d'n Hadeejer mei 2020

d’n HaDeejer - 29 Het coronavirus morrelt aan onze afscheids- rituelen, aan onze rouwbeleving. Deze crisis vraagt om creativiteit: bedenken hoe we willen herdenken. Hier de ervaringen van onze plaatselijke uitvaartondernemer Tom van den Berg. Ik was met hem in gesprek op 22 april. Het CBS meldde in de week van 30 maart t/m 5 april 5.100 doden in Nederland, 2.000 meer dan gebruike- lijk. Een verhoging van ongeveer 65%. Welke cijfers kun jij overleggen? “Het is sinds begin maart heel snel gegaan. Het virus leek eerst ver weg te zijn, in China en later in Italië. En toen de corona epi- demie in Nederland kwam, viel het in het begin wel mee. Maar vanaf half maart tot half april is het veel drukker geweest dan normaal. Van gemiddeld twee uitvaarten per week naar zes tot zeven. Daarna is het wat afgevlakt.” Hoe ga je met deze drukte om? Is de organisatie anders en hoe dan? “De organisatie is niet anders, maar ik heb ontzettend lange da- gen gemaakt. De wekker ging structureel voor zes uur af en in de ochtend heb ik vóór negen uur de administratieve kant van mijn werk uitgevoerd. Overdag vinden de uitvaarten plaats en de afspraken met families. Nu vaker dan normaal via de tele- foon of via een videoverbinding. Nadat ‘s avonds de kinderen in bed lagen, ging ik weer aan de slag. Tot na elf uur. Deze echte piek duurde twee weken. Gelukkig werd het toen wat minder. Elk afscheid verdient volledige aandacht en door de dagen zo lang te maken, is dat gelukt. Ik heb deze weken wel veel minder tijd met mijn gezin doorgebracht en dat heb ik erg gemist.” Een uitvaart kent rituelen. Die zijn nu ondergedompeld in restricties. Welke alternatieven heb je voorbij zien komen? “Waar ik normaal gesproken bij families aangeef dat bijna al- les kan en mag, dus dat eigen, creatieve ideeën altijd welkom zijn, moest ik nu aan het begin van een gesprek de beperkingen aangeven. De belangrijkste is dat er maar 30 personen bij een afscheid aanwezig mogen zijn. Dat doet pijn bij nabestaanden. Maar ik heb ook gemerkt dat de families er binnen de geldende regels een heel betekenisvol afscheid van hebben gemaakt. Ge- lukkig leven we in een tijd waarin nogal veel mogelijk is door middel van techniek. Veel uitvaarten waren via livestream te volgen. Er stond dan ook soms een inlogcode op het overlij- densbericht. Heel bijzonder was een uitvaart in de open lucht op de begraafplaats. De dochter liet me weten, toen we de be- graafplaats afliepen, dat ze dit afscheid eigenlijk veel mooier vond, dan dat het anders geweest zou zijn. Ook heb ik mogen ervaren hoeveel warmte en aandacht families ontvangen in een andere vorm. Denk daarbij aan het vormen van een erehaag of extra veel condoleancekaarten, die families mochten ontvan- gen.” Hoe zit dat met de keuze: crematoriumof kerkdienst? Begrafenis of crematie? Wat zijn de verhoudingen en is dat in deze tijd anders dan voorheen? “Kerkdiensten en begrafenissen lopen terug. De afgelopen jaren is cremeren sterk gegroeid. Tien jaar geleden was de Drukke tijden bij de uitvaartonderneming Ook in coronatijd overheerst een liefdevol afscheid Tekst Jacques Worms Fotografie Jacques Worms Vormgeving Iris Manders