Tekst: Marko Konings Foto’s: Berne archief en René Kuijs Joost Jansen is sinds een klein jaar directeur van de holding, één van de vier B.V.’s. De drukkerij, de uitgeverij en de boekhandel zijn de andere drie. Maar de drukkerij kent Joost al sinds zijn komst naar de abdij, 27 jaar geleden. “Ik kwam voor het liturgisch werk in de uitgeverij. En dan krijg je automatisch ook te maken met de drukkerij. Je loopt er regelmatig binnen, en ziet de drukkerij in de loop der jaren veranderen. Vorig jaar ben ik gevraagd om de boel op orde te brengen. Over een paar maanden verwacht ik daarmee klaar te zijn en draag ik het stokje weer over. De drukkerij is helaas niet te redden, hij is niet meer kostendekkend. Een aantal jaren geleden is de grafische markt gedigitaliseerd. Onze drukkerij heeft die move toen niet voldoende bijgehouden. Onze drukpersen werken acht uur per dag en drukken 8000 vel per uur. Dat is niet meer rendabel in deze tijd. Een moderne rotatiepers draait vierentwintig uur per dag en drukt 50.000 vel per uur. En zelfs daarmee redden veel drukkerijen het nu niet eens.” Emancipatie Rond 1920 trad de drukkersleerling broeder Fulco in in de abdij. Er werd een drukpersje gekocht en broeder Fulco werkte iedere ochtend en middag in ‘zijn’ drukkerij. Het begon uiteraard met krantjes voor het apostolaat en dat breidde uit met geboortekaartjes, stencilmateriaal en ander drukwerk voor mensen en bedrijven uit de buurt. “Langzaam maar zeker begon het te groeien. Brabant kwam in een stroomversnelling. Het gymnasium kwam in Heeswijk, en in Nijmegen en Tilburg kwamen universiteiten. Mais en varkens zorgden voor een economische boost voor de voorheen zo arme zandboeren. Pater van den Elsen stuwde de boel nog verder op: de opkomst van de Noord-Brabantse Christelijke Boerenbond, de NCB en de Boerenleenbank, later de Rabobank. Het was de emancipatie van Zuidelijk Nederland. En de drukkerij groeide mee.” Oorlog Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef broeder Fulco actief. Maar niet alleen met drukken. “Achter de abdij gebeurde van alles, illegale slacht en zo meer. Er is niet zo veel over bekend, want alles moest uiteraard heel voorzichtig. Er bleek namelijk ook een broeder te heulen met de Duitsers, deze is later uit de abdij gezet. Broeder Fulco ontving in ieder geval na de oorlog van de Amerikanen nog een onderscheiding voor zijn werk en hulp aan de geallieerden.” De groei van de drukkerij zette na de oorlog door, mede door de misboekjes die de Werkgroep Liturgie Heeswijk wekelijks maakt, en weekblad De Brug, het blad dat een brug moest slaan tussen de inwoners van Heeswijk, Dinther en Loosbroek. “Rond 1980 heeft Ernest van Thiel een nieuwe drukkerij neergezet. De misboekjes en ander liturgisch werk vormen zo’n 70 tot 80% van het drukwerk. Maar daarnaast is er het handelsdrukwerk, boekjes, brochures, briefpapier en natuurlijk D’n HaDeejer.” Partner Nu de drukkerij niet meer rendabel blijkt, zullen de uitgeverij en de boekhandel zelfstandig verder gaan. Joost Jansen legt uit waarom het zo loopt. “De uitgeverij en de boekhandel zijn erg belangrijk voor de abdij vanwege het liturgische, religieuze en spirituele werk. De boekhandel is zelfs de best gesorteerde van Nederland in zijn soort. De drukkerij is vooral facilitair en niet direct noodzakelijk. Met drukkerij Bek uit Veghel hebben we een partner gevonden waar we veel werk onder kunnen brengen; het is echter niet zo dat ze de drukkerij overnemen. Doordat de drukkerij ‘slechts’ technisch failliet is hebben we voor de veertien medewerkers van onze drukkerij een afvloeiingsregeling kunnen treffen. De machines, waaronder een Heidelberg, de Rolls Royce onder de drukpersen, zullen worden verkocht. En zo wordt er een stuk geschiedenis afgesloten.” Een stuk geschiedenis wordt afgesloten Boek sluit voor drukkerij Berne Na meer dan negentig jaar komt er per 1 februari een eind aan het bestaan van Drukkerij Berne in Heeswijk. De grafische branche ligt op zijn gat, per week sluiten er momenteel anderhalf tot twee drukkerijen. Gelukkig blijven de uitgeverij en de boekhandel buiten het technisch faillissement. Maar dat neemt niet weg dat de abdij met pijn in het hart afscheid neemt van de drukkerij. De drukkerij in 1960 De drukkerij in 2012 "ronD 1980 heeft erneSt van thiel een nieuWe Drukkerij neergezet" 5 | januari 2012
RkJQdWJsaXNoZXIy MjU2Mzc=