d'n HaDeejer augustus 2014

42 | d’n HaDeejer ‘Een leger Amerikaanse Parachutisten daalen neer, een prachtig gezicht’ Vanaf dit moment wordt het onrustig in Hees- wijk en Dinther. Jan van Gemert is de zoon van politieman Antoon van Gemert. Hij kan zich de gebeurtenissen nog goed herinneren. ”Daar vader in zijn functie een radio mocht hebben, (het bezit van een radio was verboden door de bezetter, red.) waren wij behoorlijk op de hoogte van de ontwikkelingen omtrent de oor- log. We wisten dat de bevrijding er aan zat te komen, maar wanneer? Het straatbeeld was erg onrustig na 17 september. De ene dag wa- ren er volop Duitsers, de volgende dag trokken weer geallieerde troepen door het dorp. Op 24 september zagen we honderden Duitsers langs gaan. Toen het even rustig was, zijn we met de fiets vertrokken met bijna niets bij ons. We gingen er vanuit dat het maar voor een paar dagen was. Het werd uiteindelijk meer dan een maand. Twee dochters van Grarus en Maria van der Leest werkten af en toe bij ons als dienstmeisje. Daar gingen we naar toe, naar de Poststraat. Daar zaten al meerdere mensen. Cor de Laat met zijn gezin en An van der Heijden (de Klos). De oudste dochter van Grarus en Maria, Emma, was hoogzwanger en naar haar ouders gevlucht met haar man Harrie van Helvert vanuit de Laverdonk. Hun boerderij (later de ’saunaboerderij’) werd door een bombardement in de as gelegd. Busker- molen, een onderduiker die bij Harrie en Emma verbleef, had ook zijn toevlucht gezocht in de Poststraat.” Men wil de schade op gaan nemen in de Laver- donk. Van Helvert staat op het punt om vader te gaan worden en mag niet mee. Te gevaarlijk. Ook in de Poststraat bleek het niet veilig. Van daar is de familie van Gemert ook nog een paar dagen naar Vorstenbosch gevlucht, waarna ze weer terugkeerden naar de Poststraat. Op 26 september is er een luchtaanval op Din- ther, en een gedeelte van Heeswijk. De gealli- eerden maken een fout. Vanaf het Retsel tot en met een gedeelte van de Hoofdstraat in Hees- wijk jagen Engelse Typhoons tot vier maal toe over de dorpen. Met het idee dat hier Duitsers zouden zitten en met als gevolg een enorme ravage, huizen en boerderijen geheel of ge- deeltelijk verwoest of in brand geschoten. Vele gewonden en zelfs dodelijke slachtoffers vallen er te betreuren. Dagboekfragment Christ Habraken, dinsdag 26 september ‘Een verschrikkelijke dag. Tegen twaalf uur ko- men er verschillende Engelsche jagers in de lucht. Opeens horen we een geweldig schieten vanuit de vliegtuigen en uitwerpen van raket- bommen. Wij vluchtten thuis allen in den kel- der. Gelukkig zijn we allemaal bij elkaar. Het is gewoonweg ontzettend om aan te hooren, zo geweldig wordt er geschoten en gebombar- deerd. Is de eerste aanval een beetje over, loop ik even naar buiten. Langs de klinkerweg zie ik dat reeds vele huizen branden en verschillende zijn kapotgeslagen. Daar komen de vliegtuigen weer terug. Vlug weer de kelder in. Een gewel- dig vuur; overal vliegen kogels en racketbom- men. Goddank wij allen blijven gespaard. Den aanval was absoluut misgerekend, en zodoen- de dan ook geheel nutteloos.’ Jan van Gemert: “Wij woonden in de School- straat, (op de hoek Aabrugstraat, red.) en wonder boven wonder was ons huis gespaard gebleven, buiten wat kogelgaten en al het glas was er uitgeslagen. De Engelsen hadden ons huis inmiddels als kantoor ingericht. Toen de rust was weergekeerd, bleek het huis totaal leeg te zijn. Alles wat de militairen konden ge- bruiken, hadden ze meegenomen. We hadden uit voorzorg nog wat serviesgoed en meubels in de grond gegraven. Daar was een granaat op gevallen. Bij gevechten in de Laverdonk waren verschillende Duitsers gesneuveld. Wel veertig doden lagen er nog. Met een vriend ben ik daar nog gaan kijken. Dat was geen fraai ge- zicht.” Dat er onder de plaatselijke bevolking lieden waren met weinig respect voor de gevallen Duitsers, blijkt uit het dit fragment uit het oor- logsdagboek van donderdag 21 september. ’De ondergrondse beweging moest wacht kloppen in de Laverdonk, daar er burgers wa- ren die de dode Duitse soldaten beroofden van laarzen en sieraden.’ Ook in de schuilkelder is het niet altijd pais en vree.