziek ook al wat anders en stoerder, hoewel er hier ook nog wel bij waren die Chips leuk vonden; dus toen hebben we een mix gemaakt van alles door elkaar”, vertellen de twee jongedames. “En voor de ouderen hebben we wat meer JazzDance muziek en als warming-up gebruiken we vaak top-veertig muziek. Ook zijn we momenteel bezig met een dans op het nummer Beat It van Michael Jackson.” De kosten voor een half jaar bedragen 35 euro en de lessen worden gegeven in het Cultureel Cenrum in Dinther. Voor kinderen die het een keertje willen proberen zijn er eerst twee proeflessen om te kijken of ze het leuk vinden. Ze hopen dat ze met dit artikel kinderen en hun ouders enthousiast hebben gemaakt. Anders kan men rustig een keertje gaan kijken. Voor meer informatie kan men bellen naar Michelle Hendriks 0413-291465 of Marita v.d. Ven 0413-229750. Tekst: Michel van de Wetering Foto’s: Piet van Zutphen Jazz-Street Dance: lekker stoer dansen op leuke muziek Michelle Hendriks en Marjan Gevers. Jong en oud vieren een rockfeestje Foto: René Kuijs Jonge honden en ervaren rotten op één podium. De jonkies van Burn Out en de oudjes van de Herrie Davidson Band stonden gebroederlijk naast elkaar voor ‘four decades of rock ’n roll’ tijdens het Rockfest in De Speelman. Het mini-rockfestival werd voor het eerst gehouden, maar vanwege het daverende succes komt er volgens de organisatie ‘zeker een vervolg’. Honderden muziekliefhebbers genoten van de oude (hard)rockcovers van de Herrie Davidson Band en de hedendaagse rock van Burn Out en Madison Avenue. 21 | november 2008
Eugène Janssen en Anne-Marie Rakhorst, de directie en de eigenaren van Search (een ingenieursbureau gespecialiseerd in milieuzaken met een laboratorium en een opleidingsinstituut), hebben gekozen voor duurzaamheid bij het ontwerp en de uitvoering van hun nieuwe gebouw aan de Meerstraat. En duurzaamheid wil in dit geval zeggen dat het gebouw (waar het woonhuis een mooi geïntegreerd onderdeel van is) qua energie geheel selfsupporting is. Door gebruik te maken van de nieuwste technische ontwikkelingen op het gebied van energievoorziening door middel van zon, wind en warmteopslag is het mogelijk dat er geen energie van buitenaf hoeft te worden aangevoerd, op geen enkel terrein. Bovendien is er ook nog een zogenaamd grijswatercircuit, waardoor ook voor de watervoorziening zo beperkt mogelijk gebruik gemaakt wordt van de waterleiding. Betaalbaar Dat duurzaamheid betaalbaar is, wordt met dit gebouw bewezen. Volgens Eugène Janssen is de techniek zo ontzettend ver gevorderd op gebied van zonne- en windenergie, warmte(terug) winning en opvang en gebruik van regenwater, dat duurzaam bouwen niet duurder hoeft te zijn dan een traditionele bouw. Weliswaar is er hier en daar nog beperkt subsidie te verkrijgen. Dat mag echter geen naam hebben op de hele bouwsom. Maar zelfs zonder subsidie is de hele bouw amper duurder, dan wanneer traditioneel gebouwd zou zijn. En wat natuurlijk veel belangrijker is: binnen 5 jaar zijn alle installaties terugverdiend. En wat er dan bespaard wordt aan rekeningen voor elektriciteit, gas en water kun je bij dergelijke gebouwen tellen in cijfers met Tineke v.d. Hoogen (65) Bomen, vooral heel veel bomen! Ik denk als eerste aan het groen, ter verfraaiing en voor de schaduw in de zomer. Er zijn straten waar naar mijn smaak te weinig bomen staan. Daar kan nog wel wat bij. Er zijn hier en daar nog wat kale stukken en ik vind dat er nooit genoeg bomen kunnen zijn in een dorp. An v. Zutphen (70) Een hoop verstand! Verstand om goede beslissingen te nemen. Ik zie hier bijvoorbeeld een Ter Weer leeg staan, dat is een van de punten. Zo zijn er nog wel meer dingen, maar dat zal de gemeente zelf ook wel weten. Henri Verrijdt (67) Plannen voor de 3 open stukken, voor Ter Weer, d’n Tol en de oude LHNO school. Die hadden er lang moeten zijn; dat irriteert gewoon. De gemeente had dit al lang moeten doen. Sinterklaas mag binnen afzienbare tijd een opdracht aan de gemeente geven. Dorpspraat vanuit het centrum: Het woonhuis aan de Meerstraat 7, waar het bedrijf Search gevestigd is, had natuurlijk geen gasleiding toen het gebouwd werd. Gas was in Heeswijk onbekend in die tijd. Pas in de jaren zestig werden hier de huizen aangesloten. En nu heeft het huis weer géén gas. Maar deze keer om een andere reden. Tekst: Anita Jacobs Foto: Astrid van de Broek Tekst: Bart van Schijndel Duurzaam bouwen in HaDee: het Searchgebouw aan de Meerstraat Selfsupporting met hulp van zon, wind en warmteopslag 22 | november 2008
nullen achteraan (het verbruik aan stroom alleen al was tot dusver 21.500 KW op jaarbasis). Achter de bouw steekt veel idealisme van de opdrachtgevers. Het vergt een grote en volhardende speurtocht naar de beste materialen en installaties. Maar uiteindelijk wordt naast het ecologisch en sociaal belang een ander heel belangrijk doel bereikt: het economische eigenbelang. Veel glas Het gebouw maakt een frisse, open indruk als je er door wandelt. Veel glas en moderne materialen. Zelfs bij keuze van stoelen, kasten en tafels is nagedacht over milieuaspecten. Het gebouw zelf kan met een uiterst beperkte hoeveelheid restafval zo uit elkaar worden gehaald, afgebroken en elders weer neergezet. Ook dat is een duurzaamheidskenmerk: geen rotzooi achterlaten als je eventueel weggaat. - Bouw Het gebouw is een houtskeletbouw, waarbij uiteraard gebruik is gemaakt van gecertificeerd hout (Red Cedar en vurenhout), wat wil zeggen dat er hout is gebruikt uit productiebossen, zodat er geen natuur werd vernield. - Warmte/koeling/klimaatbeheersing Een energydak en een warmte/koudeopslag in de bodem door middel van pijpen in de grond zorgen voor de nodige warmte in de winter en koeling in de zomer, door middel van vloerverwarming/koeling. De lucht in het pand wordt van buiten gehaald en voorgefilterd op fijnstof. Die lucht wordt dan binnen verwarmd/gekoeld. De lucht die naar buiten wordt afgevoerd wordt eerst nogmaals gefilterd op fijnstof. - Elektriciteit De elektriciteit wordt opgewekt met twee verticale windturbines en met zonnecellen, verwerkt in het dak. Over 24 uur leveren die voldoende stroom voor het hele pand. Overdag zou, indien nodig, elektriciteit kunnen worden aangevuld met stroom van het net. Alle berekeningen duiden er echter op dat het pand meer energie produceert dan de Search-bedrijven gebruiken. - Water Het pand kent twee waterleidingen: een drinkwaterleiding en een grijswaterleiding. Dat “grijze” water is hemelwater en wordt in drie ondergrondse tanks opgevangen. Het wordt gebruikt voor het laboratorium (spoelen van grondmonsters), de wc’s en voor het vullen van de bedrijfsauto’s. Omgeving Het is niet alleen een bijzonder gebouw dat aan de Meerstraat wordt neergezet, ook de omgeving speelt een rol. “We wonen en werken in een dorp,” zegt Eugène Janssen, “en daarom moet je ook in de sfeer van het dorp bouwen.” Dus wordt er ook veel aandacht besteed aan de omgeving. Er komt achter het gebouw een grote heemtuin en voor, langs de weg, en opzij wordt het mooi aangekleed en voorzien van natuur en sfeerelementen, die in het dorp passen. Op de vraag aan Eugène of je als particulier nu ook kunt deelnemen aan duurzaamheid in en rondom je huis is hij wat aarzelend. “In een bestaande bouw is het moeilijk om een investering rendabel te maken,”zegt hij. “Je kunt bij de keuze van een nieuwe CVketel wel goed opletten om de best renderende te nemen. Je kunt isoleren en je kunt gewoon zuinig zijn op je energie. Maar de winst is pas te halen bij nieuwbouw of grote verbouw. Dan kan er veel verdiend worden, met name met zonne-energie. En natuurlijk kan de overheid initiatieven tonen met een duurzaam karakter. Daar zou ook al veel winst te behalen zijn.” Jos Janssens (49) Een gezellig centrum, dat mag hij wel geven! Maak van dit plein nou eens een gezellig levendig centrum met wat terrasjes en met wat restaurants. Er zijn genoeg plaatsen waar je zou kunnen gaan kijken om wat ideeën op te doen. Elrie v.d. Geijn (60) Behoorlijk veel eenheid en rust denk ik, vooral voor de jeugd. Er is veel onrust onder de jeugd. Ze zijn weer veel meer op straat te vinden. En voor de kleine kinderen mag Sinterklaas veel cadeautjes brengen. Lekker uitpakken en een gezellige avond. William Vermeulen (45) Hij mag wel meer parkeerruimte geven voor hier in het centrum. Het beste zou een ondergrondse parkeerkelder zijn, hier onder het plein. Het parkeren is er hier bij de winkels niet beter op geworden, het is er nu niet veiliger op geworden ‘Ook dat is een duurzaamheidskenmerk: geen rotzooi achterlaten als je weggaat’ ’Wat mag Sinterklaas aan HaDee schenken?’ 23 | november 2008
25 | november 2008 E te sen? Eye! Het gaat goed met mij. Ik werk in het St.John of God hospital in Duayaw Nkwanta (wat overigens Duayaw’s kruising betekent; Duayaw was de eigenaar van deze plek waarover olifantenhuid werd vervoerd). Ik ben bezig aan het laatste jaar van mijn opleiding. Voor de Minor International Health Studies is het de bedoeling om een kwaliteitsproject te verrichten in het buitenland. In mijn geval over continuiteit van zorg. Hiërarchie of niet? De eerste dag ontmoette ik sister Comfort, een pittige Whoopie Goldberg-achtige vrouw, die de hoge rang van administrator heeft in het ziekenhuis. Zij stuurde mij door naar de matron (hoofdzuster van het ziekenhuis), waarvan er trouwens 2 zijn. De verschillende afdelingen hebben ieder ook weer charge-nurses (hoofdzusters) en gediplomeerde nurses (witte pakjes), ward assistants (roze jurkjes) en studentnurses (groene jurkjes met ouderwetse kapjes). En dan zijn er nog de communitynurses (GGD-zusters in scouting jurkjes). Los van de net afgestudeerde mannelijke zusters, die denken dat ze artsen zijn, de pittige sisters die elkaar in de haren vliegen bij het ruilen van een dienst en de in charge-nurses die natuurlijk het overwicht hebben, gaan de collega’s onderling relaxed met elkaar om. Wat ik nog steeds apart vind, is dat de 40-jarige in chargenurses soms hand in hand staan met de studenten (wat bij mij trouwens ook werd geprobeerd, aaah!). Dr. Moh is de charismatische orthopeed, die veel invloed heeft op het hele ziekenhuispersoneel (hij komt in ieder geval over als the big boss, gelukkig een hele sympathieke). Er is dus een rangorde aanwezig, wat zeker te merken is aan de snelheid waarin orders worden opgevolgd. Omdat iedereen cultuursgewijs al tegen elkaar praat op een gebiedende toon, valt het natuurlijk extra op. Een flinke schok! Na de onvergetelijke first impressions tijdens het reizen opgedaan, zou je denken dat je de grootste cultuurshock hebt gehad; nou niet dus! Dat het verbale gedeelte (in dit geval de Engelse taal, voertaal van Ghana) slechts een fractie is van de communicatie tussen mensen, werd nu duidelijk. Dat hun manier van Engels spreken heel anders is, dat studenten vaak meteen worden geassocieerd met ‘volop meedraaien’ in plaats van ‘project uitvoeren’, dat op ‘waarom-vragen’ schreeuwerig wordt gereageerd door het gezegde nog eens te herhalen (terwijl ik het allang begreep) en dat je om de gekste dingen wordt uitgelachen, maakte het er niet gemakkelijker op. Gelukkig heeft de hoofdverpleegkundige van de orthopedic ward Munka Yaro (zo ongeveer een begrip in dit dorp) mij vanaf het begin super begeleid. Hij is de coördinator van professionalisering, waar ze zeker aan doen hier (bijvoorbeeld regionale verbeteringen van de zorg aan tuberculose- en hiv/aids-patiënten). Ik heb al workshops gegeven over rapporteren en multidisciplinaire communicatie. Integratie alom! Ondertussen word ik niet meer warm of koud wanneer ik en public word uitgelachen, geniet ik van de warme contacten met patiënten en familie, ben ik gewend aan de riekende schotwonden, probeer ik de bezoekjes aan de kinderafdeling te minderen, omdat de 14 op hol geslagen kinderen dan in koor obruni (blanke) gaan schreeuwen en kan ik gezellig ‘ouwehoeren’met onze collega’s. Vooral het feit dat de mensen niet geloven dat ik niet in God geloof, terwijl ze dat zelf wel enorm doen, blijft een ongelofelijk iets. Eigenlijk best apart dat een land dat relatief weinig heeft, des te meer gelooft in God. Dan gaat het dus niet om wat je al hebt gekregen, maar om de hoop op wat je nog kan gaan krijgen. Dit lijkt me een mooie afsluiting van dit artikel. Hopelijk hebben jullie nu een beeld gekregen van hoe ik mijn Ghanese leventje de afgelopen weken heb ervaren. Een once-in-a-life-time experience, die zeker voor herhaling vatbaar is! Anniek Dortmans verblijft enige tijd in Ghana. Zij doet mee aan een ontwikkelingsproject en werkt daarvoor in een ziekenhuis. Hier haar laatste bijdrage voor d’n HaDeejer. Anniek Dortmans werkt tien weken in een Ghanees ziekenhuis Welcome to the world of culture shock HaDeejers over de grens Ghana Anniek Dortmans Groeten van Anniek Dortmans
“Het is behoorlijk chaotisch geweest”, zegt Jet van Oorschot, die sinds 2,5 jaar in een van de aanleunwoningen van het inmiddels lege zorgcentrum Ter Weer van BerneZorg in Heeswijk-Dinther woont. Van nabij zag ze de beroering die ontstaan was nadat bewoners van Ter Weer aan Plein 1969 verhuisd waren naar Cunera/de Bongerd aan de Zijlstraat. Ter Weer is gesloten om plaats te maken voor een nog onbekend aantal woningen door woonstichting De Kleine Meierij. Vooral het sluiten van het druk bezochte eetpunt in het vroegere zorgcentrum zorgde voor problemen. Diverse ouderen uit het dorp kwamen daar voor hun dagelijkse maaltijd maar zij moeten voortaan noodgedwongen uitwijken naar het eetpunt bij Cunera. Voor lang niet iedereen een gemakkelijke opgave, want verschillende mensen zijn afhankelijk van anderen voor vervoer. “Veel mensen vinden het heel erg jammer dat ze niet meer naar Ter Weer kunnen om te eten. Oude bomen moet je eigenlijk niet verplanten, luidt het bekende spreekwoord. Ik maak zelf geen gebruik van het eetpunt, want ik kook nog zelf”, zegt Van Oorschot, die ook in de huurdercommissie van de aanleunwoningen actief is. “Inmiddels zijn de problemen wel voorbij. Gelukkig rijdt er nu bijvoorbeeld een busje.” Toeloop Mevrouw Van Oorschot hoort wel positieve geluiden over de manier waarop het eetpunt in Cunera/de Bongerd wordt gerund. Daar is door het sluiten van Ter Weer een flinke toeloop op gekomen. “Mensen schijnen meer te eten omdat ze hun eten zelf uit schalen kunnen kiezen. In Ter Weer kreeg je je maaltijd gewoon voorgeschoteld. Dat schijnt minder lekker te zijn, hoewel het hetzelfde eten is. Maar ze hebben in Cunera/de Bongerd natuurlijk ook een heel goede kok.” Zelf doet ze er met haar rollator tien minuten over om van haar aanleunwoning aan de Hertog Janstraat naar de Zijlstraat te lopen. “Het is te doen. Ik ga wel eens kaarten in Cunera/de Bongerd. Wat mij wel opvalt is dat je een heel eind moet lopen van de parkeerplaats naar de ingang. Voor sommige mensen die heel slecht ter been zijn, wordt een uitzondering gemaakt. Die mogen via de keukeningang bij Cunera binnen.” Nieuwbouw Zelf was voor mevrouw Van Oorschot de overgang van haar vroegere woning Hamdoela aan de Hoofdstraat, de karakteristieke villa uit de jaren ´20 waarvan in haar woonkamer een prachtig schilderij prijkt, naar een aanleunwoning ook behoorlijk groot, geeft ze aan. “Toch heb ik het nu erg naar mijn zin. Maar over een paar jaar zullen deze woningen ook plaats maken voor nieuwbouw. Ik weet nog niet waar ik dan heen ga. Ik vind het erg fijn om buiten te kunnen zitten en ik weet niet of dat straks op deze plek, waar nieuwe woningen komen, nog kan.” Een paar aanleunwoningen staan al leeg maar die worden niet meer verhuurd omdat ze toch afgebroken worden. “Een van die lege woningen mogen wij nu van Berne Zorg gebruiken als recreatieruimte voor ouderen, die we Ter Weertje gaan noemen”, vertelt ze enthousiast. “We hebben ook het biljart dat vroeger in Ter Weer stond en dat men had verkocht, weer heel gauw teruggekocht van een zaak in Berlicum. Hij was nog niet eens afgerekend, zo snel is het gegaan. Die staat hier heel mooi natuurlijk. Verder zorgen we voor een leuke inrichting, ook met spullen die nog over waren van Ter Weer. Er waren al een keukentje, een tuin en een televisie. We maken het gezellig.” Ze wil ook nog wel even uitleggen wat Hamdoela, het huis waar nu haar zoon met zijn gezin woont, nou betekent. “Dat is in feite een Arabische groet. Gebruikte een bekend familielid vroeger in Afrika.” 27 | november 2008 Inmiddels is de rust teruggekeerd. Maar de sluiting van het eetpunt voor ouderen in Ter Weer maakte heel wat los. Jet van Oorschot maakte het van nabij mee. De vroegere bewoonster van Hamdoela aan de Hoofdstraat woont nu in een aanleunwoning van Ter Weer. Sluiting van eetpunt voor ouderen in Ter Weer maakt heel wat los ‘Oude bomen moet je eigenlijk niet verplanten’ Tekst: Tom Vos Foto’s: Piet van Zutphen “Toch heb ik het nu erg naar mijn zin.”
www.hadeejer.nlRkJQdWJsaXNoZXIy MjU2Mzc=