d'n HaDeejer mei 2024

d’n HaDeejer - 9 generaties. En eigenlijk is dat heel logisch. Als je vandaag een boom plant, dan is die pas volwassen over 150 jaar.” Hierin ziet Lars een groot verschil met hoe het er in onze westerse wereld aan toe gaat. “Het neoliberaal kapitalisme is als een wervelwind door onze samenleving gegaan en nu denken we dat dit de enige manier is. Ons leven is gericht op efficiëntie en snelheid. Zowel voor de natuur als onszelf is dit eerder destructief dan dat het voldoening geeft.” VERANDEREN. “De aarde blijft wel draaien en de natuur is zo robuust: ik geloof dat het uiteindelijk weer goed komt. De manier waarop onze voorouders leefden, zien we nu als ouderwets, maar volgens mij is dat de toekomst. We moe- ten het gevoel van toen gaan ervaren met de kennis van nu.” Lars heeft een duidelijk beeld voor ogen van wat er op maatschappij niveau zou kunnen veranderen om in plaats van destructie naar opbouw te gaan. “We zouden ons land op een andere manier moeten bebouwen dan hoe we nu doen. In plaats van steeds weer snelgroeiende gewassen, zouden we langer groeiende klimaatbestendige gewassen moeten gaan telen. Deze leveren langdurig voedsel en put- ten de bodem niet uit. Daarnaast is een transitie naar eco- logisch bouwen belangrijk, wat ook perspectief voor onze boeren kan bieden. Bijvoorbeeld met hennep en populieren die gemakkelijk in onze landschappen kunnen groeien. Het aanleggen van voedselbossen is ook essentieel. Dat is een wat langer durend proces, want pas na vijftien jaar heb je maximale productie en de eerste vijf jaar nog niets. Maar daarna heb je zeven lagen (hoge bomen, lage bomen, strui- ken, klimplanten, kruiden, grondbedekking en wortelgewas- sen) die allemaal productief zijn.” GEZOND EN EETBAAR. Maar wat kunnen we op persoonlijk niveau doen om hieraan bij te dragen? “Ik ben geen predi- ker van goed of fout, maar ik denk dat iedereen binnen zijn eigen spectrum keuzes kan maken. Als de eerste stap gezet is, dan wordt iedere volgende stap makkelijker. Misschien heb je een bepaald inkomen nodig vanwege hypotheeklas- ten, maar dan zou je wel kunnen proberen dichterbij huis te gaan werken. Je zou je kinderen kunnen leren dat een brandnetel gezond en eetbaar, in plaats van een enge plant die prikt. En als je die stap eenmaal hebt gezet, dan is de stap om in een hoekje van je tuin een groepje brandnetels te laten staan en er misschien een keertje soep van te ma- ken, ineens een stuk kleiner geworden.” LEVEN VOLGENS IDEALEN. “Ik heb overwogen om in het buitenland te blijven en in een gemeenschap te gaan wonen volgens mijn idealen, maar mijn wortels brachten me terug naar Nederland.” Als regeneratieve conceptontwikkelaar probeert Lars nu bij te dragen aan een groenere wereld. “Op dit moment verwerk ik samen met Rik Ruigrok en Siebe Haeve resthout. We maken er tafels, kozijnen en vloeren van, maar vooral wanden voor de bouw van circulaire huis- jes. Ik vind het heel leuk om dit soort projecten met iemand samen te doen. Als de opzet is geweest, laat ik het aan een ander over om over te nemen en ga ik weer verder met een nieuw idee. Ik zorg ervoor dat ik wel blijf, totdat het over- gepakt wordt.” Zo was Lars één van de ondersteuners van Manon Ossevoort bij de aanleg van voedselbos ‘Berne buurt bos’ in Nistelrode. Ook werkt hij als bosbeheerder op een landgoed in Hilversum. “Ik wil zo veel mogelijk weten over mijn omgeving, over wat wel of niet eet- en teelbaar is. In mijn tuin groeien diverse eetbare planten, van notenboom tot brandnetel.” Het feit dat hij voor zichzelf werkt, maakt dat hij autotoom is. “Ik heb geen horloge, soms sta ik later op en soms werk ik langer door. Hierin ben ik vrij om te doen wat nodig is, waardoor ik kan kiezen voor de dingen die me energie geven.” LOKALE VERBINDING. In de toekomst ziet hij zichzelf nog meer terugkeren naar zijn diepe wortels. “Mijn idee is om langzaam terug naar Brabant te groeien. De wijde wereld heb ik nodig gehad om gelijkgestemden te vinden en mijn ideologie uit te dagen en nu merk ik dat ik steeds dichter bij huis kom. Het liefste zou ik net als mijn grootouders in het stukje tussen Heeswijk-Dinther en Loosbroek wonen. Mis- schien wel met een man of twintig in kleine huisjes in de na- tuur.” Wat verwacht de natuurliefhebber dat milieubewuste maatschappelijke keuzes over zeven generaties teweeg hebben gebracht? “Binnen een grote Europese samenleving zullen er veel meer kleine, overzichtelijke gemeenschap- pen zijn. Die samenleving is lokaler, waarbij er veel meer verbinding is. Onze cultuur is afgestemd op de seizoenen, we hebben misschien wel weer feesten rondom oogsten en zaaien. En een robuust ecosysteem waarbij onze behoeften zijn afgestemd op de productie van de natuur. Hierdoor is er voldoende voor mensen, dieren en insecten.”