D ’ n HADee j eR 1 MAANDBLAD VOOR hEESWIJk EN dINThER JAARGANG 12 fEBRuaRI 2016 ‘Wat anders!?’ met moleculen
Bikers Hoofdstraat 15, 5473 AN Heeswijk Dinther Telefoon: 0413-291640 e-mail: info@bikers.nl www.bikers.nl Like ons op: Facebook.com/haardromekappers In de maanden Februari/Maart/April maak je, bij aankoop van 2 haircare producten, kans op een nieuwe fiets. Ook ontvang je in dezelfde periode bij Bikers bij aankoop van een nieuwe fiets een waardebon voor een gratis knipbehandeling. Kijk voor meer informatie op: www.haardromekappers.nl/nieuws & specials Ben jij geknipt voor deze fiets? Haar Drôme kappers Balledonk 37, 5473 BD Heeswijk Dinther Telefoon: (0413) 29 18 66 e-mail: info@haardromekappers.nl www.haardromekappers.nl
“Van frotten naar een gerenommeerd bedrijf” 23 20 6 5 Voorwoord 6 Groot interview Adrie van den Heuvel 9 Column Henk 10 Versus: KBO Dinther vs KBO Heeswijk 13 Ingezonden 14 Tweelingen: Meike & Yulia Verhoeven 17 Project van Cube 20 Biljartvereniging DIO 21 Dorpspraat 22 Toen en nu, Sander van der Steen en Roel Verstegen 25 Onderzoek doen in Cuba 28 Vluchteling Youyou in HaDee 31 Toertochten op de schaats 33 Column Toon 35 Zakelijk bekeken 37 50 jaar gelee Brug Terug 35 Agenda Inhoud Jaargang 12 | Nummer 2 | Februari 2016 14 d ’ n hadee j er 3
Een aandeel in elkaar Maak een afspraak met onze mobiele adviseurs. De mobiele adviseur is een service van Rabobank Oss Bernheze speciaal voor klanten die (tijdelijk) niet in staat zijn om zelf naar kantoor te komen vanwege ziekte, ongeval, ouderdom of een lichamelijke beperking. Niet in staat om naar de bank te komen? Kijk voor meer informatie op www.rabobank.nl/ossbernheze, of bel (0412) 45 77 77 komen graag naar u toe! Onze mobiele adviseurs
D ’ n HADee j eR 5 REDACTIE Berry van de Wetering (hoofdredacteur), René Kuijs, Ardith Manders, Harry Mikkers, Monique Raaijmakers, Ad van Schijndel MEDEWERKERS Robert Deckers, Thea van der Doelen, Henk Habraken, José van der Heijden, Marko Konings, Toon Konings, Liseth Kuijs, Matthijs van Lierop, Ton Lunenburg, Cathelijn van der Meijden, Jacques van der Meijden, Jeroen de Mol, Marijke van Oorschot, Rene van der Pas, Noortje van Schijndel, Bart van Schijndel, Sanne Sleutjes, Wim Smits, Maud van de Wetering, Nils Vos VORMGEVING Corina Gloudemans, Josine van Hirtum, Karin van Oss, Danique van de Rakt, Eveline van Rijbroek, Henny Wijgergangs FOTOGRAFIE Lianne Gabriëls, Jacques Worms, Sanne van Rozendaal, Eefje Voets KOPIJ/INFORMATIE Uiterste inzenddatum: 1e van de maand E-mail: redactie@hadeejer.nl ADVERTENTIES Uiterste inzenddatum: 15e van de maand E-mail: advertentie@HaDeejer.nl VRAGEN OVER BEZORGING Bel Marijn de Mol 06-19781787 E-mail: bezorging@hadeejer.nl Jaarabonnement niet-inwoners € 36,00 incl. verzendkosten DRUK Van Helvoort Grafisch Bedrijf BV Gemert Oplage 3400 stuks Volg D’n HaDeejer ook via twitter.com/hadeejer www.facebook.com/ hadeejernieuws WWW.hadEEJER.Nl D’n HaDeejer is een uitgave van Stichting Dorpsnieuws. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Fotografie cover Sanne van Rozendaal Wie begin deze maand de carnaval heeft afgesloten, is waarschijnlijk wel toe aan een nieuwe mix. Geen verse playlist met de laatste hosnummers en geen nieuwe cocktail, maar gewoon een mooi portie leesvoer. Terug van weggeweest staat in dit nummer weer een echte ‘versus’. Onze kartrekkers van de KBO geven weer, wat zij voor de ouderen in HaDee betekenen. Datzelfde geldt voor D.I.O. al veertig jaar lang. Ook op leeftijd, maar vief én fris van geest is Adrie van den Heuvel. Een man met een verhaal, dus een groot interview. Ook Youyou heeft een indrukwekkend verhaal. Als vluchteling uit Congo, kwam ze na vele omzwervingen in HaDee te wonen. In ons dorp probeert ze haar bestaan op te bouwen. We werden gastvrij ontvangen! Verder leest u over de moleculen van Cube en medisch onderzoek in Cuba, krijgt u een tweeling en een Toen en Nu voorgeschoteld én maken we kennis met zwemschool Sandra. Duik mee dit nummer in en geniet van de mooie mix van verhalen. Veel leesplezier! De redactie ‘We werden gastvrij ontvangen!’ Mix colofon VooRWooRd
Adrie is geboren in Veghel. Dat hij in 1953 Marietje van der Pas in Dinther tegenkwam was niet toevallig. “Ik kende haar ‘via via’ en was getipt dat ze er die avond zou zijn. Er was een dansavond georganiseerd in de Beugtse Barrière, in verband met de Watersnoodramp.” Na afloop bracht Adrie haar naar huis en vanaf toen was het ‘aan’. Na 6 jaar verkering trouwden ze en gingen wonen in de door Adrie zelf gebouwde woning in de Burgemeester van de Veerdonkstraat. Omdat Marietje 6 jaar later vanwege lichamelijke klachten niet meer naar de bovenverdieping kon, verhuisden ze naar een -eveneens door Adrie zelf gebouwde- bungalow in de Eikenhoek. Toen de beperkingen van Marietje groter werden en zij in een rolstoel terecht kwam, verhuisde het echtpaar naar een appartement in de Clemens van de Bergstraat. WERk Na de Ambachtsschool ging Adrie werken als timmerman, bij Van den Heuvel in Veghel. “Het was 1947, ik werkte 50 uur per week, voor 8 cent per uur en kreeg elke zaterdag 4 gulden.” Zijn tweede werkgever was Bouwbedrijf Van Strien van Uden, in Heeswijk-Dinther. “Daar werkte ik mee aan de bouw van de Boerenleenbank in Heeswijk.” Daarna ‘zat hij enkele jaren in de verzekeringen’ om vervolgens toch weer terug te keren naar de bouwwereld. Bij Bouwbedrijf Van der Linden in Sint Michielsgestel verrichtte hij ongeveer 5 jaar lang restauratie- en onderhoudswerkzaamheden aan monumentale gebouwen in Heusden. “Dat was heel mooi werk”. Het werk dat hij daarna via Van der Linden moest doen, in de betonbouw bij de PNEM, beviel hem minder goed. “Een kennis die wist dat ik ander werk zocht, vertelde me dat ze bij Van Oorschot Jacobs een machinaal timmerman nodig hadden en er geen konden vinden. Dan zullen ze niet genoeg betalen,” zei Adrie. Toch ging hij op gesprek en hij werd aangenomen. Twee jaar heeft hij daar met plezier gewerkt, totdat er geen werk meer was. WERklooS “Ik was 49½ jaar en werkloos; een moeilijke leeftijd om aan werk te komen. Na een half jaar vroegen ze op het arbeidsbureau of ik vervangend werk wilde doen. Het ging om het maken van trappen bij Machinaal Timmerbedrijf Van der Linden in Veghel. Ik wilde alles aanpakken en zei ‘ja’. Eigenlijk was ik al aangenomen, voordat het gesprek begon. Ze wisten dat ik goed trappen kon bouwen en hadden er met het personeel al over gesproken dus ik kon meteen beginnen.” Twee jaar heeft hij daar nog gewerkt, totdat zijn gezondheid hem in de steek liet; Adrie kreeg rug- en longklachten en mocht niet meer werken. “Ga maar voor je vrouw zorgen,” zei de keuringsarts. ‘Ga maar voor je vrouw zorgen’ ‘Ik heb altijd ‘gefrot’’ Sommige mensen maken van hun hobby hun beroep. De 84-jarige Adrie van den Heuvel deed het omgekeerde. Als timmerman verdiende hij zijn geld met het maken van trappen, inmiddels vult hij zijn vrije tijd ermee. De trappen die hij tegenwoordig maakt zijn echter wel wat kleiner van formaat. 6 D ’ n HADee j eR ZoRg De zorg voor Marietje heeft altijd centraal gestaan in het leven van Adrie. Kort nadat ze trouwden, kreeg zijn echtgenote reuma. “In 1962 is ze 9 maanden opgenomen geweest in het ziekenhuis in Nijmegen, om tot rust te komen en de reuma te onderdrukken. Daar word je hard van. 50 jaar lang zijn we naar het ziekenhuis in Nijmegen gereden, soms wel 3 keer per week.” In 1976 kreeg het echtpaar er nog een andere zorg bij. Nadat hun schoonzus en enige tijd daarna haar echtgenoot (de broer van Marietje) kwamen te overlijden en 5 jonge kinderen achterlieten, kwam hun 10-jarige neefje Cor van der Pas bij hun in huis. “Marietje had het liefst alle 5 de kinderen opgevoed, maar dat was niet mogelijk vanwege haar gezondheid. Dus kwam alleen Cor bij ons.” Dat was een hele verandering voor het echtpaar, dat zelf geen kinderen had. “Maar we hebben het met veel liefde gedaan en er nooit spijt van gehad.” hoBBY’S Naast de zorg was er ook tijd voor mooie dingen. Zo vierden ze alle jubilea die ze konden vieren, waaronder hun 50-jarig huwelijksfeest. “Het geheim van een 50-jarig huwelijk? Geven en nemen, het samen uitpraten en niet voor een scheet weglopen.” Ze hadden allebei hun eigen hobby’s. Marietje zong in een koor en maakte kaarten en poppen. Adrie richtte het kinderkoor in Dinther op, was voorzitter van de Bouwbond (afdeling Dinther), lid van de Bond van Ouderen en deed jarenlang vrijwilligerswerk bij voetbalvereniging Avesteyn. Net als zijn echtgenote, was ook hij heel creatief: hij maakte o.a. houten beelden. “Ik heb altijd ‘gefrot’, moest iets te doen hebben. Ik leerde mijn aangetrouwde neef Willy van den Braak trappen maken en die heeft daar later zijn beroep van gemaakt. Toen hij 25 jaar getrouwd was, heb ik als cadeautje een miniatuurtrap gemaakt. Zo ontstond een nieuwe hobby.”
d ’ n hadee j er 7 Adrie van den Heuvel maakte van zijn werk zijn hobby INTERVIEW ‘Zolang ik trappen kan maken, leef ik’
Deurtechniek Garage en bedrijfsdeuren William van Grinsven T 06-46098409 Hommelsedijk 37a 5473 RE Dinther www.vgdeurtechniek.nl info@vgdeurtechniek.nl Van Schayk maakt u wegwijs in de wereld van administratie en belastingen Pater van den Elsenlaan 21 - 5462 GG Veghel - Tel.: 0413 - 292894 mail@vanschaykvof.nl | www.vanschaykvof.nl dienstverlening op maat Meer weten over onze dienstverlening? Neem vrijblijvend contact met ons op om te kijken wat Van Schayk voor uw bedrijf kan betekenen. Levering uitsluitend via de vakhandel en installateurs Technische groothandel in: » Kunststof leidingsystemen » Beregening, vijver- en zwembadtoebehoren » Aquacultuur www.sibo.nl
D ’ n HADee j eR 9 Nee, ik ga het niet hebben over het weer, de winter of de lente, want dat is zo wispelturig als de pest. Nee, ik ga het weer hebben over taal. In november had ik het, in deze column, al over taal en dialect. Ons dialect holt achteruit en het Nederlands, beweerde ik, verwordt, door invloed van het Engels, tot een dialect. Toch houd ik van het Nederlands. Want, bedenk ik dan, zolang een taal levend is, is het volk niet uitgestorven. Taal is uitermate belangrijk en machtig. Taal kan iemand maken en breken, grof zijn en teder. Woorden kunnen wreed, harteloos en vernietigend zijn, maar ook vleiend, troostend en bemoedigend. Ik pleit voor het koesteren van het Nederlands. Je kunt vele talen beheersen, maar als je met een hamer op je duim slaat, gebruik je ongetwijfeld je moedertaal. Taal kan ook heel leuk zijn en er kan mee gespeeld worden. ‘Als vliegen achter vliegen vliegen, vliegen vliegen vliegen achterna’, is daar een mooi voorbeeld van. Zo ook: ‘Waarom loopt je neus, terwijl je voeten ruiken?’ Woordspelingen zoals ‘Wil je nog thee, muts?’ of ‘Nee, liever koffie, Dick!’, zijn er in overvloed. Een grote bewondering had ik voor, verleden jaar overleden, Drs. P, een woordkunstenaar met humor. Een leuk woordspel is ook om woorden anders te verklaren dan de oorspronkelijke betekenis. Zo is ‘minimaal’ een kleine maaltijd, ‘uitzonderlijk’ een begrafenisondernemer op reis, is een ‘misleider’ een priester en een ‘minister’ een hele kleine ster. Al deze voorbeelden kende ik al, hoorde ik van iemand, of las ik ergens. Zelf bedacht ik dat een ‘pottenkijker’ een lesbische pornosite bezoeker moet zijn. Nou ja, taal blijft leuk! Henk Habraken column Taal is leuk! Henk STEuN Zijn eerste miniatuurtrappen maakte hij van hobbykarton, later gebruikte hij afvalhout. Marietje vond het prachtig en stimuleerde hem in zijn nieuwe bezigheid. “Ze schafte zelfs een werkbank voor me aan.” Nadat hij in 2013 afscheid moest nemen van zijn vrouw en in 2014 van hun pleegzoon Cor, is zijn hobby nog belangrijker voor hem geworden. “Ik ben er elke dag mee bezig. Ik heb speciaal gevraagd of de thuiszorg al om 07.00 uur kan komen, zodat ik rond 09.00 uur kan beginnen met mijn trappen. Ik ben ‘unne vroege mens’.” Adrie doet overal ideeën op voor de trappen. “Soms zie ik iets op tv, dan gaat de knop om en maak ik een schets. Ik ben niet altijd meteen tevreden, dus soms moet het opnieuw. Vervolgens ga ik het maken.” Mari van Beek is zijn grote steun en toeverlaat. Niet alleen zorgt hij ervoor dat het afvalhout gezaagd wordt, hij helpt ook regelmatig mee met het lijmen van de zijstukken van de trap. “Want ik heb 2 handen nodig om te lijmen en 3 om de trap vast te houden.” gRaTIS Het is een secuur werkje en je moet er een vaste hand en veel geduld voor hebben. Treetje voor treetje wordt gelijmd, leuningen moeten voorzichtig worden gebogen. Adrie neemt er de tijd voor. “Ik doe het rustig aan. Ik lijm een tree, ga even zitten en doe dan de volgende tree. Zo ben ik mooi de hele dag bezig. Ik ben heel nuchter; als er iets kapot gaat of als het niet naar mijn zin is, dan maak ik het gewoon even opnieuw. Normale trappen maak ik soms wel 2 per week. De ingewikkeldere trappen kosten wat meer tijd, daar doe ik een paar weken over.” Hij maakte al zo’n 100 trappen; een aantal daarvan staat als voorbeeld bij een bouwbedrijf en een trappenfabriek. Ook staan er enkele exemplaren als lesmateriaal op het ROC in Veghel. In zijn appartement staan er momenteel ongeveer 25. “Als iemand interesse heeft, dan mogen ze er gratis een komen halen. Ik verkoop niets, het is mijn hobby en ik hoef er geen stuiver aan te verdienen. Ik hoop gewoon nog veel trappen te mogen maken, want zolang ik dat kan doen, leef ik!” ‘Ik hoef er geen stuiver aan te verdienen’ ‘zolang een taal levend is, is het volk niet uitgestorven’ Tekst Liseth Kuijs Fotografie Lianne gabriels
Tekst Thea van der Doelen Fotografie jacques Worms VER Cor Verberk voorzitter KBO Heeswijk sinds 2008 ‘SAMen ACTIeF’ IS jULLIe SLOGAn. HOe MOeTen We DAT ZIen? We hebben aan het begin van het jaar nog een globaal programma. In tegenstelling tot KBO Dinther hebben wij een eigen accommodatie waardoor we makkelijker kunnen schuiven met data. Maandelijks wordt er een nieuwsbrief bezorgd waarin algemene informatie en de activiteiten van die maand opgenomen zijn. De werkgroep ‘samen actief’ regelt activiteiten zoals bezoek aan Provinciehuis en Rechtbank Den Bosch. GAAT De KBO MeT De TIjD Mee? Ja zeker. Het belangrijkste zijn de sociale contacten en het omgaan met de nieuwe communicatiemiddelen en domotica (huisautomatisering – red.) in de toekomst. Maar onze leden moeten het wel bij kunnen houden. We moeten inspelen op leeftijdsverschillen. De tijd van kienen, kaarten en keuvelen is deels voorbij. Het gaat meer om belangenbehartiging, zorg voor- en met elkaar. De MeeST SUCCeSVOLLe ACTIVITeIT VAn De KBO IS? De excursies en uitstapjes, reizen, maandelijkse film en het bridgen. Ook de biljartclub NAL (na arbeid leven), als onderdeel van de KBO Heeswijk, is erg succesvol. Vieringen met Sint, Kerst enz. worden door bijna de helft van onze leden bezocht. OnZe LOCATIe IS TOP, WAnT... In het gebouw van Cultureel Centrum Bernrode is er weinig interactie met andere leeftijdsgroepen. Je kunt wel als gastheer optreden door het gebouw open te stellen voor andere belangstellenden. We hebben het gebouw namelijk in eigen beheer. We cateren zelf en daardoor kan het allemaal goedkoper. Daarvoor hebben we wel veel vrijwilligers nodig. WORDT HeT TIjD VOOR ÉÉn KBO VOOR HADee? Zoals al gezegd, we doen al ontzettend veel samen. Via het zogenaamd gastlidmaatschap kunnen leden van de KBO’s deelnemen aan bepaalde activiteiten van elkaar en de themabijeenkomsten zijn sowieso breed toegankelijk. Op het gebied van belangenbehartiging zoals belastingformulieren invullen en het leren omgaan met de computer richten we ons trouwens op alle 65 + inwoners van HaDee. Zehebbenbeiden ‘moeite’met de termversus omdat zeuitdrukkelijk aangeven dat ze niet tegenover maar naast elkaar staan in het behartigen van de belangen van de in totaal ruim 900 leden. 10 D ’ n HADee j eR
D ’ n HADee j eR 11 SUS Willy van der Steijn voorzitter KBO Dinther sinds 2012 ‘VeeLZIjDIG ACTIeF’ IS jULLIe SLOGAn. HOe MOeTen We DAT ZIen? Na de ledenvergadering in maart wordt altijd het jaarprogramma vastgesteld. Een folder waarin in grote lijnen alle activiteiten op het gebied van o.a. sport, cultuur en zingeving van dat jaar benoemd zijn, inclusief de data. Daarnaast worden de leden maandelijks uitgebreid geïnformeerd over de activiteiten van die maand. We zijn op veel fronten actief. De folder wordt ook gebruikt als promotiemateriaal voor nieuwe leden. GAAT De KBO MeT De TIjD Mee? Ja zeker, in vergelijking met andere clubs hebben wij een breed aanbod. Er is wel een groot leeftijdsverschil binnen de leden. Daar moeten we rekening mee houden. Alle KBO’s hebben dezelfde doelstelling met veel gelijke activiteiten, het is logisch om samen te werken. Dat wordt dus ook veel gedaan. De MeeST SUCCeSVOLLe ACTIVITeIT VAn De KBO IS? Toneelgroep ‘De Oudere Garde’ en seniorenkoor Cantando. De themamiddagen en koffieochtenden. Eigenlijk loopt alles wel goed. En mocht het ene niet zo goed draaien, dan stemmen we dat met elkaar af om het zo mogelijk samen op te pakken, zodat er toch voldoende animo is. OnZe LOCATIe IS TOP, WAnT... CC Servaes is een open en toegankelijk gebouw. Het is een gemeenschapshuis waarin onze leden ook andere generaties ontmoeten. We maken gebruik van de voorzieningen en hebben daar verder weinig bemoeienis mee. Daardoor hebben we wel heel veel kosten. Elk kopje koffie moet betaald worden. WORDT HeT TIjD VOOR ÉÉn KBO VOOR HADee? We nemen samen al deel in diverse overlegvormen en vormen één spreekbuis onder andere richting gemeente. Die daarover trouwens ook hun waardering uitspreekt. We zijn steeds meer een belangenorganisatie voor alle senioren. We richten ons op dezelfde doelgroep met gelijksoortige activiteiten, maar behouden onze eigen identiteit. De locatie zou trouwens praktische problemen geven, want waar laat je meer dan 900 leden?
Berghem - Berlicum - Breugel - Heeswijk Rosmalen - Schijndel - Sint Oedenrode T 073 547 00 19 info@makkelijklopen.nl www.makkelijklopen.nl Voor het onderzoeken en behandelen van voetklachten en pijn aan de enkels, knieën, heupen of rug kunt u terecht bij de podotherapeut. Uw podotherapeut is een erkend specialist op het gebied van de voet. WEETWAT U DOET, BIJ PIJNAAN UWVOET! LOCATIES VIER JAAR GARANTIE! Bij Cranen Autoschade nemen wij ons werk serieus. Uit liefde voor het vak, waardoor we met niets minder dan topprestaties genoegen nemen. Niet voor niets verzorgen wij als Schadenet lid en FOCWA eurogarantbedrijf het schadeherstel voor gerenommeerde verzekerings- en leasemaatschappijen. Wij geven dan ook vier jaar garantie op het uitgevoerde schadeherstel en stellen gratis vervangend vervoer ter beschikking. Sinds 1967 gespecialiseerd in schadeherstel De Dageraad 19 Heeswijk-Dinther T (0413) 291458 F (0413) 293495 E info@cranen.nl www.cranen.nl www.humssjl.nl De Dageraad 15a 5473 HD HEESWIJK-DINTHER Tel 0413-741714 info@slimtelecom.nl www.slimtelecom.nl
d ’ n hadee j er 13 ‘‘Een paasei is ook een gewoon paasei met een dooier’’ De edelen zaten veilig binnen, het gepeupel zat in de kelder en buiten liep alles door elkaar. Zo ging het er vroeger aan toe in Kasteel Heeswijk en ook de afgelopen jaren was het zo. Wilde je een kijkje nemen op de binnenplaats of een rondje om het kasteel doen, dan kon dat gewoon. Als je naar binnen wilde, dan moest je een kaartje kopen voor een rondleiding. Maar het nieuwe bestuur van het kasteel vond dat maar niks. Al die sloebers die gratis door de poort naar binnen liepen, een beetje achteloos rond keken en dan weer vertrokken. Dat moest verboden worden en het was de spreekwoordelijke doorn in een oog vol Eurotekens. Mensen mogen niet zomaar rondlopen op de binnenplaats en daarom staat er nu een hek om de sneue koffiedrinker te scheiden van de verhevene cultuursnuiver. Ga je hoofd maar eens om de hoek steken, als je durft. Rondlopen op de binnenplaats kost een tientje. Ik denk dat het bestuur een erg beperkte visie heeft. Want je kunt mensen ook laten betalen om naar de buitenkant van het kasteel te kijken. Dat gaat als volgt: film het kasteel in 3D, breek het vervolgens af, en vraag geld voor het virtueel rondlopen om en in het kasteel met een 3D-bril op. Dat is een stuk makkelijker, goedkoper, onderhoudsvriendelijker en kan overal ter wereld aangeboden worden. Het is mooi meegenomen dat er dan ook geen kasteelbestuur meer nodig is. Harrie Droesen Spreuk van de maand Hekkenwerk Heb je iets leuks te melden of wil je je mening kwijt over een van onze artikelen. Schrijf een brief of mail dan naar D’n HaDeejer Beste lezer, Bij de kop van dit stuk zult u wellicht denken: waar gaat dit over? In dit ingezonden stuk vraag ik de speciale aandacht van de medemens(en) die niet van elkaars spullen af kunnen blijven. En niet zomaar alledaagse spullen bij iemand thuis, maar spullen die bij dierbaren neer zijn gezet op het kerkhof in Heeswijk. In de afgelopen periode is het veelvuldig voorgekomen dat spullen van graven gestolen worden. Spullen die in geld uitgedrukt weinig waarde hebben, maar de waarde zit hem in de herinnering aan de dierbare. Denk je eens in hoe het voelt, als je bij het graf van je familielid aan komt lopen en de spullen op de grafsteen zijn verdwenen, dan denk je zeker: waar gaat dit over…. Blijf van elkaars spullen af en vooral op een kerkhof waar herinneringen samen komen! Ik hoop dat u het volgende beseft: spullen van een ander zijn heilig. Sjan van Zoggel, Heeswijk Spullen van een ander zijn heilig Bezorgervan de maand Sjan Bevers bezorgt al vanaf dag één met veel plezier D’n Hadeejer, en weet te vertellen dat d’n HaDeejer ook in Vorstenbosch goed gelezen word! Foto: René Kuijs
14 d ’ n hadee j er
Meike en Yulia (9 jaar) zijn geboren in China op 25 mei 2006. Op 2-jarige leeftijd is de tweeling geadopteerd en zijn ze naar Nederland gekomen. Anderhalf jaar later is hun broertje Tijl geboren. Hobby’s Hoewel de twee veel gelijkenissen tonen en ze bijna onafscheidelijk zijn van elkaar, zijn er toch veel verschillen tussen hen. Zo is Meike dol op ballet en turnen. Ze springt de hele dag rond en staat het liefste op haar hoofd. Ook staat Meike graag op skates, een echte sportieveling dus. Yulia is heel erg creatief en een echte dierenvriend. Thuis is ze vaak druk met het verzorgen van de dieren en op tekenles staat haar lievelingsdier centraal; de pandabeer. School Yulia en Meike zaten tot vorig jaar nog bij elkaar in de klas op OBS de Bolderik. Vanaf september jl. gaat Meike naar SBO de Wissel in Veghel waar zij met veel plezier naar toe gaat. Welke opmerkelijke situatie heb je als tweeling meegemaakt? “We houden graag iedereen voor de gek, vooral de invaljuf. We wisselen onze schoenen om, zodat ze ons niet meer uit elkaar kan houden. Tijdens het kerstdiner op de Bolderik - waarbij Meike ook mocht aansluiten - was ook een nieuw jongetje op school,” vertellen Meike en Yulia trots, “en dat jongetje dacht echt dat hij dubbel zag. Hij snapte er echt helemaal niets van, en iedereen moest daar heel hard om lachen.” d ’ n hadee j er 15 foto en tekst Sanne van Rozendaal
16 D ’ n HADee j eR Retselseweg 7 • 5473 HC • Heeswijk-Dinther • T (0413) 29 39 63 • M 06 51 58 82 37 • F (0413) 29 39 67 E info@chrisvanvelzen-autoschade.nl • I www.chrisvanvelzen-autoschade.nl
d ’ n hadee j er 17 Basisschoolkinderen maken hun eigen ‘molecuul’ Alle basisscholen in Heeswijk-Dinther doenmee aan het project Wat anders?! van Cube Bernheze (kunsteducatie). We vroegen enkele leerlingen naar hún ‘molecuul’; een knutselwerk dat symbool staat voor henzelf. Tevens gingenwe in gesprekmet kunstcoördinator Linda Frunt van Het Mozaïek omwat meer tekst en uitleg te krijgen over hun aanpak. Tekst Noortje van Schijndel Fotografie Sanne van Rozendaal Project Wat anders?! Het cultureel schooljaar 2015/2016 heeft het thema Wat anders?! meegekregen. Inspirator Wubbo Ockels, eerste ruimtevaarder van Nederland, zei in zijn laatste speech vanaf zijn sterfbed dat we allemaal uit dezelfde moleculen bestaan; we hebben allemaal, hoe klein ook, invloed op de aarde. Wat anders?! besteedt bij alle basisschoolleerlingen aandacht aan de culturele competenties reflecteren, onderzoeken en creëren [bron: www.cubebernheze.nl].
Zorg en ondersteuning bij u thuis of bij ons thuis Voor al uw vragen over zorg- en dienstverlening kunt u contact opnemenmet het cliëntservicebureau, maandag t/mvrijdag van 8.30 tot 17.00 uur. Tel.: 0413 - 29 81 13, e-mail: clientservicebureau.heeswijk@laverhof.nl. www.laverhof.nl Toon van den Hurk Engelenstede 3 5382 JG Vinkel Mob. 06-10 89 30 86 www.gvbouwservicebrandbeveiliging.nl info@gvbouwservicebrandbeveiliging.nl keuren en onderhouden van kleine blusmiddelen, noodverlichting & elektrisch handgereedschap Wat beweegt jou? H. Stokstraat 4 Heeswijk-Dinther T (Fitness) 0413-22 84 21 T (Fysio) 0413-22 85 09 E info@mtc-bernheze.nl I www.mtc-bernheze.nl • Fitness • Bedrijfsfitness • Spinning • Fitkids • Afslanken • Lymfedrainage • Fysiotherapie • Manuele therapie • Sportrevalidatie MARI JACOBS bv T i m m e r f a b r i e k De morgenstond 5 Heeswijk-Dinther Tel. 0413-291962 fax 0413-292085 www.timmerfabriekjacobs.nl Kozijnen Ramen Deuren Hefschuifpuien MAKKELIJK, HEERLIJK EN VOORDELIG! Onbezorgd genieten van een complete barbecue, gourmet, tapas of pizzarette De variatie in ons pizzaretteassortiment Ontdek! Bestel makkelijk en snel op www.BBqenzo.nl
d ’ n hadee j er 19 Op Het Mozaïek werd het project gekoppeld aan het jaarthema ‘Bekijk het eens door de bril van een ander’. Ze begonnen voor de Kerst met Wat anders?!. Alle moleculen werden aan elkaar gekoppeld tot grote moleculen per klas. Dat paste perfect in de kerstgedachte ‘samen één’. De hele school was met hetzelfde project bezig, waardoor in sommige gezinnen het thuis ook een gesprekonderwerp werd. Kunstcoördinator Mozaïek Linda Frunt (en juf groep 1-2): “Ik ben verantwoordelijk voor de planning van alle kunst- en cultuuractiviteiten op onze school. Binnen onze stichting Novum wordt op elke school hetzelfde programma uitgerold. Wat anders?! begon met een bijeenkomst voor leerkrachten in Nesterlé. Vervolgens kwam een gastdocente, een filosofe, in elke klas het project toelichten. Daarna konden wij met onze klassen aan de slag met het lesmateriaal; gesprekken naar aanleiding van afbeeldingen, verhalen en spelletjes. We lieten de kinderen nadenken over wat hen ‘anders’ maakt. Daarna mochten ze met een piepschuim bol - hun molecuul - aan de slag. De kleuters deden dat thuis met hun ouders, de middenbouw kreeg op school hulp van ouders en de bovenbouw ging zelfstandig op school aan het werk. Er zijn heel diverse creaties uitgekomen, met kralen en glitters, stof, touw, stift, verf en zelfs voetbalschoenen en een oude bril.” Caro van Helvoort is 10 jaar en zit in groep 7 van het Mozaïek: “Ik heb keepershandschoenen op mijn zwart-witte bol geplakt, omdat ik keepster ben van de E3 van VV Heeswijk. Ik heb er ook paarse en groene hartjes met letters opgeplakt, omdat ik graag lees en knutsel. Deze opdracht was anders dan de andere knutselopdrachten, omdat je moest bedenken wat echt bij jou past. Ik vind het leuk hoe mijn molecuul geworden is.” Roos van Berkel, Gwen van Gaal, Avine ter Lunen, Sille van der Pas en Zoë Hoogerdijk zijn allemaal 9 jaar en zitten in groep 6 van De Bolderik. Zij lieten hun sport, huisdieren en hobby’s terugkomen in hun molecuul. Zo zitten Roos, Avine en Zoë op hockey en Sille op voetbal. Roos houdt van frietjes en heeft een plaatje van een roos geprint. Ook heeft ze slingers en een kroon op haar bol geplakt, omdat ze op Koningsdag jarig is. Gwen printte foto’s van haar pony, poes Bloem en puppy’s. Ze houdt van drummen en plakte voor de sier ook nog strikjes op haar bol. Avine knutselt graag en werkte met wol en kwastjes. Ook haar poes Luna heeft ze op haar bol getekend. Sille is ook gek van knutselen en maakte met touw een netje om haar bol heen, versierd met plukjes wol. Zoë tekende onder andere een gitaar, muzieknoten, hockeystick en CD’s op haar bol. De gitaar kreeg met touw ook nog snaren. “De bol moest iets over jezelf vertellen,” vertelt Roos. “Alle moleculen vormen straks samen één grote bol; eerst die van onze klas, dan van de hele school, dan van alle scholen in HeeswijkDinther en tenslotte van heel Bernheze. Dat zijn er echt heel veel!” Sille zegt dat de bollen allemaal gerecycled worden en alle verschillende materialen gescheiden: “Dat is wel erg veel werk, denk ik.” Zoë vult aan: “Een mevrouw kwam vertellen en toen moesten we eerst wat over onszelf opschrijven en daarna wat aardigs over een ander. We hebben ook de videoboodschap van Wubbo Ockels gekeken, waarin hij vertelt dat ‘de wereld kanker heeft’, net als hij had.” Maud Verstegen en Danique Grevengoed zijn allebei 5 jaar en zitten in groep 2 van ‘t Palet. Zij schilderden, net als hun klasgenootjes, hun molecuul in twee van hun lievelingskleuren. Maud: “Mijn bol is blauw en paars. Er komen stokjes aan en dan komen ze allemaal aan elkaar. Dat is mooi.” Danique koos voor roze en goud: “Gewoon, omdat ik die mooi vind.” Juf Elfi vertelt dat ze de kinderen heeft uitgelegd wat kleuren betekenen en gaf de kleuters een specifieke opdracht mee: “Ben je ‘zacht’ van karakter, dan mochten de kleuren gemengd worden met veel wit. Ben je wat pittiger, dan mocht je wat fellere kleuren gebruiken. In de volgende fase mogen ze er nog harde en zachte materialen op plakken, zoals veertjes, watjes, spijkers en wasknijpers. Ik merk dat de kinderen er echt over nadenken. Dat is heel leuk om te zien.” Door zichzelf te ‘plotten’ op de website www.wubbokijk.nu verbinden de leerlingen zich aan het positieve gedachtegoed van Wubbo Ockels. Samen, met elkaar, bundelen zij hun krachten voor een betere en mooiere wereld. Iedereen - van jong tot oud, van groot tot klein - mag op deze site zijn bijdrage aan de wereld tonen. Zo wordt zichtbaar dat die mooiere wereld vorm krijgt door iedereen samen. Maar liefst 3000 leerlingen van álle basisscholen binnen Bernheze doen al mee! Meer informatie over het project Wat anders?! vind je op www.cubebernheze.nl
20 D ’ n HADee j eR ‘door Inspanning ontspanning’ of kortweg d.I.o. is een vereniging die in 1976 op 1 februari is opgericht en nu dus veertig jaar bestaat. de leden zijn drie middagen in de week zeer actief in CC Servaes met vooral biljarten. We hadden een gesprek met voorzitter Nico van der Burgt en secretaris Toon van Schijndel. frans Rooijmans is penningmeester. Vanwege het jubileum is er dit jaar flink wat extra’s. Gezonde club In 1976, Heeswijk en Dinther waren intussen een beetje aan elkaar gewend, is de vereniging opgericht om actief te zijn voor gehandicapten en minder-validen uit heel HDL. “Een vereniging voor mensen die thuis kwamen te zitten, die een activiteit moesten hebben, want achter de geraniums is ook niet alles,” zegt voorzitter Nico. “Toen was het een minder-validen vereniging, en die naam is gebleven, 40 jaar lang. Het is een zelfstandige gezonde vereniging, los van het KBO. Vanaf je 50ste kun je nu lid worden of zo nodig eerder.” Ontwikkeling Speciaal is wel het begin van de club. Men is begonnen bij het Abdij in een kippenhok en heeft daarna enkele jaren in een ruimte bij Mieske Voets in de Lariestraat vertoefd. Daar was de weeïge lucht van een voormalige gierkelder echter niet prettig en D.I.O. vond een aangenamer onderkomen in het parochiehuis van Dinther begin ’80. Dat het kerkbestuur tien jaar later een sloopvergunning vroeg, ging gelukkig niet door. Nico: “Toentertijd hadden we al twee biljarttafels en nu zitten we nog steeds prima in CC Servaes. Vanaf 2007 hebben we drie biljarts. Van de 45 leden komen er nu vier uit Heeswijk en de rest uit Dinther. De leeftijd varieert van 50 tot 85 jaar. Twaalf zijn er boven de 80. In 2015 kregen we acht nieuwe leden.” Actief programma “Op maandag, woensdag en vrijdag wordt er altijd fanatiek gekaart (rikken) en zijn de drie biljarts vrijwel altijd bezet,” vertelt Toon van Schijndel. “Met 31 personen spelen we in poules een onderlinge competitie en drie teams spelen in de regio. Er is namelijk een biljartfederatie opgestart met Nistelrode, Vorstenbosch, Geffen, Heesch en Uden. Iedereen speelt zo’n 30 wedstrijden en tussendoor kun je kaarten.” De oprichting van D.I.O. was op 1 februari, maar vanwege carnaval heeft men de viering van het jubileum verschoven naar 11 maart. Dan is er een onderling feest van leden en partners. “Maar er is dit jaar veel meer te doen,” zegt Toon. “Zo houden we op 18, 20 en 22 april Open huis in CC Servaes, gaan we een paar musea bezoeken, krijgen we les van Theo Geijbels en een demonstratie van plaatselijk biljartfenomeen Jean van Erp. En we organiseren hier een dag met Oudhollandse spelen.” Hij heeft de inschrijvingen al binnen en dat varieert tussen de 35 en bijna 60 deelnemers. Toekomst D.I.O. krijgt het druk. Toon: “In de toekomst willen we ook het JanRijkerstoernooi graag organiseren. Dat is toch heel speciaal met uit ieder dorp één speler. Ook zijn er meer dames welkom om te biljarten en/of te kaarten.” Nico van der Burgt zegt tenslotte: “Het is een heel gezellige club, de leden hebben veel voor elkaar over. Het loopt als een tierelier, maar dat hoort zo ook op een biljart… .” JubileumD.I.O. wordt uitgebreid gevierd Door Inspanning krijg je Ontspanning, al 40 jaar lang. ‘Het loopt als een tierelier, maar dat hoort zo ook op een biljart’ Tekst Ad van Schijndel Fotografie jacques Worms
D ’ n HADee j eR 21 ‘Ik ben blij dat je deze vraag stelt, want er ligt bij mij al lang de vraag om een avondvierdaagse hier te organiseren. Alle omliggende dorpen hebben dat behalve HaDee. Dat mis ik enorm. We hebben wel in de zomer een jeugd- en gezinsvierdaagse, maar dat is anders. Ik denk dat er veel animo voor is, maar alle wegen die bewandeld moeten worden zou ik graag met Actief Burgerschap willen doen.’ ‘Een hondenuitlaatplaats op verschillende plaatsen. Het hebben van een hond is goed voor de gezondheid. Ik kan nog ver lopen, maar ouderen moeten om de hoek zo’n plaats hebben. Verder moeten de burgers actiever worden. Je kunt veel meer voor de medemens doen. Hoe leg je de lijntjes zodat mensen die hulp vragen, hulp krijgen? Is een robothond iets, kun je toch lekker naar buiten.’ Marjo Lucker (55) ‘Ik vind het belangrijk dat het centrum meer leefbaar wordt. Er mogen meer specialistische winkels komen, bars, een restaurant en misschien een speelhal voor kinderen. Er komt hier steeds meer leeg te staan. In ieder geval iets waar kinderen veilig kunnen spelen. Kan Actief Burgerschap hier iets in betekenen?’ ‘Er zijn goede dingen om het dorp te behouden. We hebben al niet zoveel en moeten er zuinig op zijn. Ik ben met pensioen en hoor er nog niet bij, omdat ik jong van geest ben, maar wat er bij Servaes gebeurt is mooi. Ook mooi dat het plein leefbaarder wordt gemaakt door onder andere een groepspraktijk waar van alles onder een dak wordt gebracht. En het zou prachtig zijn als ze zouden zeggen: ‘Meneer Zonneveld, u krijg een nieuw dak!’ ‘Ik mis echt een plek voor jongeren ook al mag ik nog niet echt op stap. Meestal ga ik naar Schijndel. Maar wat kan Actief Burgerschap daaraan doen? Ik ga volgend jaar als het goed is verloskunde in Maastricht studeren en als ik terugkom, wil ik hier wel een praktijk opzetten. Is dat Actief Burgerschap?’ ‘Actief Burgerschap. Daar ben ik zelf bij, maar doe er te weinig voor. Wat ik een heel mooi project zou vinden: als Actief Burgerschap een prijs zou uitreiken aan de straat die het meest verzorgd en schoon is. Ik erger me aan sigarettenpeuken en andere viezigheid bij mij op de stoep en in de straat. Ik ruim het altijd op. Dus een schoonheidsprijs.’ Maaike denDekker (17) Joeri Dobbelsteen (33) Frank Zonneveld (66) Dorps praat Waar moet Actief Burgerschap zich in 2016 extra voor inzetten? Tekst Marijke van Oorschot Fotografie jacques Worms BabsGrefkens (81) Natascha van der Heijden (39)
naar een “Van frotten Sander van der Steen (29) en Roel Verstegen (30) zijn al vrienden vanaf de periode dat zij beseften wat een vriend is. Sander: ‘We woonden in de Langemeijerstraat tegenover elkaar en mijn ouders waren bevriend met de ouders van Roel. We zaten bij elkaar op school en speelden veel met elkaar. Toen wij op de Nobisweg gingen wonen, was er veel houtafval van de bouw. Ons pap had gereedschap en spijkers genoeg om te ‘frotten’. Ook gingen Roel en ik de bedrijven op Retsel af om hout in te zamelen. Na het kippen laden, gingen we bij aannemers werken. De interesse in timmeren werd steeds groter. We hadden geen zwembad in de tuin, dus ik vermoed dat het erg warm was’. TOEN 22 d ’ n hadee j er
d ’ n hadee j er 23 Van frotten naar een gerenommeerd bedrijf ‘Nu is het koud! Moeten we echt onze kledij van toen aan? We hebben allebei gestudeerd op de MTS en daarna HTS richting bouwkunde.’ De heren mogen zich ingenieur noemen. ‘We hebben allebei een relatie met Suzanne, alleen mijn vriendin schrijf je zonder -ne. Inmiddels zijn we compagnons en hebben een eigen bedrijf gebouwd op het Retsel. Het hout halen we in Duitsland,’ bibbert Sander. Tekst Marijke van Oorschot Fotografie René Kuijs gerenommeerd bedrijf” ‘Nu is het koud! Moeten we echt o ze kl dij van toen aan? We hebben allebei gestudeerd p e MTS en daarna HTS richting bouwkunde.’ De her n moge zich in nieur noemen. ‘We hebben llebei een relat e met Suzanne, alleen mijn vriendin schrijf je zo d r -ne. In iddels zijn we compagnons en hebben een eigen bedrijf gebouwd op het Ret el. Het h ut hale we in Duit land,’ bibbert Sander. Tekst Marijke van Oorschot Fotografie René Kuijs NU ’
Heerlijk, die muesli’s, crunchy’s en graanvlokken van De Halm. Lekker veel keuze en helemaal bio! www.dehalm.nl Lekker van mij! Allround en veelzijdig in elektro Agro / Industrie / Utiliteit / Woningbouw / Camera-systemen / Inbraak-beveiliging / Zonnepanelen Heeswijk-Dinther / T 0413 29 29 05 / www.vanzutphenelektro.nl Exclusieve robuuste houten tafels op maat Jouw unieke tafel op maat gemaakt zonder meerprijs ambachteliJk gemaakte meubelen Laag Beugt 1a, Heeswijk-Dinther T 0413 - 292875 E info@hedimeubelen.nl www.hedimeubelen.nl www.facebook.com/hedimeubelen Veevoer Honden- en kattenvoer Dierenbenodigdheden Meststoffen Zaai- en pootgoed Tuingereedschap U vindt ons op de Meerstraat 32 in Heeswijk 0413 291 403 www.cvanlieshout.nl Het adres voor
D ’ n HADee j eR 25 ‘Kinderen van 12 jaar roken sigaren op het platteland’ Het was ongeveer een jaar geleden toen ik voor mijn studie geneeskunde een keuzevak mocht uitkiezen. Ik had toen nooit gedacht dat ik de halve minor ‘Global Health Cuba’ mocht gaan volgen! Er was hier namelijk in eerste instantie erg veel animo voor. Dit keuzevak bestond uit eerst 4 weken onderwijs, gevolgd in het LUMC (Leiden) en vervolgens ben ik 4 weken in Cuba geweest voor onderzoek. We mochten allen zelf een onderwerp uitzoeken voor ons onderzoek, maar het was de bedoeling dat wij het Cubaanse gezondheidssysteem met het Nederlandse vergeleken. Mijn onderzoek gaat over het effect van een rookbeleid op het percentage Cubanen dat rookt, in vergelijking met het percentage Nederlanders dat rookt, na dit zelfde rookbeleid. Begin oktober 2015 zijn wij met 12 Leidse geneeskundestudenten naar Cuba gegaan. Wij sliepen in “casa particularis”, dat houdt in dat wij kamers huurden in een huis van een Cubaans gezin. We sliepen daar met twee personen op een kamer en ik zat samen met drie andere studenten in een huis, met een gedeelde badkamer. Om het Cubaanse gezondheidssysteem te vergelijken met het Nederlandse gezondheidssysteem, mochten wij gedurende 4 weken meelopen bij huisartsenpraktijken, poliklinieken en ziekenhuizen. Maar wij mochten ook colleges volgen aan de Universiteit van Havanna en bezoeken brengen aan revalidatiecentra, verslavingscentra, verzorgingshuizen en onderzoekscentra. In de ziekenhuizen en in de huisartsenpraktijken hebben wij veel patiënten, artsen en studenten gezien en gesproken. Het is geweldig om te zien, dat ze met heel weinig materiaal tóch een redelijk goed gezondheidssysteem in elkaar kunnen zetten. Met verbazing Ik heb echt mijn ogen uitgekeken in Cuba. Ik verbaasde mij over het feit dat er weinig infectieziekten heersen in Cuba, oVER dE gRENS Femke van de Ven Femke van de Ven: “Onderzoek doen in Cuba”
Meerstraat 42, 5473 VX Heeswijk | Gemeente Bernheze | www.vanboxtelgroep.nl Sterk in uitzonderlijk werk TransporT Grond- en sloopwerken Containers Zand- en Grindhandel Bouwen zonder zorgen verbouwen - nieuwbouw - renovatie onderhoud - bouwkundig tekenen Van Aarle’s Bouwbedrijf De Morgenstond 11, Heeswijk Dinther Tel (0413) 29 19 21, info@vanaarlesbouw.nl www.vanaarlesbouw.nl Kijk voor onze acties op www.DutchPrint.nl Bestel snel, makkelijk en goedkoop al uw drukwerk online!
D ’ n HADee j eR 27 aangezien de artsen én de studenten maar één keer hun handen wassen per ochtend, terwijl ze bij minimaal 5 patiënten lichamelijk onderzoek deden. Maar ook de quarantaineroom voor patiënten met Dengue (knokkelkoorts) was erg primitief. Zo zaten er flinke gaten in de muskietennetten, die ervoor moesten zorgen dat muggen niet het Dengue virus over konden brengen naar andere mensen. En 3 van de 6 ramen en de deur stonden wagenwijd open. Op de SEH (Spoed Eisende Hulp) moesten ze het vaak doen zonder bloedkweken en met slechte röntgenfoto’s. Dit vond ik erg knap, omdat ze toch telkens moesten vertrouwen op hun eigen kennis. Wat mij erg opviel in Cuba, was dat zij alle goede cijfers over Cuba graag wilden vertellen aan ons, maar dat de Cubaanse studenten en artsen niet echt geïnteresseerd waren in de Nederlandse cijfers. Dit komt waarschijnlijk omdat ze in Cuba constant krijgen te horen, via de televisie en de radio, dat Cuba geweldig is en geweldige cijfers behaalt. Alhoewel ik toch af en toe mijn vraagtekens zet bij de cijfers die Cuba over zijn gezondheid vrijgeeft. Rookbeleid Voor mijn onderzoek ben ik gaan kijken naar het rookbeleid in Cuba. Er zijn in Cuba, net zoals in Nederland, ook regels over roken. Zo mag er officieel geen tabak worden verkocht aan mensen <18 jaar. Ook mag er niet worden gerookt in een aantal openbare gebouwen, zoals universiteiten en ziekenhuizen. Wel staan er waarschuwingsetiketten op de verpakkingen van sigaretten. Maar wat ik zelf heb gezien is dat er wel tabak wordt verkocht aan mensen <18 jaar, met als excuus dat het slecht is voor de economie van Cuba om geen sigaretten te verkopen, aangezien de economie draait op de verkoop van tabak. Ik heb zelfs kinderen van 12 jaar sigaren zien roken op het platteland. Ook mag er gerookt worden in de openbare gebouwen, zoals in ziekenhuizen, zolang er maar een raampje open staat. En een pakje sigaretten kost zo’n €0,30, wat aangeeft dat er weinig accijns zitten op tabak. Mijn conclusie uit mijn onderzoek is dan ook dat Cuba zijn eigen wetgeving over roken veel strenger moet naleven en hogere belastingen uitvoeren op tabak om een lager percentage rokende Cubanen te krijgen. De weekenden brachten wij door in andere steden, zoals Trinidad, Playa Larga, Cienfuegos en Viñales. Daar hebben we in bergen gewandeld, bij watervallen gezwommen, paard gereden, gesnorkeld en de mooie stadjes bekeken. Maar ook in Havanna hebben we veel gezien. Havanna heeft zeer mooie oude gebouwen, sommige van voor de revolutie en andere van het begin van de revolutie. Maar ook waren we tijdens vrije middagen wel eens te vinden op een van de mooie stranden vlakbij Havanna! Kortom, ik heb een geweldige ervaring gehad in het land van de oude auto’s, rum én sigaren! Femke van de Ven, 21 jaar oud, 3e jaars geneeskunde student in Leiden
Youyou heeft haar plek gevonden in HaDee! 28 D ’ n HADee j eR
d ’ n hadee j er 29 Met haar 39 jaar heeft Youyou al een bewogen leven achter de rug. Op 2 november 2007 kwam ze alleen aan op Schiphol, gevlucht vanuit haar geboorteland Congo. Haar moeder, twee broers en twee zussen moest ze noodgedwongen achterlaten. Op de vraag of ze een gezin had in Congo komt even geen antwoord…. Youyou brengt een hand naar haar hoofd en slikt de stilte weg: “Moeilijk…..” De emotie die volgt zegt me genoeg. Door heel Nederland Aangekomen op Schiphol werd Youyou opgevangen door een vriend van haar oom. Hij bracht haar naar Zevenaar, vlakbij Arnhem. “De mensen daar vertelden me dat ik naar de politie moest gaan, voor een asielaanvraag.” Snel daarna kwam ze midden in het uitgestrekte akkerland van de Ter Apelervenen, in het uiterste zuiden van de provincie Groningen terecht, in AZC Ter Apel. Daar verbleef ze slechts drie weken. Hierna moest ze naar AZC Beatrixoord in Eindhoven, voor de periode van 1 maand. Na een tussenstap in AZC Crailo, op de grens tussen Hilversum en Laren, blijft Youyou vervolgens voor een periode van vijf jaar in Grave. In de volksmond en door (voormalig) militairen staat dit centrum bekend als de Generaal de Bons-kazerne. Die hele periode is erg druk en moeilijk voor Youyou. “In een AZC komt de politie, is er elke week een controle, met stempels en zo.” Sinds twee jaar woont ze in HaDee. “Hier is het heerlijk rustig. De mensen zijn lief. Ze begroeten je op straat ‘Hallo mevrouw’,” vertelt ze met een glimlach. De taal Als ik vraag hoe ze de Nederlandse taal vindt, volgt er eerst een diepe zucht en daarna verschijnt er een stille glimlach: “Moeilijke taal, moeilijke taal….” Om deze te leren gaat ze, pas sinds ze in ons dorp woont, naar school. Drie keer in de week gaat ze de hele dag naar het ROC in Veghel. Yvonne Bruekers is als begeleidster vanuit Vluchtelingenwerk aan Youyou gekoppeld. Zij vertelt dat er soms echt héél veel gevraagd wordt van de vluchteling, zoals bij de inburgeringscursus. Daar stonden vragen bij die Yvonne ook niet zo wist. Youyou zegt: “Ik ben heel blij met Yvonne. Zij helpt mij met lezen en praten. Ze komt elke woensdagmiddag. En als ik een probleem heb, kan ik haar bellen.” Voor hulp bij financiële zaken staan er ook andere vrijwilligers voor haar klaar, zoals dorpsgenoot John Davies. Sociale contacten heeft ze vooral op school en met vriendinnen in het AZC. Daarmee belt ze wel regelmatig. Langzaamaan vindt Youyou haar weg in het dorp. “Na enige tijd kwam ik erachter dat mijn buurman hier, ook mijn buurman was in het AZC!” Zelfstandige vrouw De recente vluchtelingenperikelen in Heesch heeft ze via omroep Brabant bekeken, samen met Yvonne. Zij heeft geprobeerd uit te leggen wat er speelt. “De reden waarom asielzoekers naar hier komen is moeilijk onderling te vergelijken met elkaar,” zo vindt You-you. Ze kijkt wel vaker naar de Nederlandse televisie. “Ik moet dan heel goed luisteren. Sesamstraat kijk ik heel graag,” lacht ze. Hoewel ze in het AZC heeft geleerd te fietsen, doet ze haar boodschappen te voet. “Ik ben bang van de auto’s in het verkeer.” In de winkel redt ze zich prima. Ze vindt het Nederlandse eten lekker. “Vooral de koekjes!” Bij de kassa kijkt ze gewoon goed naar het schermpje met het totaalbedrag, zodat ze weet wat ze moet afrekenen. De toekomst In Congo werkte Youyou als kledingmaakster, met de naaimachine. Dat vindt ze nu moeilijk, ze kan zich niet zo goed concentreren. Als ze nu aan het werk In prachtige kledij opent Youyou de voordeur van haar woning op Plein 1969. Ze nodigt me uit om binnen te komen en schuift een stoel voor me aan bij de salontafel. Zelf neemt ze plaats op de bank, naast haar begeleidster van Vluchtelingenwerk Yvonne Bruekers. Behalve de thee komt er een indrukwekkend verhaal op tafel. Tekst Berry vd Wetering Fotografie Lianne Gabriëls Vluchtvrouw Een vrouw gesluierd op pad in haar ene hand haar kind in de andere haar angst te voet gedreven naar het lot. Er schuilt een schoonheid onder zwarte lappen alleen zij heeft toegang tot haar eigen spiegel. Geen toekomst niet verdronken over blaren wordt niet gesproken alleen vrijheid is haar geschonken en is niet meer onder gedoken. Haar gezicht wordt zichtbaar ook al blijft het verborgen en is ze voor velen het gevaar zij blijft lopen naar morgen. Charles Steijger 29-12-2015 kon, zou ze het liefst zorgen voor oude mensen. “Het is belangrijk voor mij om veel te praten en die mensen maken graag een praatje en hebben oprechte belangstelling. Ik vind het fijn als mensen mij respecteren.” En terug naar Congo? Youyou schiet vol en zwijgt. Het blijft ijzingwekkend lang stil. “Héél moeilijk…. Ik wil niet terug naar Congo.” Terwijl YouYou haar tranen wegveegt, geeft Yvonne aan dat ze bij de verwerking van haar verleden ook hulp krijgt. “En dat is héél waardevol! Zelf vind ik het fijn om iemand te helpen met de Nederlandse taal en om zich beter thuis te voelen. Soms is het moeilijk, omdat je ziet dat ze worstelt met haar verleden. Maar het maakt me ook dankbaar voor wat ík heb, dat is niet vanzelfsprekend,” besluit Yvonne.
a u t o b e d r i j v e n Sinds 1969 www.autobedrijfhurkmans.nl Den Dolvert 1, Heeswijk-Dinther T (0413) 29 12 72 Heuvelplein 1, Veghel T (0413) 36 34 35 RETSELSEWEG 2 I 5473 HC HEESWIJK-DINTHER TEL. 0413 296 290 I FAX. 0413 296 291 INFO@BEUGT.NL I WWW.BEUGT.NL Beugt. Máákt uw vloer. Alle vloeren die hier worden verkocht komen uit eigen fabriek. Door strenge eisen aan houtselectie en houtbewerking, leveren wij uitsluitend kwaliteitsvloeren en panelen. Ontwerp en uitvoering van Boerderijen en woonhuizen Opslag, stalling en hooibergen Gastenverblijven en buitenleven Poorten, hekwerken en buitenmeubels De morgenstond 43 | 5473 HE Heeswijk-Dinther | 0413 - 28 00 04 | info@authentiekbouwen.nl Kijk voor ons volledige aanbod op www.authentiekbouwen.nl
D ’ n HADee j eR 31 Een ijskoude passie Annemieke Pruijn (46) en haar man Edward Bos (51) hebben een grote gezamenlijke passie: schaatsen. Het liefst maken ze lange tochten op natuurijs. “Zodra het begint te vriezen, begint de schaatskoorts hier in huis,” vertelt Annemieke. Wat is er nu zo leuk aan schaatsen op natuurijs? “De kou, het winterse weer en de omgeving maken het echt tot een ervaring op zich,” legt Annemieke uit. Maar schaatstochten maken ze meestal niet hier in Brabant. Edward: “Dan rijden we vaak met de auto naar het noorden. In Noordwest-Overijssel liggen mooie gebieden. Daar hebben ze als het vriest, vaak de eerste echte toertochten. Altijd leuk om aan mee te doen.” Maar ook de sfeer die er bij toertochten heerst, is iets wat het stel erg aantrekt. Volgens Annemieke is het een beetje te vergelijken met de sfeer bij de vierdaagse: “Iedereen is bezig met een sportieve prestatie, maar het is ook gewoon heel gezellig er omheen. De kou, de gezelligheid, de mensen. Het maakt het compleet.”
ZONNESCHERMEN ROLLUIKEN SCREENS WINDVASTE SCREENS HORREN RAAMDECORATIE GARAGEDEUREN TERRASOVERKAPPINGEN MARKIEZEN Heeswijk-Dinther - 06 546 90 294 - www.nauszonwering.nl www . s t e r r i n . n l Lekker in je vel met de Nora VPL Een stralende, jonge huid zonder ongewenste haargroei, couperose, acné of rimpels? DAT KAN! Het unieke lichtflitssysteem van de Nora zorgt voor definitieve haarverwijdering, huidverjonging en verbetering. Kom voor een GRATIS intakegesprek naar huidverzorgingssalon Marja! Gouverneursweg 6A Heeswijk-Dinther - T. (0413) 293 278 - www.huidverzorgingssalonmarja.nl Schoolstraat 6b, Heeswijk-Dinther T (0413) 291695 E info@traabv.nl www.traabv.nl ALLROUND INSTALLATEURS voor bedrijf en particulier Is fotograferen jouw hobby? Of schrijf je liever artikelen? Werk dan mee aan de website www.hadeejer.nl
www.hadeejer.nlRkJQdWJsaXNoZXIy MjU2Mzc=