d'n HaDeejer oktober 2024

d’n HaDeejer - 27 Super heet en geen verkoeling Hoe ga jij om met klimaatverandering? Een monumentaal pand aan de Heibloemsedijk met een flink stuk grond bracht Myrjam en haar gezin vier jaar geleden naar ons dorp. Ze studeerde Tropisch Landgebruik aan de Universiteit van Wageningen, maar ontdekte in stages in de tropen al snel dat daar niet haar toekomst zou liggen. Water vasthouden Terug in Nederland richtte ze zich op de sociologie en de hy- drologie. Hoe is het menselijk gedrag? “De problemen van de droogte van de afgelopen jaren hebben we gedeeltelijk over onszelf afgeroepen. Na de uitspraak ‘nooit meer hon- ger’ zijn we ons sterk gaan richten op landbouw en hebben natte gebieden (woeste gronden) geschikt gemaakt voor de voedselproductie. Door de ruilverkaveling en het aanleggen van sloten en kanalen hebben we snelle oplossingen gevon- den voor waterafvoer. Nu we steeds meer te maken krij- gen met warmere zomers, verdampt er veel water aan het oppervlak. De extreme droogte aan het eind van het vorige decennium heeft bij de overheid gezorgd voor een cultuur- omslag in het denken. We willen het water nu juist proberen vast te houden.” Het klimaat verandert Warmere en drogere zomers, veel meer neerslag in de win- ter, de temperatuur op aarde stijgt. Het klimaat in Nederland verandert en dat vraagt om oplossingen. “We kunnen ook niets doen, maar dan gaan we van crisis naar crisis. Waar we ons overigens op kunnen voorbereiden. Een tweede oplossing is het voorkomen dat de temperatuur al te hard stijgt door het verminderen van de uitstoot van CO2. We noemen dit klimaatmitigatie. Een derde oplossing is de klimaatveran- deringen accepteren en onszelf en de omgeving daaraan aan- passen. Klimaatadaptatie dus.” Zichtbare klimaatadaptatie Niet één oplossing is de beste. Het is een integrale aanpak van het voorbereiden op crises, klimaatmitigatie en klimaat- adaptatie. “Door het vergroenen in dorpen en steden maken we klimaatadaptatie zichtbaar. Door keuzes zoals de groen- stroken langs de Traverse wordt de biodiversiteit bevorderd. Een andere vorm is het opslaan van water, zoals onder Plein 1969 gebeurt, en het aanleggen van spaarbekkens langs de Aa.” Tekst Lambert van der Ven Fotografie Ronald van Hastenberg Vormgeving Collette Bosch Het klimaat verandert. Dat is een gegeven. Er is niet één oplossing, belangrijk is hoe wij ermee omgaan. “Het gaat om het veranderen van gedrag,” zegt Myrjam de Graaf (46), in haar werkzame leven gebiedsregisseur landelijk gebied bij de Provincie Utrecht en in Heeswijk-Dinther betrokken bij de ontwikkeling van Plan HaDee. “Terug naar wat ooit was, kan niet meer, we moeten leren leven met de veranderingen in het klimaat.”