maandblad voor Heeswijk en Dinther Jaargang 11 februari 2015
Rolluiken vanaf 99,- showroom Loopkantstraat 18B Uden tel 0413 - 82 02 90 www.topdealplaza.nl RAAMDECORATIE I ZONWERING I ROLLUIKEN I VERANDA’S I VLOEREN I HEKWERK YOUR WAY OF LIVING Nu ook pasfoto’s Sint Servatiusstraat 52a, 5473GB Heeswijk-Dinther, 0413 293851 Zorg en ondersteuning bij u thuis of bij ons thuis Voor al uw vragen over zorg- en dienstverlening kunt u contact opnemenmet het cliëntservicebureau, maandag t/mvrijdag van 8.30 tot 17.00 uur. Tel.: 0413 - 29 81 13, e-mail: clientservicebureau.heeswijk@laverhof.nl. www.laverhof.nl Meerstraat 42, 5473 VX Heeswijk | Gemeente Bernheze | www.vanboxtelgroep.nl Sterk in uitzonderlijk werk TransporT Grond- en sloopwerken Containers Zand- en Grindhandel Boomkwekerij van den Broek een rijk aan kwaliteit van bomen • haagbeplanting • landschapsbeplanting • kerstdenplanten • laan- en parkbomen • leibomen • bol- en knotbomen • fruitbomen Bel gerust voor informatie: 06 2888 6493 info@boomkwekerijvandenbroek.nl Poststraat 2 Heeswijk - Dinther
d’n HaDeejer | 3 voorwoord redactie Redactie Berry van de Wetering (hoofdredacteur), René Kuijs, Ardith Manders, Harry Mikkers, Ad van Schijndel Medewerkers Robert Deckers, Thea van der Doelen, Henk Habraken, Marko Konings, Toon Konings, Liseth Kuijs, Matthijs van Lierop, Bas Linders, Ton Lunenburg, Cathelijn van der Meijden, Jacques van der Meijden, Jeroen de Mol, Marijke van Oorschot, Rene van der Pas, Noortje van Schijndel, Bart van Schijndel, Jan Schuurmans, Sanne Sleutjes, Wim Smits, Michel van de Wetering, Nils Vos Vormgeving Corina Gloudemans, Eveline van Rijbroek, Carlijn van der Steijn, Monique van de Ven, Henny Wijgergangs Fotografie Lianne Gabriëls, Jacques Worms, Sanne van Rozendaal, Eefje Voets Kopij/informatie Uiterste inzenddatum: 1e van de maand E-mail: redactie@HaDeejer.eu Advertenties Uiterste inzenddatum: 15e van de maand E-mail: advertentie@HaDeejer.eu Vragen over bezorging Bel Toon Konings 06-53584742 E-mail: bezorging@HaDeejer.eu Jaarabonnement niet-inwoners € 36,00 incl. verzendkosten Druk Drukkerij Wihabo, Geffen Oplage 3300 stuks www.hadeejer.nl D’n HaDeejer is te vinden op de website. D’n HaDeejer is een uitgave van Stichting Dorpsnieuws. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. fotografie voorpagina Eefje Voets maandblad voor inwoners van Heeswijk en Dinther Indrukwekkend Wie positief in het leven staat, kan veel bereiken. Hierover hebben we drie prachtige verhalen! Antoon Verhaak neemt ons mee in zijn indrukwekkende verhaal over de wijze waarop hij omgaat met kanker. Eveneens indrukwekkend was de Nederlandse titel van Jean van Erp, onze plaatselijke biljartgrootheid. Minder bekend, maar niet minder indrukwekkend is het schrijftalent van Ad de Visser. De kunstwereld smult van zijn boeken. Over smullen gesproken: na een voorproefje bij de kroegentocht, doken we de kelder in met een plaatselijke wijnmaker én een plaatselijke biermaker. Hoe komen zij tot een smakelijk product? Voor de jeugd onderzochten we de verandering in de eindtoets van de basisschool, keken we naar hun ervaringen in de Muziekfabriek én hoorden we jeugdtrainer Sander Jansen uit. Zit er nog voetbaltalent aan te komen in HaDee? Aangevuld met een frivool setje van Sterrin, de blik van onze columnisten en ingeburgerde rubrieken als ‘Toen en Nu’ en ‘Over de grens’ is deze kortste maand weer goed gevuld. En hopelijk valt er ook nog wat te lachen in HaDee, zou de Lachspiegel zeggen. Lach en lees ze! De redactie 23 24
Dichtbij en betrokken: we helpen u graag verder Rabobank Oss Bernheze Een aandeel in elkaar. Nieuwe telefoonnummers Particulieren 0412 - 45 77 77 Bedrijven 0412 - 45 78 00 Kijk voor meer informatie, openingstijden en onze online diensten op rabobank.nl/ossbernheze RB0622 Advert algemeen Bereikbaarheid.indd 7 02-02-15 10:40 Advertorial
d’n HaDeejer | 5 Jaargang 11 Nummer 127 februari 2015 ‘De hoeveelheid aan SMS-jes, WhatsAppjes, telefoontjes, kaarten en bloemen van biljartcollega’s, vrienden, familie en collega’s was overweldigend’ (pagina 26) 14 3 Voorwoord 5 Inhoudsopgave 7 Boekenschrijver Ad de Visser 9 Column Henk 11 Gewijzigde eindtoets basisonderwijs 13 trainer Sander Jansen 14 Antoon Verhaak 18 Toen en nu; Gerard Barten 20 De lachspiegel en Dorpspraat 23 Kroegentocht, deel 5 24 Biermaker John Mollema versus wijnmaker Do Cranen 26 Nederlands biljartkampioen Jean van Erp 29 Over de grens; Geert van Kaathoven 31 Jeugd in de Muziekfabriek 33 Ingezonden 35 Zakelijk bekeken en Column Toon 37 50 jaar gelee Brug Terug 38 Agenda 11 24 20
Deurtechniek Garage en bedrijfsdeuren William van Grinsven T 06-46098409 Hommelsedijk 37a 5473 RE Dinther www.vgdeurtechniek.nl info@vgdeurtechniek.nl Berghem - Berlicum - Breugel - Heeswijk Rosmalen - Schijndel - Sint Oedenrode T 073 547 00 19 info@makkelijklopen.nl www.makkelijklopen.nl Voor het onderzoeken en behandelen van voetklachten en pijn aan de enkels, knieën, heupen of rug kunt u terecht bij de podotherapeut. Uw podotherapeut is een erkend specialist op het gebied van de voet. WEETWAT U DOET, BIJ PIJNAAN UWVOET! LOCATIES Denk komend jaar ook eens aan de gezondheid van uw ogen Bij Trend zien & horen kunt u niet alleen uw ogen laten meten. Trend zien & horen staat voor de gehele gezondheid van uw ogen. Uw ogen zijn zeer belangrijk maar ook zeer kwetsbaar, soms ontstaan er ernstige oogaandoeningen zonder u het in de gaten heeft, laat daarom uw ogen controleren bij onze gediplomeerde optometrist. • Heb je last van droge ogen • Zit er glaucoom in uw familie • Heeft u Diabetes, Macula Degeneratie of kans op andere netvliesproblemen • Heeft u last van uw contactlenzen • Ziet u niet scherp meer Kom dan langs voor een optometrisch onderzoek, bij Trend zien & horen. Vraag in de winkel voor informatie of bel voor een afspraak: 0413-292979 www.trendzienenhoren.nl
d’n HaDeejer | 7 “Hij schrijft zakelijk en to the point en verwerkt zijn eruditie op onnadrukkelijke wijze. Het is indrukwekkend hoeveel hij in kort bestek kwijt kan (…). Hij citeert uit filosofische, artistieke en literaire bronnen zoals Plato, Leonardo da Vinci, Vasari, Winckelmann, Kandinsky en Proust. Vaktermen worden in de tekst gecursiveerd en helder uitgelegd, in de voetnoten krijg je bovendien uitleg van mythologische, bijbelse en historische verwijzingen, etymologische verklaring en/of vertaling van vreemde woorden, verwijzingen naar filmpjes op het internet enzovoort. (…) In zijn geheel is deze actuele en oorspronkelijk nederlandse kunstgeschiedenis een prestatie van formaat.” Men noemt hem: een begenadigd kunstcriticus, een rasechte verteller, iemand met een fenomenale kennis van zijn vak. Hij komt uit ons dorp en toch kent bijna niemand hem daar. Ad de Visser, een Heeswijks fenomeen
Ik las op het internet de hiernaast staande recensie. Er zal maar zo lovend over je geschreven worden. Als ik zoiets lees, denk ik meteen: “Hé, interessant, in de gaten houden.” En ik was meteen dubbel geïnteresseerd toen bleek dat de bewierookte schrijver een Heeswijkenaar was. En zo toog ik naar Heusden om bij Ad de Visser oude herinneringen op te halen, veel te lachen, en verwend te worden door Anna Marie. tekst Bart van Schijndel fotografie Sanne van Roozendaal Wat er aan vooraf ging Ad de Visser is in 1951 in Schijndel geboren als Ad Gloudemans. Toen hij twee jaar was overleed zijn moeder aan kanker. Hij kwam toen onder de verzorgende hoede van zijn tante An, die getrouwd was met de Heeswijkse aannemer Janus de Visser. Ad heeft zijn oom en tante altijd als zijn ouders gezien en de kinderen waarmee hij opgroeide als zijn broers en zussen. Toen hij de leeftijd had om dat te mogen beslissen, heeft hij officieel, als hommage aan zijn pleegouders, de naam De Visser aangenomen en de zoon van Ad en Anna Marie heet zelfs Janus. Hij groeide in Heeswijk op en bezocht daar de lagere school. Daarna, in 1963, ontmoette ik hem in de Voorbereidende Klas van het Heeswijks Gymnasium, toen nog St. Norbertus geheten, waar hij leerling was en ik de leraar mocht zijn. Tijdens ons gesprek halen we herinneringen op, o.a. aan het feit dat hij als elf-, twaalfjarige zonder blikken of blozen vertelde in de klas dat hij, als jongen, nog met poppen speelde. Hij wilde toen namelijk modeontwerper worden. Ook schreef hij toen al zulke geslaagde opstellen, dat hij ze voor mocht lezen. In 1972 slaagde hij voor het gymnasium en moest een jaar zijn dienstplicht doorbrengen (uiteraard) in een administratieve functie. Leven met de kunst In 1973 begon hij zijn opleiding aan de Lerarenopleiding in Tilburg: Tekenen en Kunstgeschiedenis. Vooral door de theorie van het vak werd het fundament gelegd onder een leven lang bezig zijn met Kunst. Lezen, studeren, musea bezoeken, veel kijken naar kunst, veel én goed kijken. In 1977 werd hij tekenleraar op gymnasium Bernrode. Dat heeft hij tot 1990 gedaan. Toen werd hij afgekeurd op grond van het vermoeden van een levensbedreigende ziekte. Dat bleek later gelukkig niet het geval te zijn, maar hij keerde niet meer terug in het vak van tekenleraar, want hij sloeg een andere weg in. In die tijd gaf hij zich wél intensief over aan het kunstenaarschap en exposeerde o.a. in Heusden, in Den Bosch, op de Kunstrai en voor het Theaterinstituut in Amsterdam. Dat hij uiteindelijk niet als ‘kunstenaar’ verder is gegaan kwam doordat hij als ‘kunstcriticus’ te hoge eisen aan zichzelf stelde en oordeelde dat hij met zijn kunst niet veel bijdroeg aan de Kunst. Twee zielen in één borst: de ene (de ‘doener’) die niks liever doet dan aanklooien in het atelier (waar hij spelen kan, in de werkkamer is het werken), en de ander (de ‘denker’) die zegt dat het er allemaal niet toe doet. Tijdens zijn tekenleraarschap gaf hij ook nog lessen kunstgeschiedenis, o.a. aan architecten op de TU van Eindhoven en aan de Design Academy aldaar. Op het laatste instituut leerde hij Anna Marie van Thiel de Vries kennen. Zij besloten samen door het leven te gaan en verhuisden naar Heusden. Daar werken zij samen in studeerkamer en atelier Studiolo. Anna Marie als veelzijdige kunstenares en fotografe, Ad als schrijver van indrukwekkende boeken over kunst. Intermezzo: De Kersouwe In 1975 raakte hij betrokken bij De Kersouwe. Niet in het minst doordat zijn tekenleraar op het gymnasium, Michel van Helvert, daar als ‘de artistieke’ telkenjare het decor ontwierp. In 1975 (Manon van de Bronnen) was dat nog mee helpen schilderen, maar het decor van De Kamphoer en de simpele ziel in 1976 was al grotendeels Ad zijn idee, evenals in 1977 bij Tijl Uilenspiegel. Vanaf 1979 werd Edgar Danz de regisseur op het theater. De samenwerking tussen Ad en Edgar werd een heel bijzondere en heeft vier imposante voorstellingen opgeleverd, niet in het minst door de indrukwekkende vormgeving van Ad de Visser. Het meest in het oog springende decor was dat van Moeder Courage van Bertolt Brecht (1979). Het romantische basisdecor was geheel ingepakt in zwart landbouwplastic en in het midden van het speelplan was met wit zand een grote cirkel uitgespreid, omzoomd door zwart puin. Met een rafelige brug kon er tot in het publiek worden gespeeld. Op de witte zandcirkel speelde zich het leven van moeder Courage af rondom haar marketentsterkar. Dit gedurfde decor oogstte allerwegen bewondering. Daarna volgden nog De bende van Jan de Lichte (1980), De twee wezen(1982) en Mistero Buffo (1983). Bij deze laatste voorstelling was het complete decor verborgen achter een “behang” van affiches. Wegens een artistiek verschil van mening scheidden zich daarna de wegen van Ad en Edgar, maar Ad de
Visser heeft zeker een grote bijdrage geleverd aan een aantal hoogtepunten uit de geschiedenis van De Kersouwe. Schrijven over kunst Al in zijn tijd als leraar schreef hij twee boeken. In 1986 verscheen Hardop Kijken. Dit boek werd meteen een groot succes met elf drukken en een verkoopaantal van ruim 50.000. Ad typeert het als ‘EHBO voor de kunstliefhebber’. In tien hoofdstukken leidt hij de lezer langs beeldaspecten als: materiaal en techniek, afmetingen en kader, ruimte, licht, kleur, beweging, standpunt en plaatsing, waarneming en abstractie. Dit succesboek werd in 1989 gevolgd door Kunst met voetnoten. Hield het eerste boek zich bezig met de vraag: Hoe ziet het kunstwerk eruit?, dit tweede boek is daarop een logisch vervolg. Het gaat in op inhoud en betekenis: Wat stelt het kunstwerk voor? In 1998 werden deze boeken gevolgd door De tweede helft, waarin Ad met veel schwung het verhaal van de beeldende kunst van de tweede helft van de twintigste eeuw vertelt. Dit boek is de hemel in geprezen als geheel nieuw en anders en als een must voor alle studenten in de kunst. En op universiteiten en academies in heel Nederland en Vlaanderen wordt het dan ook zeer frequent gebruikt. Omdat er veel vraag was naar achtergronden van het laatste boek, stelde Ad in 2000 een nieuw boek samen met de achtergrondinformatie over het eerste. Zo ontstond een bundel essays, interviews, manifesten, statements, gedichten en beschouwingen, waarvan 30 teksten voor het eerst in Nederlandse vertaling. Teksten die ertoe doen binnen de beeldende kunst van na 1945 onder de titel De tweede helft gedocumenteerd. Tot slot verscheen in 2012 het boek Vice versa. De lovende bespreking aan het begin van dit artikel gaat hierover. Met dit boek (540 pagina’s) is Ad de Visser de eerste Nederlandse auteur van een algemene kunstgeschiedenis van deze omvang. In het boek beschrijft hij de geschiedenis van de westerse kunst en architectuur op uitputtende wijze en mede aan de hand van zeer veel afbeeldingen. Hij heeft daarbij oog voor zowel de grote lijnen als de saillante details, voor de kunst en architectuur zelf als voor de (denk)werelden waarin deze ontstaan en hij toont aan dat de weg die de kunst en architectuur in ruim twintig eeuwen heeft gevolgd, nooit een rechte is geweest en zeker niet alleen een voorwaartse. Hij laat op inzichtelijke en inspirerende wijze zien hoe steeds weer het verleden wordt opgepakt en hernomen, bepaald door de kennis, de inzichten en de toekomstverwachtingen van dat moment. Uit de eerste hand Ad de Visser heeft behalve de kunstgeschiedenisboeken ook nog een serie andere boeken op zijn naam, ‘Uit de eerste hand’, waarin hij ons een verzameling biedt van de belangrijkste geschreven documenten uit de Europese geschiedenis. Het betreft teksten die menig lezer al wel kent, maar veelal slechts ‘van horen zeggen’. Ad wilde de originele teksten onder ieders bereik brengen en bracht daarom dit ‘bibliotheekje’ van primaire teksten uit. Het zijn vijf delen geworden: Grieken, Romeinen, Middeleeuwen 1 en 2 en de Renaissance. Indrukwekkend Als je zijn nieuwste boek Vice versa leest, word je overrompeld door de ongelooflijke hoeveelheid feiten en meningen, citaten en afbeeldingen, aangehaalde schrijvers en filosofen. En dat meer dan 500 pagina’s lang in een kleine letter met 3.500 kleine plaatjes (ze staan fullscreen op internet, zodat je ze toch goed kunt bestuderen). Toen ik het boek las dacht ik: “Dit kan nooit allemaal in het hoofd van één persoon zitten.” Bij navraag zei Ad dat er natuurlijk bronnen zijn: boeken en (tegenwoordig) internet, verder zijn indrukwekkende archief, waaraan hij een heel leven heeft gewerkt en dan last but not least toch zijn fenomenale kennis, waarbij hij heel intuïtief te werk gaat. “Ik denk heel vaak dat iets zo en zo zit of dan of dan gebeurd is. Als ik het dan opzoek, blijkt het vaak te kloppen of in ieder geval in de buurt te zitten.” Tot slot Ik sluit me graag en volledig aan bij een uitspraak in een Vlaamse krant: “De auteur is een begenadigd kunstcriticus die zijn grote kennis op een trefzekere, levendige en voor iedereen begrijpelijke manier aan de man weet te brengen.” En dat komt zomaar uit Heeswijk! d’n HaDeejer | 9 Eind februari. We staan aan de vooravond van de lentemaand maart. Ik schrijf dit eind januari en weet niet wat het weer in februari doet. Toch ben ik blij dat het einde van de winter nadert en het voorjaar lonkt. Want, ik zei het al eerder in deze column, ik heb een gloeiende hekel aan de winter. Een gloeiende hekel aan sneeuw, vorst, ijs en kou. Eens ben ik vijf dagen in de winter in Oostenrijk geweest. We zaten, hoog in de bergen, in een pension of hotelletje, waar het zo koud was dat, als je naar de wc moest, je een overjas aandeed. Ging ik buiten plassen, was de straal al bevroren, voordat hij de sneeuw bereikte: zo koud! Nee, op wintersport ben ik nooit geweest en ik heb niet het gevoel iets te missen. Geschaatst heb ik sinds de lagere school ook nooit meer. Gelukkig zijn er in de wintermaanden feesten zoals Sinterklaas, Kerst, Oud & Nieuw, mijn verjaardag en carnaval, anders zou ik het liefst een winterslaap houden. Ik herhaal het: het enige mooie aan de winter vind ik het verlangen naar het voorjaar. Nog even dit. Half januari werd ik gebeld door iemand die mij feliciteerde. “Jij hebt gelijk gekregen,” zei hij. “Onlangs wilde mijn vrouw het gemeentehuis bellen, maar ze moest een nieuw nummer bellen. Dat deed ze en ze kreeg de gemeente Oss aan de lijn. Natuurlijk vroeg ze of Heesch al bij Oss is, maar nee, ze moest een ander nummer bellen.” Nou ja, een Zweeds spreekwoord luidt: ‘Van een os kan men tenslotte niet meer verlangen dan een biefstuk.’ Henk Habraken Verwachtingsvol columnHenk In tien hoofdstukken leidt hij de lezer langs beeldaspecten als: materiaal en techniek, afmetingen en kader, ruimte, licht, kleur, beweging, standpunt en plaatsing, waarneming en abstractie
Veevoer Honden- en kattenvoer Dierenbenodigdheden Meststoffen Zaai- en pootgoed Tuingereedschap U vindt ons op de Meerstraat 32 in Heeswijk 0413 291 403 www.cvanlieshout.nl Het adres voor Salaris- en personeelsadministratie op maat Als ondernemer zoekt u bekwaam personeel om voor u te werken. Uitbesteding van uw salaris- en personeelsadministratie bespaart u veel rompslomp. Meer weten over onze dienstverlening? Neem vrijblijvend contact met ons op om te kijken wat Van Schayk voor uw bedrijf kan betekenen. Pater van den Elsenlaan 21 - 5462 GG Veghel - Tel.: 0413 - 292894 mail@vanschaykvof.nl | www.vanschaykvof.nl Van schayk maakt u wegwijs In de wereld van administratie en belastingen
d’n HaDeejer | 11 ‘Cito eindtoets niet meer medebepalend’ Hoe kijken jullie zelf naar deze wijziging? Joke Schopping, directeur van de Bolderik: “Op de basisschool wordt een kind gedurende acht jaar gevolgd en hebben we het kind goed in beeld. In het advies wordt de totale ontwikkeling van een kind meegewogen naast de toetsresultaten. Voor ons verandert er in praktische zin niets. Wij gaven altijd al adviezen voordat de uitslag van de Cito eindtoets er was, dat resultaat werd dus niet als zwaarst gewogen. Het later in het jaar afnemen van de Cito eindtoets vind ik een goede zaak. Daardoor is het schooladvies van de basisschool leidend en kan het resultaat van de Cito eindtoets niet medebepalend zijn voor de aanname van kinderen.” Peter van der Steen, vervangend directeur Het Mozaïek: “Wij zien de verandering alleen maar als positief. De citotoets wordt door kinderen, ouders en school vaak gezien als een soort van afsluiting of afronding van de basisschool. Dan past een toets later in het schooljaar, dus in april, veel beter dan een eindtoets in februari.” Gijs van Wanrooij, leerkracht groep 8: “Voor de kinderen was het een echte opluchting toen ze aan het begin van het schooljaar hoorden dat de eindcito in april zou zijn. Kinderen ervaren de toets toch als een heel belangrijk moment, iets waar ze erg tegenop zien en waarvan sommigen zelfs ziek worden. De druk is nu minder, nu ze weten dat de Cito-toets niet meer bepalend is voor de toelating.” Ruth van der Pol, bovenbouwcoördinator ’t Palet: “We vinden de wijziging een bevestiging van wat al in gang gezet was: de basisschool heeft de grootste stem. De adviesgesprekken in de commissie zijn intensief geweest, je wilt iedereen een passend advies geven. We zien dat ouders nu ook minder gaan shoppen voor externe onderzoeken, ze weten dat ons advies leidend is. Nu er geen tweede advies nodig is voor het VO, ligt er minder druk bij de eindtoets.” Wat merk je tot nu toe vanuit de kant van de scholen voor voortgezet onderwijs? Joke geeft aan dat ze vanuit het voortgezet onderwijs hier geen informatie over heeft. “Een enkele school nam al jaren een NIO-test af bij aangemelde kinderen. Zij zeiden altijd: ’Niet om niveau te bepalen, maar om meteen bij aanvang van het schooljaar een kind goed te kunnen begeleiden.’ Of zij dit blijven doen is mij niet bekend en ook niet of andere scholen dit gaan overnemen. Ik merk dat er vertrouwen is in onze advisering vanuit voortgezet onderwijs.” Op het Mozaïek zien ze dit jaar als een soort van pilot, vooral voor de VO-scholen HAVO en VWO. “In het VMBO-onderwijs heeft altijd de nadruk meer gelegen op het advies van de school. Daar is het minste veranderd. HAVO-VWO scholen hebben in het verleden heel sterk gekeken naar de uitslag van de eindcito. Twee positieve adviezen (schooladvies en uitslag eindcito) vonden ze noodzakelijk. Nu wordt er veel beter gekeken naar het schooladvies dat wij geven,” aldus Peter en Gijs. “Het lijkt of de scholen zich meer gaan indekken om iedereen op het goede plekje te krijgen,” zegt Ruth. “Het Zwijsen komt nu met brugklassen Mavo-Havo en Havo-VWO. We merken ook dat, met name de VO scholen uit Veghel, meer toenadering zoeken. Ze gaan aansluiting zoeken op een aantal (vak)gebieden. We kunnen nog meer afstemming bereiken als het gaat om de adviezen: eenduidig of tweeduidig.” Februari was traditioneel de maand waarin veel scholen in Nederland de Cito eindtoets afnamen in groep 8. De behaalde score door de leerling speelde een behoorlijke rol bij de keuze en mogelijkheden voor het voortgezet onderwijs. Dit gaat in 2015 veranderen: de basisscholen geven vóór 1 maart een schooladvies, wat leidend is bij de toelating tot het voortgezet onderwijs. Scholen voor voortgezet onderwijs mogen voor de toelating geen extra toetsen of testen meer afnemen om het niveau van de leerling nader te bepalen. Pas in april volgt de eindtoets. Wij zijn nieuwsgierig hoe de drie basisscholen in ons dorp deze verandering tot nu toe ervaren. tekst Berry van de Wetering fotografie Jacques Worms
Brandpreventief Adviesburo Jan van Gerwen B.V. Brandpreventief Adviesburo Jan van Gerwen B.V. Adviesburo Jan a Gerwen B.V. De Morgenstond 35 5473 HE Heeswijk-Dinther T. 0413 29 36 63 info@adviesburojanvangerwen.nl www.adviesburojanvangerwen.nl Brandpreventie Beton- staal- en houtconstructies Allround en veelzijdig in elektro Agro / Industrie / Utiliteit / Woningbouw / Camera-systemen / Inbraak-beveiliging / Zonnepanelen Heeswijk-Dinther / T 0413 29 29 05 / www.vanzutphenelektro.nl EEn 9 voor jE wErkstuk? Wij regelen het voor u. Geffen • Heesch • 073 534 07 00 • www.wihabo.nl
d’n HaDeejer | 13 Sander komt uit Velp, een klein dorpje nabij Grave. Ruim tien jaar speelde hij in het eerste elftal van plaatselijke voetbalvereniging SCV’58. Acht jaar geleden ontdekte Sander Heeswijk-Dinther, doordat hij een relatie kreeg met Carlijn van Zutphen. Inmiddels is HaDee voor hem al drie jaar zijn vertrouwde woonplaats. “Heeswijk-Dinther is een levendig dorp waar ik me meteen thuis voelde.” De lokale voetbalvereniging had Sander snel gevonden. Hij verruilde SCV’58 1 voor Heeswijk 8. “In dat team voetbal ik met plezier,” vertelt Sander, die vorig jaar de D1 trainde van Heeswijk. “Dit seizoen kreeg ik de mogelijkheid om de A1 te trainen, die mogelijkheid heb ik niet laten liggen. Heeswijk heeft nu een goede lichting. Van dat team zullen zeker een paar spelers het eerste team bereiken.” Naar Megen Eind 2014 kwam Ulysses uit Megen op zijn pad. “Ik heb al eens tegen Ulysses gevoetbald, toen ik bij SCV’58 voetbalde, en dat voelde meteen goed. Het is een gezellige dorpsclub en dat sprak mij aan. Ik ben in Megen twee keer op gesprek geweest. Het tweede elftal van SES uit Langenboom zocht ook een trainer, maar ik wilde de reactie van Ulysses afwachten,” vertelt hij. Uiteindelijk koos Ulysses voor Sander en zijn trainingsuren bij Heeswijk hebben daar zeker een rol in gespeeld. “Heeswijk is een mooie en grote vereniging in de regio. De club staat goed bekend. Ik heb bij Heeswijk natuurlijk veel geleerd, maar ik weet ook wat ik zelf kan. Voor Heeswijk heb ik ook al veel training gegeven bij SCV’58.” Uitdaging De A1 en het achtste elftal van Heeswijk zegt Sander vaarwel. Zowel bij Heeswijk voetballen en training geven en hoofdtrainer zijn bij een vijfdeklasser uit Megen is niet te doen. “Zelf zal ik geen actief voetballer meer zijn. Ik heb veel zin om in Megen aan de slag te gaan. Ik houd van het omgaan met mensen en om hen dingen aan te leren. Dat past ook bij mijn beroep als sportdocent. Ulysses wordt voor mij een mooie uitdaging. Het is een jonge ploeg waar ik alleen maar van kan leren. Maar Heeswijk zal ik zeker op de voet blijven volgen,” zegt Sander die in augustus de overstap maakt. Geen los zand Janssen is niet de eerste trainer die Heeswijk verlaat om elders hoofdtrainer van een eerste team te worden. Een paar jaar geleden verliet Mike van Driel Heeswijk om het vaandelteam van SCMH te trainen. Volgend seizoen staat hij aan het roer bij Boskant. “Ik heb Mike wel gesproken en wat betreft onze visie zitten we wel op een lijn, maar het is niet zo dat we uitgebreide gesprekken hebben gehad. Het belangrijkste is dat het bij Ulysses geen los zand wordt, dat ik de groep voor me heb en ik ook de wisselspelers voor mij ga winnen. Dat wordt een uitdaging,” besluit Sander. tekst: Matthijs van Lierop fotografie: Lianne Gabriëls Trainer bij Ulysses in Megen ‘Ik hou van de passie van het voetbal’ Sander Janssen (28) staat al de helft van zijn leven op het veld om voetbaltraining te geven. Dit jaar heeft de trainer de A1 van v.v. Heeswijk onder zijn hoede. Volgend seizoen wacht zijn eerste vaandelteam: Janssen wordt trainer van Ulysses uit Megen.
14 | d’n HaDeejer
d’n HaDeejer | 15 Antoon Verhaak wil complexe zaken overzien ‘Door veel te reizen leer je te relativeren’ Grave De naam ‘Verhaak’ is al een hele tijd verbonden aan deze stad. Antoons vader heeft 40 jaar een drukkerij gehad in Grave. Hij reisde veel voor de Katholieke Missiepersorganisaties en zette missiedrukkerijen op in ontwikkelingslanden in Afrika, Indonesië en Zuid-Amerika. Later zou Antoon daar ook nog een rol in spelen. Nu bezoekt Antoon nog wekelijks zijn 95-jarige moeder in dit stadje en belt haar dagelijks over het nieuws van de dag. Samen skypen ze met haar kleinzoon Bart die met vakantie in Australië is. Afrika Behalve Grave heeft Antoon ook Afrika in zijn hart gesloten. Voor het behalen van zijn kandidaatsexamen kreeg hij een reis cadeau van zijn ouders. Via het ‘netwerk’ van zijn vader trok hij vier weken rond met witte pater Ton van den Hout door Tanzania. Drie jaar later na zijn afstuderen in 1972 reisde hij met drie vrienden in een Landrover naar India en Nepal en na oversteek overzee een stuk door Afrika. “Dat was toen nog niet gevaarlijk. Mensen waren arm, maar er was niet zoveel honger en geweld, zoals nu. Wel veel vitaliteit, levenslust en muziek. Door veel te reizen, leer je te relativeren. Je bent minder bezig met carrière maken en zo. Het vormt je als persoon,” aldus Antoon. Rwanda vond hij een van de mooiste landen met heel vriendelijke mensen. Bijna een oase. Maar in 1994 zou het daar tussen de Hutu’s en de Tutsi’s helemaal mis gaan. De verstoorde onderlinge verhoudingen resulteerden in een volkerenmoord. Na het afronden van zijn studie gaat Antoon namens zijn vader nog een keer naar Malawi om een missiedrukkerij te adviseren en te ondersteunen. Daarvoor loopt hij eerst even ‘stage’ bij de krant ‘De Gelderlander’. Hachelijk was het die keer dat Antoon vanuit Nairobi in Kenia naar huis vloog. Het vliegtuig was overbelast, doordat alle passagiers teveel bagage en souvenirs mee terug hadden genomen. Kreunend en steunend kon het vliegtuig echt net op tijd de startbaan verlaten en opstijgen. Bedrijvig Na zijn gymnasiumopleiding op het Canisiuscollege en zijn studie schei- en natuurkunde aan de Universiteit in Nijmegen doet hij researchwerk bij Unilever. “Ik was altijd maar probleemoplossend, analyserend bezig. Boeiend, maar het werd ook wel wat saai.” Daarom gaat hij lesgeven en begint hij aan een vervolgstudie master onderwijskunde. Hij werkt jaren in het Middelbaar Onderwijs en later in het Voortgezet Algemeenvormend Volwassenenonderwijs (VAVO). “In het VAVO was ik meer coachend bezig dan in het ‘normale’ onderwijs. Ik hielp schooluitvallers met o.a. het maken van scripties, maar nog mooier met het teruggeven van hun zelfvertrouwen. Zodat ze weer enthousiast raakten en zich niet machteloos voelden”. Na zijn pensioen wordt Antoon actief bij de landelijke partij D66 als secretaris van de themaafdeling Onderwijs en Wetenschap. Daarmee is hij vorig jaar gestopt. Nu is hij lid van D66 in Bernheze. “Dichter bij huis, concreter ook. Van daaruit was het ook een logische stap naar de Stichting Actief Burgerschap een paar jaar geleden. Verder ben ik huisman, sport graag zoals zwemmen, langlaufen, schaatsen, fietsen en wandelen. Tennissen gaat helaas niet meer vanwege rugklachten en voor schaken laat mijn geheugen me in de steek. Vooruitdenken en onthouden zijn essentieel bij het schaken. Samen met mijn broer en met een vriend uit HD heb ik nog een Valk (zeilboot - red.) en ik lees veel en graag.” Door zijn scheikundestudie heeft Antoon geleerd om te ‘denken’ en complexe zaken te overzien. Hij vindt het leuk en boeiend om zaken te doorgronden, zoals bijvoorbeeld het broeikaseffect en de vergrijzingsproblematiek. Leefstijl Als de jongste zoon Bart vier jaar oud is, blijkt dat Antoon de ziekte van Waldenström heeft: een kwaadaardige beenmergziekte. Genezing is niet mogelijk en de levensverwachting is niet hoog. Antoon legt zich er niet bij neer. Hij verdiept zich vanaf het begin diepgaand in zijn ziekte en in de epidemiologie (leer van het ontstaan en verloop van ziekten – red.). “Het is opvallend dat kanker bij een aantal volkeren Antoon Verhaak is een bescheiden, intelligente man. Hij is wetenschapper, huisman en druk met van alles en nog wat. Voelt zich al een kleine dertig jaar thuis in HaDee. Antoon (67) is getrouwd met Anita van Doorn (55, verloskundige). Ze hebben drie zonen: Kees (30), Frank (28) en Bart (25). tekst Thea van der Doelen fotografie Jacques Worms
Wat beweegt jou? H. Stokstraat 4 Heeswijk-Dinther T (Fitness) 0413-22 84 21 T (Fysio) 0413-22 85 09 E info@mtc-bernheze.nl I www.mtc-bernheze.nl • Fitness • Bedrijfsfitness • Spinning • Fitkids • Afslanken • Lymfedrainage • Fysiotherapie • Manuele therapie • Sportrevalidatie www . s t e r r i n . n l IN SLECHTS 60 MINUTEN EEN JONGERE EN MOOIERE HUID! MESO behandeling (zonder naalden en dus zonder pijn) Deze anti-aging behandeling met langdurig effect is uiterst succesvol in het bestrijden en voorkomen van rimpels. Geconcentreerd Hyaluronzuur wordt door middel van DIBI Milano’s High Tech apparaat DIBI SKIN POWER naar de diepere huidlagen getransporteerd. Voor een zo optimaal mogelijk effect. Hyaluronzuur is als werkstof bekend omdat het soepelheid en een sterke vochtbinding geeft. Het resultaat: de huid krijgt een ware cosmetische filler en ziet er snel en zichtbaar weer stralend en strakker uit. Huidverzorgingssalon Marja Gouverneursweg 6A 5473 VB Heeswijk-Dinther Tel: 0413-293278 e-mail: huidverzorgingssalonmarja@home.nl Internet: huidverzorgingssalonmarja.nl SLIMMER COMMUNICEREN! De Dageraad 15a 5473 HD HEESWIJK-DINTER Tel 0413-741714 info@ slimtelecom.nl www.slimtelecom.nl
d’n HaDeejer | 17 niet of nauwelijks voorkomt. Ik was benieuwd naar de factoren die mogelijk van invloed zijn op het ontstaan van ziekten. Vanaf dat moment heb ik mijn voeding aangepast. Ik slik voedingssupplementen en beperk het gebruik van suikers, zout en vlees en vermijd kunstmatige toevoegingen aan voedsel. Ik beweeg veel, probeer stress te voorkomen en doe aan zen-meditatie.” Vanwege infectiegevaar reist Antoon minder dan voorheen. Wel gaan ze regelmatig naar hun vakantiehuisje in Duitsland in het Thüringerwald. Daar ondergaat hij ook de onderdompeling in een andere wereld. Hij leest Duitse kranten en voert gesprekken met Duitse vrienden. Antoon zegt niet te kunnen bewijzen dat zijn levensstijl ervoor gezorgd heeft dat zijn ziekte tot nu toe erg gunstig verloopt. Hij is er wel van overtuigd dat het een goede leefwijze is. “Ik sprak met voormalige Oost-Duitsers, die vertelden dat er vóór de ‘Wende’, tot 25 jaar geleden nauwelijks kinderen met astma en allergieën waren, in tegenstelling tot nu. We hadden het over de invloed van ‘moderne’ voeding hierop. Probleem is dat er allerlei economische belangen spelen in de voedingsindustrie die een oplossing in de weg staan. Op zich zijn alle voedseltoevoegingen wel goedgekeurd, maar wat ze in samenhang in ons lichaam veroorzaken of te weeg brengen, is lastiger te benoemen.” Ondanks de ‘inzet’ van Antoon zelf heeft hij een half jaar geleden toch een chemobehandeling moeten ondergaan. Net als zeven jaar geleden. Hij werkt er nu hard aan, om op zijn ‘oude’ niveau terug te komen. Samendoen In 2011 werd door een groep betrokken inwoners het Integraal Dorpsontwikkelingsplan (IDOP) aangeboden aan de gemeente. Een visie op het in stand houden en verbeteren van de leefbaarheid in ons dorp. Inmiddels is deze visie vertaald in het dorpsakkoord dat in januari jl. tussen de Stichting Actief Burgerschap en de gemeente is gesloten. (Zie www.Hadeejer. nl/actief-burgerschap voor de volledige tekst – red.). Daarin worden een viertal thema’s benoemd waar de gemeente en de Stichting samen mee aan de slag gaan. Antoon is al een paar jaar actief bij de Stichting. Inmiddels vervult hij de rol van secretaris. “Rol van de Stichting is snijvlak zijn tussen de verschillende partijen en zo nodig specifieke kennis erbij betrekken,” aldus Antoon. Er zijn vier werkgroepen actief op het gebied van de thema’s zorg, bouwen, centrum en verkeer. Antoon is bij de meeste daarvan actief betrokken. Het thema ‘zorg’ is heel actueel. “We kijken met bijvoorbeeld Laverhof samen naar oplossingen en initiatieven en stimuleren deze. De uitvoering hiervan ligt bij de (betaalde) professionals, maar ook bij ons zelf. De gemeente is nu bezig met een woonbehoefteonderzoek. Wij zijn ervan overtuigd dat er meer sociale woningbouw moet komen in ons dorp. Zodat jongeren hier kunnen blijven wonen en ons dorp minder vergrijst. De woningvoorraad is scheef, kunnen we sommige dure woningen niet splitsen? Na de nieuwbouw van de Coop hopen we op de realisatie van een vitaal, autoluw centrum tussen de Jumbo en de Coop, met een gezellig terras. Dit in samenspraak met de ondernemers, gemeente en de Stichting”. Antoon denkt graag mee. “Waar je jezelf voor inzet, heeft waarde, in zijn algemeenheid. Je bent niet machteloos, je moet zelf initiatief nemen”. ‘Door veel te lezen en na te denken kom je er achter, hoe weinig je weet’
18 | d’n HaDeejer
Toe� & N� We schrijven 1988. Op de foto zien we Gerard Barten, tijdens zijn afscheid als hoofdonderwijzer van de Sint Servatiusschool. Op zijn arm kleinzoon Jasper van der Zanden. tekst: Liseth Kuijs fotografie: Eefje Voets toen: De foto werd gemaakt door Wout van Assendelft en geplaatst bij een artikel in het Brabants Dagblad. Onder de foto werd vermeld dat Gerard met een zuigeling op zijn arm stond. “Dat klopt natuurlijk niet. Jasper heeft wel een zuigflesje in zijn hand, maar hij was daar 2 jaar oud,” zegt Gerard. Na 35 jaar op de Dintherse basisschool werkzaam te zijn geweest, maakte ‘Mister Barten’ de keuze om gebruik te maken van een regeling waardoor hij al op 57-jarige leeftijd kon stoppen met werken. “Een nuchtere beslissing, mede ingegeven door het feit dat ik op dat moment deeltijd wethouder was.” Gerard was niet emotioneel tijdens zijn afscheid. “Die tranen heb je eerder al gehad. Ik had de beslissing zelf genomen, dus dan moet je daar niet gaan staan snotteren. Bovendien was het één groot festijn, dat 3 dagen duurde. Ik had al mijn aandacht nodig om de prachtige activiteiten te zien en horen en dus ook geen tijd om emotioneel te zijn.” nu: Gerard heeft zich sinds zijn afscheid niet meer beziggehouden met het onderwijs. “Als ‘oppas-opa’ heb ik mijn kleinkinderen wel eens naar ‘t Palet gebracht en ook het jaardocument van de school lees ik meestal wel door.” In deze tijd lesgeven zou hij niet meer kunnen. “Niet dat ik het niet zou durven, hoor. Ik denk dat ik ze nog wel de baas zou kunnen,” lacht Gerard. “Maar inhoudelijk zou het lastig worden.” Gerard is na zijn afscheid niet in een zwart gat gevallen. Hij was en is actief op allerlei terreinen, zoals politiek, cultuur en geloof. Daarnaast genieten Gerard en zijn vrouw Jet volop van hun kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen, die bijna allemaal in HeeswijkDinther wonen. Zo ook Jasper. Hij woont bij zijn ouders en studeert Landscape Design aan de HAS in Den Bosch. Hij is net terug uit Gent, waar hij 3½ maand verbleef voor zijn eindstage. In juli hoopt hij af te studeren en aan de slag te kunnen als ontwerper van een buitenruimte zoals tuin, park, plein, gemeentelijk groen enz. Gerard en Jet zien Jasper wekelijks, als ze op de koffie gaan bij dochter Karin. “En op zondag komen ze allemaal bij ons op de koffie; dan zijn alle kamers hier gevuld. Prachtig!” Gerard en Jet hebben hun huis in de Torenstraat inmiddels verruild voor een mooi appartement, nog net in Dinther. Vanaf zijn balkon kijkt Gerard hier uit (en soms neer) op Heeswijk, zo vertelt de Dinthernaar lachend. Gerard Barten is niet in een zwart gat gevallen d’n HaDeejer | 19
20 | d’n HaDeejer Locaties In 1950 ontstaan als TOG (Tot Ons Genoegen). Door toedoen van enkele leden van de KAJ (De Kajotters), de Katholieke Arbeiders Jeugd, is de groep in 1960 verder gegaan als toneel en cabaretgroep De Lachspiegel. Vanaf toen mochten er ook vrouwen meedoen. Jarenlang werd De Lachspiegel vereenzelvigd met Martien Wijgergangs, die alle teksten en liedjes schreef, het decor bedacht en regisseerde. Men heeft nogal eens van locatie moeten wisselen. Speelde het gezelschap aanvankelijk in parochiehuis St. Jozef, in de jaren ’60 moest men naar Hotel Cuypers, daarna naar Limburgia (nu restaurant Negen) en de zaal van Jan van Erp en vanaf 1990 weer in het parochiehuis alias Willibrordcentrum. Onderwerpen “Op dit moment is het veel meer een collectief,” vertelt voorzitter Henk van Driel. “Vanaf 2003 worden tekst en liederen door de spelers zelf geschreven. Ging het in de jaren ’90 nog veel over plaatselijke politiek, nu gaat het meer over zaken van alledag, waar de draak mee gestoken wordt. Onderwerpen waren bijvoorbeeld de Coffeeshop, zigeunerleven, de engel van Ter Weer, de Hoofdstraat, fietsroutes, paniek op vakantie, de herindeling en lastige gemeente. Vast zijn de zogenaamde ‘vurduukskes’ en van tijd tot tijd hebben we monologen. Vanwege decorwisseling, kleding en wisseling van personen volgen we wel een vast stramien. Dat is gewoon praktisch.” Slogans De Lachspiegel speelt nu met vier dames en vier heren en veertien personen zijn betrokken bij andere disciplines van decor tot regie, kassa enz. Betsie van der Cammen is voor de derde keer regisseuse. Ger Sanders, die dus al 25 jaar meespeelt, weet zich nog mooie slogans te herinneren uit de jaren ’80 en ’90 zoals ‘Verstaand op nul’, ‘Kreg nou wè’, ‘Ut lekt nerges op’, ‘Verschil moet er zên’ en ‘‘t Moes nie meuge’. En dit jaar Cees Markus (63) Dat ligt er maar aan waar je het over hebt. Ik word blij van de mentaliteit en de sfeer in het dorp. De mensen zijn over het algemeen plezierig. Zoals hier nu ook bij de boeken- en platenbeurs. Of bij de soos, waar de vutters wat kaarten of biljarten, daar wordt ook altijd heel wat afgelachen. Gewoon menselijk bezig zijn, niet met je mobieltjes, maar gewoon de mensen in de ogen kijken. John van Tartwijk (74) Ik vind de column van Henk Habraken in D’n HaDeejer altijd erg grappig, met een spottende ondertoon. Zijn vooruitziende blik over hoe hij Heesch bij Oss wil krijgen. Maar ook DeMooiBernhezeKrant vind ik een mooie aanvulling. Waar ik om moet lachen is het probleem van de Hoofdstraat. Daar is nog steeds geen fatsoenlijke oplossing voor! Ans de Visser (62) Gelachen? Tsja, het is weer bijna carnaval, ik moet altijd lachen bij de vrolijke optocht en zo. En natuurlijk lachen bij het zingen met De Borrelnoten, waar ik lid van ben. Zowel tijdens de repetitie als bij de afterparty in De Zwaan. Dat is altijd gezellig, met wat muziek erbij. Zingen stemt je blij! En ik zeg altijd maar zo: een dag niet gezongen is een dag niet geleefd. Dorpspraat Valt er nog wat te lachen in HaDee? Dit jaar brengt Toneel en cabaretgroep ‘De Lachspiegel’ haar 65ste revue. Uniek, zie het maar eens vol te houden met elk jaar een nieuw actueel programma. Daarom is de titel van de nieuwe revue ‘Briljant’ om dit extra aan te geven, zoals een echtpaar zijn briljanten bruiloft viert. We spraken met Henk van Driel, voorzitter sinds acht jaar, en Ger Sanders, die al 25 jaar meespeelt. tekst Ad van Schijndel fotografie Lianne Gabriëls tekst Marko Konings fotografie Lianne Gabriëls Briljante voorstellingen van De Lachspiegel ‘We steken de draak met zaken van alledag’
d’n HaDeejer | 21 Mieke Gevers (53) Ik heb hier vanmorgen al veel gelachen tijdens het ‘aansmeren’ van boeken. Dan bieden we plastic zakken aan, zodat er veel gekocht kan worden! Ik werk op een peuterspeelzaal, en met kinderen is er natuurlijk ook altijd veel te lachen. Maar toen ik nog op Laverhof met dementerende mensen werkte, werd er ook veel gelachen, om wat mensen doen of hoe ze bezig zijn. John Davies (64) Ik moet zeker lachen om het carnavalsgebeuren met alles daar omheen. En bij de jaarlijkse 6-kamp. Ook kan ik altijd lachen en genieten van De Kersouwe. Daar komt altijd veel leuks, zoals cabaretiers en concerten. Zeker bij mooi weer is dat genieten. Voor zo’n kleine plaats is er eigenlijk heel erg veel te doen. En valt er dus ook heel veel te lachen! Ronald Habraken (48) Ik heb van de week nog erg gelachen. We zijn met de buurt wezen bowlen en één van hen maakte bij het gooien een complete pirouette en viel vervolgens op de grond. Maar ik moet ook altijd lachen om de oude advertenties en verhalen van vijftig jaar geleden in d’n HaDeejer. En met de foute avond op maandag bij de carnaval in De Toren, daar wordt ook volop gelachen. Spelers vlnr. Monique van Cleef, Ad van de Ven, Arnold Schakenraad, Harry van de Ven, Idy Schouten, Ger Sanders en Marijke van Katwijk. dus ‘Briljant’. “Aan bod komen o.a. de zorg, bezuinigingen, misverstanden in de huiselijke kring, toekomstvoorspellingen en de overgang van hoe ouderen en jongeren ergens tegenaan kijken,” zegt Ger Sanders. “Het doel blijft een leuke clou en het moet boeiend zijn voor het publiek. ABN en dialect gaan door elkaar, maar 70% is wel dialect.” “Zo’n revue blijft uniek,” zegt voorzitter Van Driel tenslotte, “en het is briljant. Volkstheater zoals De Lachspiegel moet blijven bestaan. Ik ben trots op onze kwaliteit en dat trekt mensen. ‘De Lachspiegel speelt op 6, 7 en 8 maart
RETSELSEWEG 2 I 5473 HC HEESWIJK-DINTHER TEL. 0413 296 290 I FAX. 0413 296 291 INFO@BEUGT.NL I WWW.BEUGT.NL Beugt. Máákt uw vloer. Alle vloeren die hier worden verkocht komen uit eigen fabriek. Door strenge eisen aan houtselectie en houtbewerking, leveren wij uitsluitend kwaliteitsvloeren en panelen. www.humssjl.nl Logo d´n HaDeejer.nl Is fotograferen jouw hobby? Of schrijf je liever artikelen? Werk dan mee aan de website www.hadeejer.nl
d’n HaDeejer | 23 tekst Rene van der Pas fotografie familie De Visser Hotel Restaurant De Brug, 1873 tot 1968 De waag Café De Brug (met bakkerij en winkel) van Toon de Visser stond tussen waar nu (nog) Autobedrijf Vorstenbosch is gevestigd en de verkeerslichten. Willem van Oorschot liet het bouwen in 1873. Toon Plaat had er ook al café. In 1933 nemen Antoon en Truus de Visser er hun intrek. Antoon is geboren op het kasteel als zoon van Hannes de Visser en Ditje Vos. Zijn vrouw Truus is een dochter van Johannes van Drunen en Hendika Rijkers, die zoals hierboven vermeld, ook café hadden aan de Zuid-Willemsvaart, met slagerij en winkel. Rond 1950 wordt café De Brug ook een hotel en halfweg de jaren vijftig van de vorige eeuw koopt De Visser het pand van Van Oorschot. Die had ook ‘de waag’ aan het kanaal, een losplaats voor schepen, en een opslag daar. Theo de Visser (zoon van), zijn vrouw Corry en Riek van Zutphen-de Visser (dochter van) vertellen. corry: “Ik kwam in 1958 in beeld als aanstaande schoondochter. Je was welkom, als je werken kon. Iedereen hielp mee. Mijn eerste karweitje was het schoonmaken van een plank uit de bakkerij. Ik wilde een goede indruk maken op schoonmoeder en schrobde alsof mijn leven ervan afhing. Haar reactie? ‘Wè moet onze Theo nou mè die meid? Ze kumt noit klaor mè dur wèrk’. De Zuid-Willemsvaart was toen nog een druk bevaren route. De losplaats zorgde voor klanten. In de wintertijd kwam het wel eens voor dat schepen ingevroren zaten, soms wel zes weken. Die mensen moesten toch eten en drinken. Allemaal klandizie.” theo: “Vader deed de bakkerij, hij had aan een paar uren slaap genoeg. Moeder de winkel en het café. Ze kwamen elkaar soms op de trap tegen. Moeder was een echte zakenvrouw, slim ook. Soms moest ze wat gedaan krijgen bij de gemeente. Dan nam ze een taart mee. Als het moest, ging ze zelfs naar Den Haag. Een vast gezegde van haar: ’Iedereen is liever gefopt dan geklopt’. We hadden ook een beschuitfabriek(je), Vissers Beschuit. Moeder is nog naar Den Haag geweest voor een exportvergunning. Ik werkte mee in de bakkerij. Visvereniging Altijd Beet had bij ons haar thuisfront. Regelmatig waren er visconcoursen. Toen het ook hotel werd, ging dat niet samen; die vissers konden er wat van. Het hotel had tien kamers, één badkamer en toilet. Zeven gulden en vijftig cent voor een nacht met ontbijt.“ riek: “Marinus Voets werkte in de bakkerij en Mien van Rooy was vaste hulp in het café en restaurant. We hebben eens een diner klaargemaakt voor 250 mensen. Het hotel stond goed bekend. Vertegenwoordigers logeerden er, maar ook topambtenaren uit Den Haag met chauffeur. We hadden dansavonden met live muziek. Moeder was de drijvende kracht. Ze had ook al een rijbewijs. Maar reed daarvoor ook al, ze was nog aan het lessen. Komt ze op een dag thuis, vergeet waar de rem zit en neemt het fietsenrek en een paal van de veranda mee. Piet van den Berg had het allemaal gezien: ‘Toon, de vrouw kumt thuis!’.“ In 1964 gaan Antoon en Truus uit de zaak. Van der Veen huurt het. In 1968 koopt Rijkswaterstaat Hotel Restaurant De Brug, het moet plaats maken voor de parallelweg. Maar liefst zes cafés stonden vroeger aan de Kanaaldijk Noord (toen nog gemeente Schijndel) en directe omgeving. Toon Dijkhoff en Bolwerk (op de hoek waar Van Houten woonde) aan de Heeswijkseweg. Bert van den Broek (Rust U Even) en Toon de Visser waren cafébaas aan de Kanaaldijk, Johannes van Drunen aan Sluis 3 aan de overzijde. Van Den Brand had een café aan de Steeg. Op kroegentocht deel 5
24 | d’n HaDeejer tekst Nils Vos en Marijke van Oorschot fotografie Sanne van Rozendaal Het begin Toen Joeri na de middelbare school de opleiding voedingsmiddelentechnologie aan de Helicon in ‘s-Hertogenbosch ging volgen was een van de onderdelen het brouwen van bier. “Ik was erg enthousiast hoe het hele proces in zijn werk ging en al snel had ik mijn vader verleid om eindelijk na al die jaren (hij hield nooit van mijn hobby’s) samen iets op te zetten.” Joeri: “Na de theorie van het bier brouwen moest ik stage gaan lopen bij een hele kleine bierbrouwer in Oijen bij Oss, waar ze speciaal bier brouwen dat meestal in de regio verkocht wordt. Daar heb ik heel veel geleerd en mocht ook veel doen. Met veel plezier ging ik iedere dag weer naar deze stage.” John: “Doordat Joeri zo enthousiast was, ben ik ook naar Oijen gegaan om een cursus te volgen. Zo heb ook ik het brouwen onder de knie gekregen.” Het proces “Joeri bedenkt alles en ik begeleid,” lacht John. “Geduld, geduld is een van de belangrijkste eigenschappen die je moet hebben. Daarom is een stappenplan onze leidraad. Daarnaast is hygiēne een heel belangrijk item. Eén bacterie en je hele proces is naar de knoppen. We zijn aan de slag gegaan. De eerste keer was op Tweede Kerstdag 2013, in het schuurtje achter ons huis. Daar is de brouwerij, nou ja, er staan een paar ketels en de benodigde ingrediënten liggen in een keukenkastje. De kratjes bier staan in de hoek. We brouwen net één jaar. Het jongste biertje, van Tweede Kerstdag 2014, staat nog te rijpen. Dat hele proces duurt zes weken waarbij je het koolzuurgas regelmatig moet laten ontsnappen door het vat te schudden. Als je het proces te lang laat duren, gaat het vlokken. Het moet donker en koel staan. Speciaal bier kan op temperatuur tussen 15 en 20 graden gemaakt worden. Bij dit proces blijft de gist op het brouwsel drijven. Gewoon pils is ondergistend bier. Een proces op lage temperatuur tussen 4 en 15 graden waarbij de gist zich afzet op de bodem van de kuip.” Verbaas je vrienden met je zelf gebrouwen bier. Schol! Bier versus wijn. Hop versus druiven. Moeder versus zoon. john mollema (48) en joeri mollema (23) delen na al die jaren eindelijk samen een hobby, bier brouwen. joeri: “ik werk bij de Halm als allround procesoperator. ben daar nog wel in de leer.” john: “ik ben mede-eigenaar van een advies- en projectmanagement organisatie. Het bier brouwen is echt in het weekend, lekker met je handen bezig zijn en samen met mijn zoon wat doen.”
d’n HaDeejer | 25 Wijn versus bier. Druiven versus hop. Zoon versus moeder. Do cranen, woonachtig in Dinther, maakt het allebei. Hij maakt al sinds 1978 wijn, en brouwt bier. Dat werd me in een gesprek met hem nadrukkelijk verteld. want wijn brouw je niet. wijn maken is een ambacht. Do is aangesloten bij gilde ‘rivierenland’ in schijndel. wijn maken is voor de gepensioneerde Do een fijne bezigheid. Hoe doet hij dat? zo dus. Het begin “Een oom van mij kocht op een gegeven moment een pakket om wijn te maken. Die kreeg zo’n grote gistingsfles thuis en een paar van die pakken concentraten. Daar hoefde je alleen maar water bij te doen. Dat zou dan wijn worden. Jaren naderhand dacht hij: wat doe ik er eigenlijk mee? Toen zei hij: ’Hier Do, kun jij dat gebruiken?’ Ik denk nou ja, het is altijd te proberen. En zodoende ben ik eigenlijk begonnen. Eigenlijk wist ik er toen niets van af.” Het proces? “Op een gegeven moment ben ik er wel achter gekomen dat die gistcellen worden gevoed met suiker. En hoe meer suiker, hoe hoger het alcoholpercentage. De eerste wijn zat aan de 17 procent en dat is toch eigenlijk ook de bedoeling niet. Dus toen ben ik toch maar een paar boekjes aan gaan schaffen. Gelukkig had ik het meeste wel goed gedaan, maar het percentage was dus nog niet goed. De wijn die je zelf maakt, vind je al snel lekker! Ik dronk wel al wijn maar dat begon met drie flessen voor een tientje. Naarmate ik meer met wijn bezig was, werd ik steeds kieskeuriger. Dat wordt duurder, maar ook lekkerder. Ik ben deken van het gilde ‘Rivierenland’ en daar zijn wijnmakers en bierbrouwers vanuit de regio. Van Nieuwkuijk tot Berghem. Een vrij grote regio. Ieder gilde heeft een deken, en ik ben verantwoordelijk voor onder andere de puntentelling tijdens de keuring van elkaars producten en het technische gedeelte van het gilde. Ook heb ik als eerste mijn keurmeesterschap behaald. Ik begeleid nu vooral ook cursussen. En thuis, daar staan de tonnen te pruttelen.” Vervolg pagina 26
www.hadeejer.nlRkJQdWJsaXNoZXIy MjU2Mzc=