Zo lang als glas bestaat, al 1000 jaar, kennen we het brandschilderen. Echt monnikenwerk, want het vraagt om geduld. Daarom werd het vroeger gedaan door de nonnen en paters en staan op vele gebrandschilderde ramen christelijke figuren. Frans van der Heijden weet er alles van. Tekst: Lobke Verhagen Foto’s: Piet van Zutphen Frans (62 jaar) komt uit Loosbroek, maar woont inmiddels al ruim 36 jaar in Heeswijk-Dinther. Sinds tien jaar heeft hij een bijzondere hobby: glas in lood en gebrandschilderde ramen. Ik ben op zoek gegaan naar deze kunstenaar. Een tekening op glas met schitterende kleuren omringd met lood en gekleurd glas. Ik zag deze raamhanger en wist dat ik goed zat. In de kamer zit Frans al te popelen om zijn verhaal te doen! ‘Op een zondagmiddag is het allemaal gestart’, vertelt Frans. Met zijn vrouw wandelde hij door de kasteeltuinen van Arcen. Daar zag hij een gebrandschilderd stukje glas. Het was door de eenvoud zo mooi. Na een cursus is Frans actief aan het werk gegaan. Wat is nu precies het verschil tussen glas in lood en gebrandschilderd glas? Frans staat direct op en geeft aan dat hij dat alleen in zijn atelier kan uitleggen. In de hoek van de garage staat een houten werkbank met daarop een lichtbak en ernaast een zelfgemaakt een oven. “Het is niet groot, maar voor mij is het prima!” De meeste tijd besteedt Frans achter de lichtbak. Zonder het licht kan hij niet werken. Het licht zorgt er namelijk voor dat de kleuren op het glas tot leven komen. Proces Om uit te leggen wat precies het verschil is, laat Frans het hele proces van ongekleurd glas tot een raamhanger zien. Een stukje ongekleurd glas ligt op de lichtbak. Tussen de lichtbak en het glas legt hij het gewenste patroon. Uit de vele potjes verf, die op een plank boven de werkbank staan, pakt hij het potje met zwarte pigment. Dit mengt hij met een vloeistof en vormt zo een beetje verf. Met een ink pen, gedompeld in de verf, tekent hij nauwkeurig het patroon over. Nu gaat de glasplaat in de oven. De inkt trekt in het glas en is nooit meer uitwisbaar. Na drie en een half uur kan Frans pas weer verder. Een nieuwe kleur wordt over het hele patroon gesmeerd. Kleuren binnen de lijntjes is niet nodig. Gewoon even droog föhnen. De verf verandert in poeder en daar waar de verf niet gewenst is wordt hij weggeveegd. Alleen de juiste stukjes in de tekening blijven gekleurd. Dan komt de oven weer in beeld. Na elke aangebrachte kleur moet de glasplaat in de oven en moet Frans drie en een half uur wachten. Dit maakt de hobby tijdrovend. Enthousiasme “Als de hele tekening klaar is komt het leukste deel”, zegt Frans. Je ziet het enthousiasme in zijn ogen. Opnieuw komt de zwarte verf tevoorschijn en smeert hij de hele glasplaat onder. Is dit zo leuk? Vraag ik me af. Maar dan komt het echte werk pas! Met een ronde borstelkwast dept hij over de glasplaat heen. Daar waar meer licht door het glas heen mag schijnen wordt meer gedept en waar een duistere schaduw moet komen blijft meer verf zitten. Zo verschijnt er ineens diepte in de tekening. Na het bezoekje aan de oven is het gebrandschilderde glas af. Echter de hanger nog niet! Frans haalt een plaat tevoorschijn met daarop een rand van lood. Kleine stukjes, op maat gemaakt gekleurd glas, drukt hij in de loden rand. Uiteindelijk zijn alle stukjes glas volledig omringd met lood. Dat is glas in lood. Het gebrandschilderde glas komt in het midden en als laatste wordt een dunne ketting toegevoegd. De raamhanger is klaar. Als laatste laat Frans zijn grootste trots zien, een geboortehanger. Een hoekje is afgebroken. ‘Te ongeduldig’ geeft hij aan. Het glas had na de oven nog geen drie uur gerust en is daardoor stuk gesprongen. “Het blijft jammer! Maar voor elk kleinkind dat geboren wordt maak ik een nieuwe. Deze hangers zijn mijn nieuwe trots!” Bijzondere hobby: brandschilderen Frans van der Heijden doet aan glas in lood en gebrandschilderde ramen Kleuren komen op glas tot leven 27 | februari 2011
RkJQdWJsaXNoZXIy MjU2Mzc=